Slimmer dan de index

Smart-betastrategieën, die het midden houden tussen actief en passief beheer, kunnen op een steeds grotere interesse rekenen.

Smart beta is een nieuwe trend in de fondsensector. Het wil een alternatief zijn tussen passief en actief beheer. Een passief fonds volgt een referentie-index, terwijl een actieve beheerder de index probeert te verslaan door aandelen te kiezen die hem aantrekkelijk lijken. De prestaties van indexbeleggen worden ‘bèta’ genoemd, de prestaties uit actief beheer ‘alfa’.

Vier factoren

Smart-beta-ETF’s zijn een nieuwe manier van indexbeleggen. Ze stoelen op universitaire onderzoeken die hebben aangetoond dat bepaalde aandelen de neiging hebben op lange termijn beter te presteren dan de markt. De volgende vier oriëntaties vormen de basis van nagenoeg alle smart-betaproducten die beschikbaar zijn op de markt.

· Volatiliteit (defensief)

Aandelen met een lage volatiliteit worden minder hard getroffen tijdens correctiefases. Op lange termijn zet een portefeuille met een lage volatiliteit nagenoeg dezelfde prestatie neer als de rest van de markt.

· Kwaliteit (defensief)

Bedrijven van goede kwaliteit presteren op lange termijn vaak beter, doordat ze beter bestand zijn tegen mindere beurstijden. Het gaat om bedrijven als Nestlé, AB InBev en Procter & Gamble, die weinig schulden hebben en op lange termijn stabiele resultaten kunnen neerzetten.

· Waardering (cyclisch)

Met aantrekkelijk gewaardeerde aandelen kunnen beleggers op lange termijn een goed rendement halen. Die strategie die werkt vaak beter in periodes van economische groei. Sinds 1926 hebben aantrekkelijk gewaardeerde aandelen gemiddeld 3 procent beter gepresteerd dan de markt.

· Smallcaps (cyclisch)

Smallcapaandelen hebben de neiging beter te renderen dan de markt, vooral in periodes dat de economie versnelt.

Risico en rendement

In plaats van een referentie-index samen te stellen op basis van marktkapitalisaties, laten smart-beta-ETF’s zich leiden door die vier factoren. Dat voorkomt dat het product te veel focust op specifieke sectoren of geografische regio’s. In 2000 bijvoorbeeld werden Europese en Amerikaanse indexen sterk beïnvloed door telecomwaarden, in 2007 was de financiële sector oververtegenwoordigd. Voor passieve beleggers is indexbeleggen in die periode op een teleurstelling uitgedraaid. “De enorme volatiliteit op de aandelenmarkten na de financiële crisis in 2008 heeft de tekortkomingen van kapitalisatiegewogen indexen blootgelegd”, stelt Koen Van De Maele van Candriam Investors Group.

Het doel van smart-beta-ETF’s is een index samen te stellen met een betere risico-prestatieverhouding dan de traditionele indexen, en niet langer te focussen op zuivere prestaties maar ook op de beheersing van de neerwaartse risico’s. Het succes van smart beta is ook te verklaren doordat actieve beheerders er vaak niet in slagen hun referentie-index te verslaan. De beheerskosten, die soms kunnen oplopen tot 2 procent per jaar, snoepen een deel van het rendement van het product af.

Cyclisch en defensief

Ana Harris, portfolio strategist van State Street Global Advisors, onderstreept dat smart-betastrategieën “steeds meer aandacht van institutionele beleggers krijgen ten koste van actieve fondsen en zuiver indexbeleggen. Er worden steeds meer activa belegd in producten die zowel een cyclische als een defensieve oriëntatie hebben.”

Ook bij Candriam wordt ingezet op een combinatie van verschillende factoren. “Aangezien zowel beleggen met een laag risico als beleggen in kwaliteit positieve rendementen oplevert, hebben we beide benaderingen gecombineerd”, zegt Koen Van De Maele. Brecht Coene van Société Générale Private Banking bevestigt dat smart-betastrategieën meer en meer worden gebruikt. “Vermogensbeheerders proberen de verkoop van die producten ook te stimuleren door in te zetten op specifieke thema’s, bijvoorbeeld door een ethische oriëntatie toe te voegen aan de samenstelling van een product.”

Institutionele cliënten zijn ook steeds meer geïnteresseerd in de toepassing van smart beta op de obligatiemarkten. “Die nemen afstand van de traditionele obligatiefondsen, waarvan de structuur veel inefficiënties vertoont”, zegt Harris.

Goede fundamenten

Particulieren hebben de smart-beta-ETF’s voorlopig nog niet ontdekt. Na 2008 kozen ze resoluut voor strategieën met een lage volatiliteit, omdat die goed weerstand boden tijdens de financiële crisis. Maar de ondermaatse prestaties tijdens de haussemarkt die erop volgde, leidde tot een forse uitstroom. “Particuliere beleggers worden vaak aangetrokken door strategieën die in de afgelopen twaalf maanden goed hebben gewerkt”, betreurt Ana Harris.

“Er is op dit moment geen echt bewijs dat strategieën met een lage volatiliteit op lange termijn beter presteren dan een klassieke index”, stelt Brecht Coene. “We moeten geval per geval bekijken hoe de index is opgebouwd.” Kortom: koop niet blindelings een smart-betafonds, maar controleer of de samenstelling van de index op goede fundamenten berust.

Erwin Deseyn van CapitalatWork vindt dat smart-betastrategieën vooral een nieuwe manier zijn om indexproducten te slijten. Ze vervangen de capaciteiten van goede activabeheerders niet om beter te presteren dan de markt. “In de fondsen die we aanbieden, laten we die strategieën links liggen. We willen elke waarde grondig bestuderen. We beleggen niet in aandelen die we niet kennen.”

Frédéric Lejoint

“Particuliere beleggers worden vaak aangetrokken door strategieën die in de afgelopen twaalf maanden goed hebben gewerkt”