‘Solvay wordt slecht begrepen’

Geen business die meer de transformatie van Solvay belichaamt dan de afdeling speciale polymeren. Trends ging op het hoofdkwartier van de afdeling in Italië op verkenning, in het bijzijn van CEO Jean-Pierre Clamadieu.

Speciale polymeren zijn een bonte verzameling hoogtechnologische kunststoffen. Door hun potentieel om gewicht te besparen en door hun warmteresistentie zullen ze de ontwikkeling van nieuwe generaties vliegtuigen, auto’s en smartphones een forse duw in de rug geven (zie kader Strijd tegen de kilo’s). In het Italiaanse Bollate, een voorstad van Milaan waar het wereldwijde hoofdkwartier van het erg lucratieve Specialty Polymers huist, gaf Solvay-topman Jean-Pierre Clamadieu aan Trends uitleg over het kroonjuweel van de groep. Een stand van zaken over zijn strategie kregen we er meteen bij.

U wist allicht niet dat al deze activiteiten in Solvay zaten toen u de groep na de overname van Rhodia in 2012 ging leiden?

JEAN-PIERRE CLAMADIEU. “Dat was dan ook een zeer aangename verrassing. We hebben veel kroonjuwelen, maar speciale polymeren zijn wellicht de meest interessante. Het potentieel is enorm, al is dat pas de jongste jaren echt duidelijk geworden. Als je de prestatie ervan in 2009 en 2010 bekijkt, was die echt niet goed. Pas nadien heeft dat vleugels gekregen. En 2015 wordt alweer een uitstekend jaar met een duidelijke tweecijferige groei in omzet en winst.”

Er is meer goed nieuws voor u in 2015. U kreeg eerder deze maand de langverwachte goedkeuring voor de joint venture met het Britse Ineos voor de pvc-activiteiten. Die gaan in een later stadium volledig de deur uit. Komen we daarmee dicht bij het end game, het slot van de transformatie van Solvay?

CLAMADIEU. “Oh neen, we lopen achter een doel dat voortdurend beweegt. Ik zeg intern vaak dat er geen eindspel is. De transformatie gaat gewoon door, en zal ongetwijfeld permanent zijn. In een wereld die zo snel beweegt, moet de groep zich blijven aanpassen.”

Ligt de groepsstructuur dan nog niet vast?

CLAMADIEU. “Wat we aan producten in portefeuille hebben, is rijk genoeg om mee door te gaan. Solvay zal morgen geen totaal nieuw metier gaan doen. Als we iets zoeken om over te nemen, zal dat in lijn liggen met wat we al doen. Toegegeven, we hebben ook metiers die niet echt groeiactiviteiten zijn, zoals natriumcarbonaat. Maar daarin hebben we zo’n sterke positie dat we kunnen overwegen om er op zeer lange termijn in aanwezig te blijven.”

Als u de activiteiten in speciale polymeren bekijkt, komt u dan niet in de verleiding om zulke oude metiers van de hand te doen?

CLAMADIEU. “Neen. We hebben een goed evenwicht nodig tussen sterk groeiende activiteiten en activiteiten die eerder cash genereren, zoals natriumcarbonaat. De vraag is trouwens of er een betere eigenaar zou zijn dan wij voor die activiteit. Ik zie die in ieder geval niet. Een ander voorbeeld is peroxide. We spreken er weinig over, maar wij zijn daarin wel met ruime voorsprong marktleider. Er is geen reden om dat van de hand te doen.”

Als gevolg van het akkoord met Ineos verdwijnen met de fabrieken in Jemeppe en Lillo de laatste Belgische industriële activiteiten van Solvay. Kan je dan nog wel zeggen dat Solvay Belgisch is?

CLAMADIEU. “Kijk, ik vergezel koning Filip bij zijn officieel bezoek aan China. Toen het paleis me uitnodigde, heb ik mijn agenda aangepast om mee te gaan, want ik vind het belangrijk dat ons bedrijf wordt aanzien als Belgisch. De familiale aandeelhouders zijn heel sterk verknocht aan België en het hoofdkwartier is in Brussel en zal er blijven. Daarover bestaat geen twijfel. En wanneer we een probleem hebben dat de relaties met een buitenlandse regering dreigt aan te tasten, moet je weten bij wie je bescherming kan zoeken. Wij zoeken die achter de Belgische vlag. Het diplomatieke netwerk van de Belgische staat heeft ons al geholpen in zulke situaties. Als we over gevoelige onderwerpen moeilijkheden hebben, weet ik dat ik meneer Reynders kan bellen. We hebben onlangs in België een officieel bezoek gehad van de eerste partijsecretaris van Sjanghai, een van de tien belangrijkste Chinese leiders. Wel, het enige bedrijf dat hij in die drie dagen bezocht heeft, is Solvay. Die Belgische vlag gaat me dus goed af. Dat vertaalt zich wel eens in chauvinistische reacties, maar het zij zo.”

Zijn de onderzoeksactiviteiten in België nog wel belangrijk?

CLAMADIEU. “Ja, maar we moeten er toch over nadenken hoe we ze nog belangrijker kunnen maken. We hebben naast deze site in Bollate voor speciale polymeren drie belangrijke onderzoekscentra in Europa: Lyon, Parijs en Brussel. We moeten bekijken hoe we op middellange termijn het evenwicht kunnen verzekeren tussen die drie. De ontwikkeling van een sterkere aanwezigheid in België, een verankering van onderzoek en innovatie, is zeker een aandachtspunt. We hebben meer samenwerkingen met universiteiten in Frankrijk dan in België en dat is spijtig. Er zouden meer universitaire partners moeten zijn.”

Is Solvay in deze hoogdagen voor fusies en overnames een roofdier of een prooi?

CLAMADIEU. “Roofdier natuurlijk, al hou ik niet van de naam. Ik verkies consolidator. Wij bepalen zelf ons lot. Ik vrees niet dat er hier morgen iemand staat die zegt dat wij diens prooi zijn. Onze referentieaandeelhouders behoeden ons voor andere mogelijke predators.”

Is zo’n grote deal als met Rhodia in 2011 voor Solvay nu nog haalbaar?

CLAMADIEU. “Je mag nooit iets uitsluiten. Er zijn veel geruchten in de chemie. Er zijn mensen die nadenken over grotere operaties. Maar onze prioriteit is ons te versterken in markten en technologie waarin we denken dat we het verschil kunnen maken.”

Bayer splitst zijn kunststoffentak MaterialScience af. Lag dat dossier ook op uw tafel?

CLAMADIEU. “Nee. We kijken wel naar een aantal projecten, maar van geen enkel kunnen we zeggen dat het snel rond zal geraken. We zitten dan ook in een ingewikkelde sector met hoge waarderingen. Maar we zijn ook niet verplicht snel iets te doen.”

Wordt Solvay onderschat ?

CLAMADIEU. “Ja. Wat Solvay vandaag is, wordt slecht begrepen en onderschat. In de geest van velen is het nog een gewoon chemiebedrijf. Op het tennistornooi Roland Garros zat ik naast de baas van een grote vliegtuigmotorenbouwer. Hij was echt verrast toen ik hem zei wat wij zoal doen.”

Dat moet frustrerend zijn voor iemand zoals u, die er prat op kan gaan een uitstekend communicator te zijn?

CLAMADIEU. “Neen, dat leidt tot bescheidenheid. Ons imago veranderen, vergt tijd. We kunnen helaas niet zomaar communiceren over alles dat we doen met onze klanten. Ik voel me dus totaal niet gefrustreerd. Integendeel, ik vind dat we snel zijn gegaan en al een lange weg hebben afgelegd. Onze voornaamste klant is niet langer een klant voor natriumcarbonaat, maar van speciale polymeren, producten met een zeer hoge toegevoegde waarde. Nu, er zal altijd wel iemand zijn die vindt dat we nog sneller kunnen, maar we moeten oppassen voor snelheidsovertredingen.”

Hoe staat het met uw liefde voor Brazilië, waar u lang hebt gewerkt en uw hart aan had verloren?

CLAMADIEU. “Die liefde is een beetje bekoeld, al blijf ik wel vertrouwen hebben in het potentieel van het land dat door moeilijke tijden gaat. Binnen twee jaar vieren we er onze honderd jaar aanwezigheid. We moeten geduld hebben, en zien wel wat de opportuniteiten zijn.”

Nu het eindspel nog niet nadert, gaat u bij Solvay door tot aan uw pensioen?

CLAMADIEU. “Dat weet ik niet. Er is in ieder geval nog heel veel te doen. Iemand vroeg mij tijdens een interne meeting wanneer mijn doel bereikt is. Ik zei ‘de dag dat ik de leiding van het bedrijf kan overdragen aan iemand die de transformatie kan voortzetten’.”

U vecht al jaren voor lagere energiekosten, zeker sinds u ook voorzitter bent van de Europese chemiefederatie. Waar staan we vandaag?

CLAMADIEU. “Niet ver. De energiekosten zijn hier nog altijd twee à drie keer hoger dan in de VS. Er is veel vooruitgang geboekt in de bewustwording, maar nog niet in oplossingen. De Europese Commissie stelt het project Energie-unie voor. Dat is goed. Maar als je kijkt wat erin staat, ben ik ontgoocheld dat de prijs van de toegang tot energie geen prioriteit is. Het gaat veel meer over de geopolitieke context met de ingewikkeld geworden relaties met Rusland, en hoe de toegang tot gas moet worden verzekerd. Over concurrentiekracht wordt niet gesproken.”

U maakt Solvay intussen stilaan minder afhankelijk van energie.

CLAMADIEU. “Inderdaad. In Specialty Polymers bijvoorbeeld is energie totaal geen issue. Als Europees industrieel die vindt dat industrie in Europa een toekomst heeft, zeg ik ‘opgelet, deze situatie kan niet blijven duren’. Ook wij kunnen als wereldwijd actief bedrijf investeringen verplaatsen van de ene naar de andere regio.”

Is het nog niet te laat?

CLAMADIEU. “Ik ben geen pessimist.”

Bert Lauwers in Bollate (Italië)

“Ik vind het belangrijk dat ons bedrijf wordt aanzien als Belgisch”

“We lopen achter een doel dat voortdurend beweegt. Ik zeg intern vaak dat er geen eindspel is”

“Wat we aan producten in portefeuille hebben, is rijk genoeg om mee door te gaan”