Sherlock Holmes in het bedrijf

Steeds vaker doen Belgische bedrijven een beroep op privéûdetectives. Bijvoorbeeld om stelende personeelsleden te betrappen, namaak op te sporen, gestolen auto’s terug te vinden of valse verzekeringsaangiften te ontdekken. Jeroen Wils getuigt.

Met zulke schrikwekkende cijfers en feiten wijst journalist Jeroen Wils (VTM) op de ernst van fraude en diefstal. In Betrapt op fraude verzamelde hij opzienbarende informatie over bedrijfsfraude, autozwendel, de namaakmaffia en gesjoemel met verzekeringen. Naast het opsnorren van studies en statistieken over deze vier specifieke takken van de criminaliteit, focust hij op enkele reële cases. Die praktijkgetuigenissen kreeg hij van de Antwerpse privé-detectives Michel De Kort en Jan Claus. Als politieagent geraakten ze gefrustreerd (onder meer omdat ze te weinig politieke armslag hadden om carrière te maken in hun korps) en ze stichtten dan maar samen het kantoor De Kort & Partners in Ekeren. Aanvankelijk legden ze zich toe op de opsporing van verzekeringsfraude. Nadien breidden ze hun actieterrein uit naar speurwerk voor bedrijven en leasingmaatschappijen.

In België torsten privé-detectives geruime tijd een kwalijke reputatie. Niet zelden werden de bureaus bevolkt door voormalige bajesklanten, maar de wet van 19 juli 1991 zou de rangen al behoorlijk gezuiverd hebben. Wils heeft het dan ook over de hedendaagse incarnatie van Sherlock Holmes, het scherpzinnige personage met de Schotse cape en pet van de Britse arts en schrijver Arthur Conan Doyle (1859-1930).

De Unie van Zelfstandige Ondernemers (Unizo) voegt eraan toe dat 40% van het omzetverlies door winkeldiefstallen in België het gevolg is van diefstal door eigen personeel. Eén op vijf personeelsleden zou er stelen, wat goed is voor een jaarlijks bedrag van 11,2 miljard frank. Sterke drank, parfums en sigaretten zijn het meest gegeerd. Vooral winkels in steden hebben eronder te lijden. Wat verderop krijgen we dan ook een uitvoerige case van de Belgische dochter van warenhuisketen Carrefour (het voormalige GB). Het getuigt van moed dat de onderneming heeft willen meewerken aan het boek. In de meeste bedrijven wordt interne fraude immers krampachtig verborgen gehouden voor de buitenwereld uit vrees dat de reputatie aangetast wordt. Carrefour voert een streng maar duidelijk beleid: wie betrapt wordt op fraude, krijgt ontslag om dringende redenen. Of het nu gaat om een bediende die een kleinigheid heeft gestolen of om een boekhouder die miljoenen achterover heeft gedrukt, ze worden aan de deur gezet. De methoden (tot en met camerabewaking) zijn voorgelegd aan de vakbonden.

Bij grote fraude schakelt Carrefour de politie in. Bij kleinere diefstallen wordt geen klacht ingediend bij het gerecht, wat gebeurt op vraag van de politiediensten zelf. Meer dan één bedrijfsleider klaagt overigens dat hij wel (dure) privé-detectives moet inzetten, omdat de politie slechts zelden ingaat op de vraag om een sjoemelend personeelslid te ontmaskeren. Al stappen vele bedrijven sowieso niet graag naar de politie.

Blijkbaar vinden vele Belgen dat de pakkans bij het oplichten van de verzekering ook vrij gering is. Achter één aangifte op tien schuilt immers gesjoemel. Door die grootschalige fraude moet elk Belgisch gezin jaarlijks wel 62 tot 124 euro (2500 tot 5000 frank) meer betalen aan premies.

Luc De Decker

Jeroen Wils, Betrapt op fraude. Van Halewyck, 343 blz.

De directe schade door interne fraude bedraagt volgens een Amerikaanse studie 9 euro per dag per werknemer.