Overleeft Sabena de twintigste eeuw? Wie de cijfers van de jongste negen maanden bekijkt, heeft ernstige twijfels (zie ook blz. 53). De Belgische flag carrier koerst in 2000 naar een verlies van 7,5 miljard – zonder besparingen dikt die factuur in 2001 aan tot 15,7 miljard frank.
Sabena wil de veiligheidsriem aanhalen. Blue Sky heet de toverformule die in 2001 14,4 miljard moet opbrengen – of zowat 1,1 miljoen per werknemer. Maar Blue Sky getuigt in de eerste plaats van veel kunst- en vliegwerk. Neem de post overblijvende managementuitdagingen, goed voor liefst 2,2 miljard frank bezuinigingen. Wat die juist inhouden, kan zelfs secretaris-generaal Patrick du Bois niet zeggen.
Daar wringt het schoentje. Sabena zal met rode inkt blijven schrijven zolang het bedrijf niet degelijk wordt bestuurd. De jongste blunder – slechts één van de vele – is de verkoop van het fuel hedging-contract. Einde 1999, net toen de brandstofprijzen weer aan een klim begonnen, werd dat contract versast voor 236 miljoen frank. Op die manier werden de balansen van het boekjaar 1999 nog wat opgefleurd. In 2000 en 2001 kost die blunder Sabena ruim vijf miljard frank.
Slecht management is dé achilleshiel van de Belgische flag carrier. Het bedrijf mist een duidelijke strategie, een doel. Tussen directie, piloten en vakbonden heerst in het beste geval achterdocht en wantrouwen. Waarom moeten piloten en vakbonden trouwens aandringen op een audit, die vermeende onregelmatigheden in de boekhouding opspoort?
De huidige koers mondt uit in een crash. Het concept van de Zwitserse moederholding SAirGroup – waarbij Brussel fungeert als overstapluchthaven en Sabena focust op transferpassagiers via een wijdmazig Europees netwerk – kegelt de carrier rechtstreeks de dieperik in. De Belgische thuismarkt is immers te klein voor dat concept. Sabena lokt dus passagiers in de buurlanden. Maar die zien een ommetje via Brussel alleen zitten bij een fel verlaagde prijs. Transferpassagiers maken 60% uit bij Sabena: dat betekent minder inkomsten én hogere operationele kosten. Passagiers in business – de enige waarmee een luchtvaartmaatschappij nog winst boekt – zien dat overstappen al helemaal niet zitten. Sabena haalt nauwelijks 17% passagiers in business, en de doelstelling in 1998 was 27%.
Is er een uitweg voor de Belgische flag carrier? Misschien, maar dan na een serieuze afslanking. Sabena kan beter worden in een light-versie: met minder personeel, een betere dienstverlening, en rechtstreekse bestemmingen binnen Europa. Want Brussel-Nationaal, als hoofdstad van Europa, blijft een aanvoerhaven van zakenreizigers, politici en diplomaten – met duur betaalde tickets in businessclass. In die nichemarkt – en met de veeltalige Belgen als extra troef – kan Sabena overeind blijven.
Ook KLM met zijn kleine thuismarkt vond op die manier een nichemarkt – via een ijzersterke positie op de Noord-Atlantische routes. De Vliegende Hollander schrijft dan ook zwarte cijfers.
wolfgang riepl
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier