Shorters: de gebeten hond

In deze beroerde beurstijden doen sommige shorters gouden zaken. In navolging van de Amerikaanse beurswaakhond SEC verbiedt nu ook de Belgische CBFA het shorten van sommige aandelen. Wat houden deze maatregelen in?

Short selling (in het Nederlands ‘in de wind verkopen’) is een praktijk waarbij iemand aandelen verkoopt met de bedoeling die later tegen een lagere koers terug te kopen. Dat gaat natuurlijk tegen de normale beurspraktijk in, waarbij men eerst aandelen koopt om die later te verkopen. Short een handelaar een aandeel tegen 9 euro en koopt hij dat terug tegen 6 euro, dan strijkt hij een leuke winst van 3 euro op. Aan shorten kleven natuurlijk risico’s: stijgt het aandeel en moet de shorter dat tegen een hogere koers terugkopen, dan wordt hij uiteraard met een verlies opgezadeld.

Er bestaan twee vormen. Een eerste manier bestaat erin om de aandelen te ‘lenen’ van een derde partij, die in ruil daarvoor een premie krijgt. Dat noemt men ‘gedekt shorten’. Als de aandelen nadien worden teruggekocht, worden die aan de derde partij teruggegeven zodat alles weer bij het oude is. De andere manier bestaat erin om aandelen te verkopen zonder die eerst te lenen van een andere partij. Dat heet ‘naakt shorten’.

Shorten versterkt de koersbewegingen en sommige shorters gebruiken slinkse middelen om de koersen verder in de dieperik te storten. Denk aan de spammails over een kapitaalverhoging bij Fortis waardoor de aandelenkoers weer kelderde. De CBFA wil daarom, in lijn met andere toezichthouders wereldwijd, aan de praktijk van het shorten paal en perk stellen.

Welke maatregelen heeft de CBFA genomen?

De CBFA verbiedt de praktijk van het ‘naakt shorten’. Het verbod geldt voor Dexia, Fortis, KBC Groep, KBC Ancora en ING Groep. De regeling eindigt op 21 december 2008, maar deze termijn kan worden verlengd of zelfs verkort.

Zo is het verboden om deze financiële aandelen te shorten of in afgeleide producten te handelen zonder volledige dekking. Voorts moet iedereen die een nettoshortpositie van meer dan 0,25 % in het kapitaal van de aandelen aanhoudt dit melden aan de CBFA en de markt. Tussenpersonen moeten zich ervan vergewissen dat hun klanten voldoende dekking hebben voor de transacties die ze willen doen.

Het ‘gedekt shorten’ wordt niet expliciet verboden. De CBFA vraagt de marktdeelnemers wel met aandrang om geen aandelen meer te ontlenen, tenzij in een aantal welomschreven gevallen die neerkomen op de dekking van bestaande operaties.

Zijn er sancties?

Wie tegen de lamp loopt, zal niet lachen. De sancties zijn administratieve boetes die kunnen variëren van 2500 tot 2,5 miljoen euro en in sommige gevallen kunnen ze nog worden verhoogd.

Mag iemand die bijvoorbeeld geen aandelen Fortis bezit een putoptie, een putwarrant of een turbo short kopen om zo te profiteren van een koersdaling?

Neen. Het kopen van een putoptie op Fortis leidt volgens de CBFA netto tot een (bijkomende) ongedekte verkooppositie op het aandeel. De koper van een putoptie die de aandelen niet bezit, speculeert immers op een daling, want hij krijgt door zijn aankoop het recht om het aandeel gedurende een vooraf bepaalde periode tegen een vooraf bepaalde koers te verkopen. Door de wisselwerking tussen de aandelen en de derivatenmarkt is een dergelijke transactie verboden, tenzij de koper van de put de aandelen bezit. Wie de aandelen heeft, kan een putoptie kopen om zijn risico te beperken (hedging). (T)

Door Etienne Langerwerf