“Sanering overheidsfinanciën is cruciaal voor de beurzen”

“Hout vasthouden, maar op de beurs is de komende drie tot vijf jaar een behoorlijk rendement te verdienen”, zegt de vermogensbankier Patrick Vermeulen van JP Morgan.

De beurs heeft een beperkte voorspelbaarheid, zoals het voetbal, dat weet Patrick Vermeulen als geen ander. In het weekend is hij geregeld te spotten op de tribunes van voetbalclub Anderlecht, tijdens de week werkt Vermeulen als hoofd research Europese aandelen van JP Morgan. “De markt timen is nagenoeg onmogelijk”, zegt Vermeulen op basis van ruim twintig jaar beurservaring. “Mijn advies aan de particuliere belegger is daarom om heel geregeld een vast bedrag te investeren in de beurs. Dan koop je met dat bedrag relatief veel aandelen als de koersen laag zijn en relatief weinig aandelen als de koersen hoog zijn. Op die manier kan de belegger zich op een eenvoudige manier enigszins indekken tegen de beursschommelingen.”

Ben Bernanke, voorzitter van de Amerikaanse centrale bank (Fed) beloofde begin november om tegen midden volgend jaar 600 miljard dollar extra in de economie te pompen. Was dat het startschot voor een eindejaarsrally op de beurs?

Patrick VERMEULEN. “Als je zoals de Fed op een kunstmatige manier de rente op lange termijn naar beneden duwt, dan worden aandelen per definitie aantrekkelijker. Naarmate het vertrouwen terugkeert, vindt een steeds groter deel van die geldcreatie zijn weg naar risicovollere investeringen, zoals aandelen. Ik wil het niet te rooskleurig voorstellen, maar we keren terug naar een situatie waarbij er voor bedrijven met een hoge vrije cashflow en hoog dividendrendement uitbundige premies op de beurs betaald worden. Telenet is een voorbeeld van een cashmachine met een beperkt risico. Dat is precies wat beleggers zoeken zolang het herstel onzeker en traag verloopt.

“Vandaag is het probleem niet dat het geldbeleid niet soepel genoeg zou zijn. Het punt is dat al dat verse geld voor een groot deel werkloos blijft. Dat komt omdat het vertrouwen bij de bedrijven en gezinnen nog altijd op een laag pitje staat. Iedereen spant de riem aan, houdt een slag om de arm en leg een spaarpotje aan. Consumenten bouwen schulden af. Bedrijven genereren een pak vrije cashflow, maar ze herinvesteren dat geld niet. Grote Amerikaanse bedrijven geven bijvoorbeeld obligaties uit en kopen met de opbrengst eigen aandelen in. Dat is een goede deal voor hen, maar de economie komt daar geen meter mee vooruit. We verwachten ook een golf van fusies en overnames, en de uitkoop van heel wat minderheidsaandeelhouders. Maar opnieuw, dat zijn geen investeringen in nieuwe capaciteit. Bedrijven die dat wel durven, zoals Michelin, worden nu nog afgestraft op de beurs. De centrale banken geven dus gas, maar de versnelling van de reële economie staat nog in neutraal. Wij denken dat de economie pas helemaal herstelt als dat vertrouwen terugkeert bij de bedrijven en de gezinnen. En dat vertrouwen keert pas terug als de overheden hun tekorten op een structurele manier afbouwen.”

Daarover zijn de meningen verdeeld. Er wordt ook gewaarschuwd dat overheden niet te snel de voet van het budgettaire gaspedaal mogen halen, want dat zou het herstel kunnen fnuiken?

VERMEULEN.“Natuurlijk is er een negatief effect op de economie als de tekorten verminderd worden. Maar het herstel van het vertrouwen maakt dat op iets langere termijn meer dan goed. Een duurzaam herstel van de economie en van de werkgelegenheid, en dus ook van de beurzen, is maar mogelijk als de overheidsfinanciën op een geloofwaardige manier gesaneerd worden. België kan nog geen adelbrieven voorleggen. Persoonlijk vind ik ook dat de overheid nu investeringssteun, bijvoorbeeld in de vorm van versnelde afschrijvingen, moet geven aan de bedrijven. Dat kan hen over de streep halen om te investeren en zo het herstel een nieuw elan te geven. Want het herstel was tot nu vooral gebaseerd op de heraanleg van de bedrijfsvoorraden. Dat verhaal is bijna voorbij en daarom verliest het herstel vaart. Ook de beurs wacht op signalen van een duurzaam herstel, want we zien nog altijd weinig geld vloeien naar de beurs. De grote institutionele beleggers mijden nog risico’s en kopen liever overheidsobligaties dan aandelen.”

Bent u het eens met de stelling dat de beurs goedkoop is omdat met aandelen vandaag een hoge risicopremie te verdienen valt?

VERMEULEN. “Ja, maar die risicopremie is ook hoog omdat de risicovrije rente op overheidsobligaties kunstmatig laag is door het heel soepele geldbeleid van de centrale banken. Dat zou kunnen leiden tot een zeepbel in aandelen, toch als die hoge risicopremie voor vol wordt aanzien. De dag dat de Fed het einde van het soepele geldbeleid aankondigt, dan hebben we een probleem en is een correctie op overheidsobligaties heel waarschijnlijk. Maar dit is nog niet voor morgen en ook niet voor volgend jaar. Met die 600 miljard dollar extra kom je een heel eind.”

Als we naar andere criteria kijken zoals de koers-winstverhouding of de boekwaarde, mogen we aandelen dan nog altijd goedkoop noemen?

VERMEULEN. “Jazeker. In Europa noteren de aandelen over het algemeen niet ver boven hun boekwaarde. Ook de dividendrendementen zijn hoog, vaak hoger dan het obligatierendement van dezelfde bedrijven. Dat ondersteunt de aandelenkoersen. Bovendien hebben Europese bedrijven bijzonder snel en scherp gereageerd op de crisis. Dat is een nieuw gegeven. Tijdens voorbije recessies absorbeerden Europese bedrijven de klap meestal via een lagere winstmarge. Nu zijn ze erin geslaagd om de marges en de cashflow te beschermen. De Europese bedrijfssector heeft de crisis zeer goed opgevangen en dat verdient een opwaardering, omdat de bescherming naar beneden veel groter is geworden. De huidige waardering is dus geen argument om de beurzen niet te laten stijgen, tenzij een nieuwe recessie uitbreekt. Vertrouwen, dat is het essentiële ingrediënt dat ontbreekt, maar dat keert geleidelijk terug. Op een termijn van drie tot vijf jaar kan je met aandelen, hout vasthouden, weinig verkeerd doen en kan je aantrekkelijke rendementen behalen.”

daan killemaes, fotografie sofie van hoof