Sotheby’s hamert op China

Sotheby’s veilt volgende week de Chinese kunstcollectie van Guy Ullens, de ex-baas van Tiense Suiker die in Peking een privémuseum runt. Azië is een belangrijke groeimarkt voor het veilinghuis.

Baron Guy Ullens de Schooten is een van de rijkste Belgen en een van de belangrijkste kunstverzamelaars van Europa. De voormalige baas van de Tiense Suikerraffinaderij en telg uit een invloedrijke adellijke familie runt sinds 2007 zijn Ullens Center of Contemporary Art in Peking. Nu toch nog, want hij is op zijn 76ste op zoek naar een plaatselijke partner om het over te nemen.

Een deel van zijn topcollectie hedendaagse Chinese kunst gaat op 3 april onder de hamer bij Sotheby’s Hongkong. De waarde van de 106 werken – waaronder enkele vroege meesterwerken van topkunstenaars als Zhang Xiaogang – wordt geschat op 12 miljoen euro.

“Hij verkoopt een deel van zijn collectie omdat hij geld wil vrijmaken om nieuw werk van jonge kunstenaars te kunnen kopen. Hij wil weer wat dynamiek in zijn verzameling krijgen, een typisch trekje van collectioneurs van zijn niveau”, zegt Hubert d’Ursel, de nieuwe topman van Sotheby’s België.

Dat Ullens de verzameling bij Sotheby’s zou laten veilen, was voorspelbaar. Het veilinghuis is – meer dan concurrenten Christie’s of Bonhams – gespecialiseerd in kunst van het allerhoogste niveau. Bovendien had Ullens in 2007 al zijn collectie van twaalf aquarellen van Turner bij Sotheby’s geveild. Die 21 miljoen dollar opbrengst gebruikte hij vooral om zijn Ullens Center of Contemporay Art op te trekken.

“De veiling past in onze Asian Week in het filiaal in Hongkong”, licht d’Ursel toe. “We huren deze week een tentoonstellingsruimte in Hongkong waar we stukken tonen die in die week geveild worden. Juwelen, hedendaagse kunst, porselein. Het aanbod van topniveau wordt geschat op 300 miljoen dollar.”

“Azië is een enorme groeimarkt voor Sotheby’s. We zijn al marktleider in Europa en Amerika in het topsegment en sinds vorig jaar investeren we veel geld en energie in de uitbouw van de oosterse markt. Ons kantoor in Hongkong telt al 100 mensen. Het is nu ons derde grootste bureau ter wereld, na Londen en New York.”

“Ook luxeconcerns als LVMH en Richemont doen het uitstekend in Azië. En als er hoge bedragen worden neergeteld voor wijn, bijvoorbeeld Château Lafite of Bordeaux Premier Grand Cru, dan is dat gegarandeerd in Azië. Aangezien wijn en kunst daar aanzien worden als westerse luxeproducten, kunnen wij niet achterblijven. Ook al moeten we er concurreren met sterke plaatselijke veilinghuizen.”

Japan achterna

De hausse van de Chinese markt komt er 25 jaar nadat de Japanners de kunstmarkt volledig hebben beheerst. Vanaf het einde van de jaren tachtig kochten die systematisch de beschikbare meesterwerken uit het impressionisme en het modernisme. Denk maar aan de recordbedragen die Ryoei Saito toen voor Van Gogh en Renoir neertelde.

“Eigenlijk is het al eeuwen omgekeerd: veel Aziatische kunst is in Europese collecties terechtgekomen. Nu kopen de Chinezen stilaan hun meesterwerken terug. Zowel de oude stukken als hedendaagse kunstwerken. Dat creëert natuurlijk kansen voor een veilinghuis als wij, gezien er in Europa nog zo’n immense stock is.”

“Op de Asian Week veilen we bijvoorbeeld een kleine 100 stukken porselein uit een Europese collectie, die ongeveer 130 miljoen euro moet opbrengen. We willen de Chinezen ook opvoeden om westerse moderne en hedendaagse kunst te kopen, zoals we dat deden met de Russen vijf jaar geleden. We organiseren tentoonstellingen, bijvoorbeeld van Picasso, om hen te tonen dat er nog iets anders bestaat dan hedendaagse Chinese kunst.”

Sotheby’s besliste vijf jaar geleden om van strategie te veranderen: sindsdien focust het veilinghuis niet meer op het middensegment, maar alleen op topstukken, omdat ze “nu eenmaal niet in alles kunnen uitblinken”.

Vorig jaar veilde Sotheby’s voor 4,8 miljard dollar, waarvan een half miljard in privétransacties. Christie’s draait ongeveer evenveel omzet, maar verkoopt een veelvoud van Sotheby’s veilingstukken.

Hoe liggen de kaarten voor Sotheby’s in 2011? “Een vijfde van de mensen die vorig jaar bij ons iets kocht, waren nieuwe klanten. Ze kwamen allemaal uit de opkomende landen. Daar zit dit jaar veel potentieel voor Sotheby’s. Naast Azië zijn we ook aan het investeren in de Golfstaten, Turkije, Oekraïne, Rusland en India. Daar ontwikkelen we een netwerk om de klanten te bereiken. Sotheby’s wil een globale speler zijn. Dus moeten we ons snel aan de veranderende wereldorde aanpassen om de trein niet te missen.”

Rentree in Brussel

Hubert d’Ursel heeft nog een andere uitdaging: weer gewoon worden aan zijn directeursstoel bij Sotheby’s België. Het stond in de sterren geschreven dat hij ooit zou terugkeren naar de toppositie van het Belgische filiaal. Toen de Brusselaar gevraagd werd het Londense team te versterken, wou hij maar één ding contractueel laten vastleggen: dat hij te allen tijde mocht terugkeren naar zijn Belgische post.

Pech voor zijn invaller Cédric Liénart de Jeude, die niet alleen op elk moment zijn job kon verliezen, maar ook een lastige invalbeurt had. D’Ursel is bekend om zijn wereldwijde netwerk van collectioneurs in allerlei specialismen, terwijl Lienart de Jeude zich naar verluidt iets te blind staarde op zijn stokpaardje: de hedendaagse kunst. Cru gesteld, als op de veiling een stuk werd binnengebracht uit België, dan kon dat onder d’Ursel evengoed porselein als een oude meester zijn, onder Lienart de Jeude gegarandeerd hedendaagse kunst.

“Ik heb België eigenlijk nooit helemaal verlaten”, zegt d’Ursel over zijn terugkeer. “Ik ben hier blijven adviezen geven en mijn relaties onderhouden. Het contact met topspecialisten en topverzamelaars is het leukste aan mijn beroep. Zelf ben ik in niks specialist, al heb ik met de jaren wel kennis verzameld uit verschillende takken van de kunstwereld. Ik ben eerder een marathonman: iemand die traag vooruit gaat, maar wel nooit stopt.”

Ziet hij zich deze job de rest van zijn loopbaan doen? “Na mijn job bij Sotheby’s wil ik graag kunstadviseur worden voor één collectioneur. Dat is mijn grote droom. Een eclectische verzameling uitbouwen voor iemand zonder geldzorgen, dat zou het mooiste cadeau voor mijn pensioen zijn. Maar zover is het voorlopig nog niet.”

THIJS DEMEULEMEESTER

“Veel Aziatische kunst is in Europese collecties terecht-gekomen. Nu kopen de Chinezen hun meester-werken terug” Hubert d’Ursel, Sotheby’s