Spookschepen ?

Zeebrugge kan de Europese hub voor “FastShips” worden. Tewerkstelling : 5000 directe jobs. Eén probleem : de schepen bestaan niet.

Het Amerikaanse scheepsarchitectenbureau Thornycroft Giles & Co. ontwierp de zogenaamde FastShips, die volgens vennoot Geoffrey Philipps “een revolutie zullen ontketenen in de scheepvaart”. De haven van Zeebrugge speelt een sleutelrol in zijn scenario (zie ook Trends van 27 maart ’95).

Philipps plant een investering van 40 miljoen dollar (1,2 miljard frank) in de Zeebrugse terminal, waar de schepen hun goederen laten behandelen. Vanaf 1999 wil Thornycroft via zijn operator FastShip Atlantic driemaal per week een overtocht richting Philadelphia realiseren. De FastShips, niet te verwarren met de snelle schepen voor passagiers van Stena, hebben een capaciteit van 1448 TEU (TEU is de eenheidsmaat van één twintigvoet-container). Op termijn rekent Thornycroft op een Zeebrugse trafiek van 1 miljoen TEU (transatlantisch), een half miljoen vrachtwagens (Noordzeetrafiek) en een havengebonden tewerkstelling van 5000 personen.

Thornycroft hoopt op een vestiging in het volgend jaar afgewerkte Wielingendok, dat door Sea-Ro Terminal wordt uitgebaat. Guy Gillis, algemeen directeur van Sea-Ro Terminal : “Niemand investeert meer dan één miljard voordat hij zeker is van het rendement. Het Wielingendok zal dus voor iedereen openstaan. Zolang we geen zekerheid hebben over de haalbaarheid van FastShips, zullen we de infrastructuur er niet voor aanpassen. Thornycroft is wel erg optimistisch.”

Dit scepticisme kan Philipps’ enthousiasme niet drukken : “We bieden een uniek product aan. We zijn in staat goederen door to door van elke onderneming in Europa naar de klant in de VS te brengen in zeven dagen. Vandaag duurt dat voor scheepstransporten minimum drie weken.”

Hij baseert zich op het feit dat de FastShips gedreven door waterjets met gasturbinemotoren die tot 44 knopen per uur, het dubbele van normale schepen, halen de transatlantische overtocht in 4 dagen realiseren, terwijl een normaal schip er een week over doet. Het laden en lossen van de FastShips gebeurt door het zogenaamde Alicon-systeem, dat de containers in maximum vijf uur behandelt.

Philipps : “FastShips garanderen klokvaste verbindingen, omdat ze in tegenstelling tot normale schepen geen hinder ondervinden van wisselvallig weer. Op een normale terminal wordt het tijdschema van de behandeling vaak door schepen die door slecht weer vertraging oplopen, overhoop gehaald.”

Bernard Moyson, directeur van de Antwerpse scheepsagentuur ACL (sterk in transatlantische vaarten) : “Dat sommetje gaat niet op. Op onze overtocht bestaat er een marge van maximum twee uur. Wij brengen goederen door to door in 13 dagen. Dat kan het gigantische kostprijsverschil van de FastShips niet verantwoorden.”

“De financiële kloof tussen de prijs voor een normale overtocht, 1800 dollar per 40 voet-container ( nvdr voor grote orders kan de prijs tot 1100 dollar zakken), en de onze, 3300 dollar, lijkt slechts groot,” verantwoordt Philipps. “Maar de boekhoudkundige voorraadkost getransporteerde goederen worden onttrokken aan het economische proces is hoger : een transatlantische vracht per FastShip rendeert vanaf het moment dat de containerinhoud 8000 dollar waard is. Dat geldt voor 30 % van de markt. Een mooie niche.”

Zegt Herman Vandenbroeck, topman van Coosemans Inc., de grootste VS-distributeur van speciale groenten (zoals witlof) : “Een interessant concept. Met een overtocht van vier dagen de behandeling doen we zelf wel zouden we ons gamma kunnen uitbreiden met, bijvoorbeeld, Vlaamse paprika’s.”

Thornycroft verwijst uitdrukkelijk naar Volvo Transport Corporation, dat de helft van de Noordzee-trafiek in Zeebrugge voor rekening zou nemen. Johann Hallenborg, Volvo-woordvoerder : “Volvo zoekt een alternatief voor het vervoer via de haven van Gent, goed voor omgerekend 30.000 vrachtwagens. We ondervinden er alleszins vandaag nog, want de Nederlandse havenautoriteiten zoeken een oplossing problemen bij mist op het kanaal Gent-Terneuzen. Ook willen we een snellere overtocht richting Amerika. Thornycroft biedt een technisch uitstekend dienstenpakket aan, maar er zijn nog andere kandidaten.”

In Nederland reageert de Raad van de Zeeverladers (die ondernemingen als transportconsumenten vertegenwoordigt) alvast positief op Thornycroft. Secretaris Ferdinand Kranenburg : “Het klinkt soms te mooi om waar te zijn. Er is geen speld tussen de redenering van Thornycroft te krijgen. Het enige probleem is dat iemand het project moet financieren, voor het zichzelf kan bewijzen.”

Momenteel vaart er nog geen enkel FastShip. Thornycroft (kapitaal : 11 miljoen dollar) wil negen schepen financieren met een kapitaalverhoging tot maar liefst 200 miljoen dollar. Geoffrey Philipps, als immer enthousiast : “We zullen het geld vinden. Voor de eerste Boeing 747 in de vaart ging, bestond er ook veel scepticisme. Eenmaal de bal aan het rollen is, kan niemand het succes van de FastShips stoppen.”

HBR

GEOFFREY PHILIPPS (THORNYCROFT GILES & CO) Voorspelt met de FastShips een kleine revolutie in de scheepvaart.