Septentrio verfijnt zijn positie

Het Leuvense Septentrio, een wereldnaam in satellietnavigatie, ziet na jaren stagnatie de verkoop weer stijgen. De hightechontwikkelaar met bijna 100 medewerkers wil scoren buiten zijn traditionele Europese en nationale overheidsprojecten.

” Ik was helemaal niet van plan dit te doen. Maar iemand anders inwerken zou nog eens een jaar hebben gekost en er was al zoveel tijd verloren. Ik heb er geen spijt van. Het bedrijf groeit, we hebben enorme mogelijkheden”, zegt Toon De Proft, de CEO van Septentrio, de Leuvense ontwikkelaar van zeer precieze satellietnavigatiesysteemontvangers, in de volksmond bekend als gps. Begin 2014 nam De Proft, na jaren als bestuurder van Septentrio, de operationele leiding in handen. Peter Grognard, de oprichter en de CEO van Septentrio gedurende veertien jaar, vertrok naar de Leuvense vestiging van de partner Thales Alenia Space.

Kind van Galileo

Septentrio, een spin-off van het onderzoeksinstituut imec, startte in januari 2000. Enkele maanden nadat de EU-lidstaten geld hadden vrijgemaakt voor Galileo, het Europese GNSS-systeem (Global Navigation Satellite System), dat een antwoord moest bieden op het Amerikaanse global positioning system (gps) en het Russische Glonass. “Septentrio moest de Trimble van Europa worden”, zegt Peter Grognard. Trimble Navigation is de marktleider die van in de jaren zeventig meegroeide met het Amerikaanse gps-systeem, dat al sinds 1995 operationeel is.

Maar Galileo liep vertraging op. In 2000 plande de EU nog commerciële Galileo-diensten in 2008. Intussen is de start verschoven naar 2018-2020. “Bijzonder frustrerend”, vindt De Proft. Septentrio, dat 4,5 miljoen euro kapitaal ophaalde in 2000-2002, leefde van projecten voor Galileo en andere door de overheid gesponsorde projecten, zoals het Airbus 380-programma. Pas wanneer in 2005-2006 de eerste Galileo-testsatelliet de ruimte inging, groeide het bedrijf met sprongen. Het eerste Galileo-signaal kwam binnen via apparatuur van Septentrio. Eind 2006 waren er 47 werknemers. Er was winst. De engineeringcontracten dekten de werkingskosten “voor meerdere jaren”.

Amerikaans avontuur

In 2007 ging het mis, op het moment dat de kmo de meest mature GNSS-markt aanpakte: de Verenigde Staten. Met geld van de Belgische Maatschappij voor Internationale Investeringen en Participatiemaatschappij Vlaanderen openden de Vlamingen een filiaal in Los Angeles en steunden ze de ontwikkeling van een start-up, Altus Positioning Systems, die toestellen ontwikkelt voor de landmeterij, een van de kerntoepassingen van GNSS. De timing was ongelukkig. De vastgoedcrisis was losgebroken en Altus kende problemen met de ontwikkeling van zijn product. Jarenlang miste het zijn verkoopprognoses. Aanslepend uitstel bij Galileo drukte dan weer de groei in Europa. In China kwam Septentrio moeilijk aan de bak door problemen met de ontwikkeling voor BeiDou, de Chinese tegenhanger van gps en Galileo, en door goedkope Chinese concurrentie. Ondertussen bouwde het bedrijf uit Haasrode wel een veel krachtiger en kleiner derdegeneratieplatform en raakte het binnen in landbouw- en offshoretoepassingen en bij baggerbedrijven in Europa. “DEME en Jan De Nul zijn grote klanten van ons”, onderstreept De Proft.

Concurrenten kopen klanten

Eind 2011 trokken de aandeelhouders aan de alarmbel over de stijgende schulden en de leningen aan Altus. De raad van bestuur belastte De Proft met een doorlichting. 2012 passeerde zonder herstel. Vanaf 2013 begon Septentrio Altus – met ruim 5 miljoen dollar negatief eigen vermogen – in eigen handen te nemen en om te vormen tot een verkooporganisatie. De ontwikkeling van de terminals verhuisde naar Haasrode.

“We konden niet blijven de helft van onze omzet in onderzoek en ontwikkeling stoppen”, vertelt De Proft, die begin 2014 CEO werd. Hij startte onder een slecht gesternte. De Zweedse holding Hexagon had net het Schotse Veripos gekocht. Dat was de grootste klant van de Haasrodenaren. Hexagon is ook de eigenaar van het Canadese NovAtel, een directe concurrent van Septentrio, die prompt de huisleverancier van Veripos werd. Weg Veripos-omzet. Kort daarna kocht het Amerikaanse Raven Industries zijn kleine Nederlandse concurrent SBG Innovatie, alweer een klant van Septentrio. Raven Industries heeft NovAtel als terminalleverancier. SBG heeft vandaag nog een productlijn met Septentrio-ontvangers, maar dat is een aflopende situatie, valt in SBG-kringen te horen.

Vers geld

“We moesten 2 miljoen euro aan omzet vervangen”, vat De Proft samen. Dat lukte. Septentrio eindigde 2015 met een stabiele 14,5 miljoen geconsolideerde omzet en een geconsolideerd verlies van 1,9 miljoen na nog een fikse afschrijving op de vorderingen in de VS. Het management en de aandeelhouders hadden het kapitaal in drie tijden met 2,5 miljoen euro opgetrokken – De Proft tekent voor meer dan 800.000 euro.

De Proft hertekende het management, rationaliseerde de productenportfolio en bracht meer structuur in de manier van werken. Hij haalde de voormalige verkoopdirecteur van Icos Vision Systems binnen om zijn verkoop te versterken. Zijn zoon Max De Proft bemande het nieuw opgerichte kantoor in Hongkong, van waaruit Septentrio de Aziatische markt aanpakt, zijn sterkste groeimarkt. Sinds dit jaar heeft Septentrio, met 85 personeelsleden in België, alles in Haasrode onder één dak, van de ontwikkeling tot de assemblage, de configuratie, de marketing, de support en de shipping. Er is zelfs plaats voor voetbal tijdens de middagpauze.

Nogal wat werknemers hebben op de jongste kapitaalverhoging ingetekend en “70 procent” – dixit De Proft – op het warrantenplan van mei 2015. “Niet slecht voor een bedrijf waarvan de vorige warrantenplannen nooit boven water zijn gekomen”, lacht de CEO, die ook intekent.

Mikken op 20 procent groei

De Proft mikt op een gemiddelde samengestelde groei van 20 procent per jaar in een markt van 500 miljoen dollar, die volgens hem tegen 18 procent per jaar groeit. Dat moet Septentrio in 2018 op 25 miljoen euro omzet brengen bij stabiele O&O-uitgaven. Over de eerste jaarhelft is de omzet met 24 procent gestegen tot 8,9 miljoen, zegt De Proft.

Tegenover zijn verticaal geïntegreerde concurrenten positioneert Septentrio zich als een leverancier van systemen, maar vooral als toeleverancier van chips en borden. Septentrio wil vooruitgaan op terreinen waarin centimeterprecisie, beschikbaarheid in alle omstandigheden en resistentie tegen stoorzenders en namaaksignalen de vereisten zijn. Dat geldt voor machine-automatisering in de mijnbouw, de landbouw, de marine en de constructie. In landmeting en kaarten hopen de Belgen op de kruimels van giganten als Trimble, Topcon en Hexagon en op een sterke prestatie in drones. Hun vierdegeneratieproducten zijn licht en superzuinig en kunnen de metingen vanuit de drones live doorsturen naar geosoftware, zoals ESRI.

De sterkhouder blijft de wetenschappelijke en de referentiemarkt. Haasrode levert de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA exclusief de testontvangers voor de validering van de Galileo-signalen. Unavco, een Amerikaanse interuniversitaire vzw die wereldwijd meer dan 2000 GNSS-referentiestations uitbaat voor de observatie van aardplaatbewegingen en voor een waarschuwingssysteem voor aardbevingen en tsunami’s, koos Septentrio voor zijn volgende generatie ontvangers.

In 2008 was Toon De Proft CEO bij het Leuvense Icos Vision Systems toen dat aan KLA-Tencor werd verkocht. Kan Septentrio zelfstandig blijven? De Proft: “Icos had een marktaandeel van 70 à 80 procent. Waar kun je dan nog groeien? Met Septentrio is de situatie helemaal anders. Wij hebben minder dan 5 procent marktaandeel. Er zijn serieuze groeimogelijkheden.”

Bruno Leijnse, fotografie Kris Van Exel

Septentrio wil vooruitgaan op terreinen waarin centimeterprecisie, beschikbaarheid in alle omstandigheden en resistentie tegen stoorzenders en namaaksignalen de vereisten zijn.