Sjeiks beslissen over de Lange Wapper

De Zijderoute was tot de dertiende eeuw de belangrijkste handelsroute van het Midden-Oosten tot diep in Azië. Ze is aan een forse heropleving toe, zo blijkt uit gebalde slagzinnen die we in Saudi-Arabië te horen kregen. Meer dan woorden getuigen de petrochemische en industriële complexen die in alle Golfstaten opduiken, van die ambitie. Ze zitten vlak bij de grondstoffen, hebben goedkope energie en de groeimarkten liggen ook vlakbij.

Nog maar vijf procent van de globale productiecapaciteit voor de zes belangrijkste energie-intensieve basisgrondstoffen – aluminium, ethyleen, polyethyleen, propyleen, styreen en staal – zit momenteel in de Golf. Alle producenten in de regio zijn echter vastberaden om dat percentage binnen de vijf jaar te vervijfvoudigen. Saudi-Arabië zit op 25 procent van de wereldoliereserves, maar produceert 2 procent van de afgeleide industrie. De sjeiks willen meer.

Ook zij ondergaan de onhebbelijkheden van de wereldcrisis en dus zal er wel wat vertraging op zitten, maar de marsrichting is aangegeven. En het zelfvertrouwen groot: er zullen nog heel wat herstructureringen volgen in de wereldmarkt, en alleen de meest competitieve spelers overleven – uiteraard waren al onze gesprekspartners er zeker van bij die laatste categorie te behoren.

Sceptici wijzen op het tekort aan binnenlands talent, en denken dat de sjeiks met hun grootse plannen dezelfde fouten maken als het Chinese politbureau door de kar voor het paard te spannen. Omdat ze gigantische productiecapaciteit neerzetten zonder dat de verwerkende industrie, laat staan de lokale markt, er rijp voor is. De volledige keten, van basisindustrie tot distributie van consumentenproducten, is nog te veel gefragmenteerd.

Dat kan. Maar beleidsmakers reageren dat al die belemmeringen worden aangepakt. Van opleidingen tot het stroomlijnen van inefficiënte bureaucratieën. In de Golf, waar staal en aluminiumproductie en het maken van onderdelen voor basisindustrieën 30 tot 40 procent goedkoper zijn dan in het westen, wordt creatief met die problemen omgegaan. De nieuwste technologie inkopen en waar nodig automatisering, is de minste kopzorg.

Welke gevolgen zitten hieraan vast voor onze petrochemieclusters rond Antwerpen en Rotterdam? Voor onze toeleveringsbedrijven, over tien tot twintig jaar? Heel snel worden nieuwkomers uit de opkomende economieën belangrijke spelers en concurrenten, zeker op onze verre exportmarkten. De meeste van onze bedrijfsleiders worstelen met die uitdagingen. En onze politici?

Als de sense of urgency uitblijft, worden de uitdieping van de Westerschelde of de Lange Wapper misschien wel volstrekt overbodig. Want door allianties van gelijkgestemden langs de nieuwe Zijderoute – tussen Omaanse en Chinese, Saudische en Indonesische nieuwkomers – ontwaken sneller dan verwacht geduchte tegenspelers. Lenig en behendig gaan ze de concurrentieslag aan.

FocusDe kameel ontwaakt, blz. 34

Door Erik Bruyland

De Golfstaten zitten vlak bij de grondstoffen, hebben goedkope energie en de groeimarkten liggen vlakbij. Het worden heel snel geduchte concurrenten.