Shorters in hun hemd gezet

Heel wat aandelen staan weer boven het niveau van voor 11 september. Net als na vorige correcties zijn ook nu ‘shorters’ aan het werk.

Analisten zochten in de dagen na de aanslagen van 11 september naar een rationele verklaring voor de slechte prestaties van de aandelen van verzekeraars en luchtvaartmaatschappijen. Ernst Welteke, de president van de Bundesbank nota bene, liet zich op een onbewaakt moment ontvallen dat er aanwijzingen waren dat er shorters aan het werk waren geweest met voorkennis, en dus waarschijnlijk met criminele bedoelingen. Hij moest zijn woorden echter snel inslikken, meer omdat de Duitse centrale bank niet de toezichthouder van de beurs is dan omdat zijn beweringen onjuist zouden zijn. Het lijkt er inderdaad sterk op dat de terroristen het Westen met de eigen middelen bestrijden.

Shorten is het verkopen van iets wat je niet hebt, in de hoop het later tegen een goedkopere prijs te kunnen terugkopen en dus winst te maken. Het is dus zoals het vel van de beer verkopen voor hij geschoten is. In een berenmarkt is het trouwens eenvoudiger om te shorten: een bear market is immers het jargon voor een dalende beurs, en dan kun je vandaag iets verkopen dat binnen afzienbare tijd goedkoper teruggekocht kan worden.

Het probleem bij dit systeem is echter dat je het vel van de beer wel onmiddellijk moet kunnen leveren, en dus moet je iemand vinden die in jouw plaats al een beer heeft geschoten. Op de financiële markten zijn er echter steeds partijen te vinden die hun aandelen tijdelijk willen uitlenen _ uiteraard tegen een vergoeding.

Maar shorten is niet onschuldig. Als je genoeg aandelen verkoopt, en dus short, kun je immers net bereiken wat je wil: het aandeel gaat onderuit, er sluipt ongerustheid in de rangen van de beleggers, het aandeel corrigeert verder, waarna de shorter in de eigen gecreëerde paniek rustig terugkoopt. De hefboomfondsen hebben deze techniek massaal ontdekt en toegepast. Zoals hun naam ook suggereert, verkopen ze proportioneel veel om maximaal van een beweging te kunnen profiteren. Shorters zullen maar succes hebben als er een voedingsbodem is voor hun negatieve houding. In het geval van Lernout & Hauspie werden ze als schuldigen van de malaise aangewezen, terwijl ze alleen de zwakte van de onderneming uitbuitten. Net zoals hyena’s de zwakste exemplaren in een kudde uitkiezen, zoeken hun financiële soortgenoten ook naar de kwetsbaarste ondernemingen.

De technologie- en telecombedrijven waren een gedroomd mikpunt van hun strategie. Die ondernemingen waren afhankelijk van de koers van hun aandeel om verder te kunnen groeien. Bij dalende koersen waren ze vleugellam en kwamen ze in een vicieuze cirkel terecht. Hefboomfondsen gingen de schuldoverladen bedrijven zó zwaar shorten, dat die al vlug solvabiliteitspoblemen kregen. Ze werden verplicht om een kapitaalverhoging door te voeren, wat de winsten doet verwateren en dus opnieuw op de koers weegt. De hedge funds waren ondertussen ook zowat de beste klanten van de beurshuizen geworden, waardoor ze verzekerd waren goed bedeeld te worden in deze kapitaalverhoging, en dus gemakkelijk aandelen konden terugkopen. Tegen een korting natuurlijk.

Het lijkt een niet te verliezen spelletje te zijn, maar onlangs namen de slachtoffers het heft in handen. Ze begonnen met hun laatste cash schulden terug te kopen, en sloten met schuldeisers een akkoord af om schuld om te ruilen in aandelen. Daardoor verbeterde hun balansstructuur plots, en stegen de aandelen.

De shorters werden in hun hemd gezet. Vorige week besloot de Franse minister van Economische Zaken Laurent Fabius de UMTS-schulden voor de telecombedrijven fors te verminderen. Opnieuw een streep door de short-rekening dus. Verbaast het u dat de telecomaandelen onverwachts en sterk opveerden? In de kudde shorters brak kooppaniek uit.

De huidige rally op de beurzen heeft uiteraard te maken met het sterke optreden van Alan Greenspan (rentedalingen) en George W. Bush (verhoging van de overheidsuitgaven). Shorters wilden echter hun broek niet scheuren door een sterk herstel van de beurs, en hebben hun gigantische verkoopposities geneutraliseerd. Ze kopen niet omdat ze een hausse van de beurs verwachten, maar omdat ze denken dat het grootste deel van de baisse achter de rug is. Het patroon van het recente herstel na de zware correctie van de aanslagen lijkt als twee druppels water op het sterke (en voorbarige) herstel na de zware correctie van maart vorig jaar.

Mocht blijken dat de terroristen massaal ‘geshort’ hebben, dan gaan de marktautoriteiten misschien eindelijk nadenken over de zin van deze praktijk. De beurs moet immers de opbouw van een bedrijf stimuleren, niet zijn ondergang.

Geert Noels

De auteur is hoofdeconoom bij Petercam.

Het lijkt er sterk op dat de terroristen het Westen met de eigen middelen bestrijden.