RUSSISCHE MAFFIA. De Organizatsia verovert België

Sinds de val van de Berlijnse muur heeft de Russische maffia haar aktieterrein uitgebreid. Ze is neergestreken

in New York, Londen, Parijs, Tel Aviv, maar ook in Antwerpen en Brussel. Prostitutie, drugs, valsmunterij, witwas-operaties, afpersing en moord, niets is haar vreemd.

Ze bedient zich van vennootschappen ook Belgische en Luxemburgse

als dekmantel. ASLK, Anhyp, Definance en wie weet hoeveel anderen kwamen er tot hun scha en schande reeds mee in aanraking. Een dossier.

Er gebeuren rare dingen op de dijk van Knokke tijdens de weekends. Vaak zie je er paartjes slenteren die geen woord Nederlands spreken. Op het eerste gezicht “eendagstoeristen”. Maar : eendagstoeristen kopen de duurste villa’s van Knokke niet op en rijden niet rond in zwarte BMW’s met Duitse nummerplaten. En ze worden ook niet beschermd door lijfwachten… Officieel zijn het “zakenmensen” die fortuin gemaakt hebben in het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (Gos), de gewezen Sovjetunie, en die hier samen met hun familie de dollars komen uitgeven die ze in het zweet huns aanschijns verdiend hebben. De waarheid is minder romantisch : de verschillende gerechtelijke diensten in België die zich met de georganizeerde misdaad bezighouden, zijn ervan overtuigd dat de zwijgzame en weinig toeschietelijke Slaven radertjes zijn in de beruchte Russische maffia die langzaam zijn tentakels uitstrekt over heel het Europese kontinent.

VREEMDE “INVESTEERDERS”.

U vindt er door elkaar Oekraïeners, Georgiërs, Russen, Azeri’s, Tsjetsjenen en Balten in, maar ook Polen, Roemenen en Hongaren. Want eigenlijk gaat het niet om een Russische maffia maar om een “Oosteuropese”, of beter nog “Slavische” maffia. De Baltische staten en Polen gebruiken ze als springplank naar West-Europa. Langs die weg worden goedkope cocaïne en amfetamines van goede kwaliteit sluiks in de EU geïmporteerd. De Oosteuropese maffia is ook aktief in de noordse landen waar ze zich bezighoudt met de handel in blanke slavinnen en de smokkel van alkohol, auto’s en gestolen credit cards. In Noorwegen, Zweden en Finland wordt het geld dat op die manier gewonnen wordt, in vastgoed geïnvesteerd. Net zoals in Oostenrijk trouwens waar de erg lakse bankreglementen (Oostenrijk is samen met Turkije een van de zeldzame Europese landen waar volledig anonieme bankrekeningen toegelaten zijn) het witwassen van geld biezonder gemakkelijk maken.

Ook Frankrijk wordt steeds meer geteisterd door Georgische gangsters en afrekeningen binnen het Oosteuropees milieu. De badsteden aan de Azurenkust en op Corsica (de baai van Calvi wordt al “klein Kaukasië” genoemd) trekken ook steeds meer Russen aan : 16.000 in 1993, waarschijnlijk het dubbele dit jaar. Sommigen onder hen schaffen zich prachtige eigendommen aan die ze handje kontantje betalen. Met geld dat een twijfelachtige oorsprong heeft. In Nederland bevestigde een rapport van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de Nederlandse contraspionage, in april 1994 dat de maffia-organizaties uit Oost-Europa steeds meer asielzoekers rekruteren. Die “hulpjes” worden ingeschakeld om zwart geld wit te wassen, auto’s die in de Benelux gestolen werden naar het Oosten te exporteren, een netwerk van handel in blanke slavinnen op te bouwen en drugs en radioaktief materiaal zoals plutonium te smokkelen. Nog een aantal aktiegebieden van de Slavische maffia : Cyprus (waar een erg laks Russisch-Cypriotisch verdrag het witwassen van geld via brievenbusondernemingen mogelijk maakt), Zwitserland (voor zijn befaamde bankgeheim), Israël en de Verenigde Staten.

EN BELGIE ?

Op 7 mei 1995 werd Avi Berberasdhvili, een Georgiër van Israëlische nationaliteit, in zijn juwelierszaak aan de Pelikaanstraat aangetroffen met een kogel in het lichaam. Alles wijst erop dat de zakenman, die de luiken van zijn winkel had opengedaan en de deur had opengezet, bezoek verwachtte. Het staat eveneens vast dat de killers geen ordinaire dieven waren omdat ze niet geraakt hebben aan de juwelen. Ze hebben eenvoudig de opdracht uitgevoerd waarvoor ze betaald waren en zijn onmiddellijk daarna vertrokken. Het staat dan ook zo goed als vast dat Berberasdhvili door gangsters werd vermoord omdat hij niet wou afdokken.

Nog zo’n mysterieuze affaire : de moord op Andrei Orvid, een Rus wiens lichaam op 11 mei 1994 drijvend werd aangetroffen in een kanaal bij Nieuwpoort.

De Belgische gerechtelijke kringen weten dat in Antwerpen regelmatig kaderleden passeren van de “Organizatsia”, en dan vooral van de “antenne” die de Russische maffia in de jaren ’70 en ’80 uitbouwde in de Newyorkse wijk Brighton Beach (beter bekend als “Klein Odessa”). Sedertdien is ze haar tentakels internationaal beginnen uitspreiden. Justitie weet ook dat avtoriteti (peetvaders) van die Organizatsia in het Antwerpse hebben gewoond. Boris Nayfeld bijvoorbeeld die zich aan het begin van de jaren ’90 in Edegem bij Antwerpen installeerde om van daaruit de internationale drugshandel te leiden waarvoor hij uiteindelijk geklist werd. De Russische maffia gebruikt overigens regelmatig de haven om zaakjes op te zetten. Zo hield de rijkswacht op 24 maart 1992 een container tegen die uit Panama kwam en 650 kg cocaïne bevatte. Die trafiek werd gefinancierd door de Organizatsia in samenspraak met het Colombiaanse Cali-kartel. De schaduw van Viatsjeslav Kirilovitsj Ivankov, alias Iaponchik (“de kleine Japanner” die in New York de plak zwaait over de Organizatsia) zweeft over een heleboel maffia-aktiviteiten in de Scheldestad : op 22 februari 1995 arresteerde de Gerechtelijke Politie in een Antwerps hotel Reuven A., Tarriel O. en Merab D., huurdoders die van plan waren een zekere David Sjikasjivili te ontvoeren en allicht te vermoorden. Sjikasjivili is een maffioso die in de clinch lag met Ivankov over een geldkwestie. Het opzet werd op het nippertje verijdeld maar de onderzoekers weten dat een en ander door “Iaponchik” persoonlijk bevolen werd. Ivankov was ook geassocieerd met Otari Kvanterechvilli, een Georgische pleegvader in Moskou, die op 5 april 1994 door een scherpschutter neergeschoten werd toen hij in de Russische hoofdstad het badhuis “De rode Bronnen” verliet. Die perste handelaars af de gewoonste zaak ter wereld in Rusland, zal u zeggen maar, belangrijker : hij had een deel in handen gekregen van M&S Intercentr, een Russische distributieonderneming (8 winkels) die ook een nachtklub in haar activa had. M&S Intercentr hing af van M&S International SA (failliet op bekentenis sinds 22 augustus 1994), een Belgische tradingmaatschappij die in januari 1990 werd opgericht door Rachmiel “Mike” Brandwain, een getrouwe van Nayfeld die in Israël (waar hij woont) en in Duitsland bekend staat voor zijn zaakjes aan de rand van de legaliteit.

Brandwain bezat 70 % van de firma, de rest werd aangehouden door de gebroeders Georgi en Leonid Sadov, twee mafiosi die de belangen verdedigen van Kvanterechvilli. Brandwain, die nochtans niet van gisteren is, beweert dat op een mooie dag de gebroeders Sadov hem lieten verstaan dat hij “vrijwillig” afstand moest doen van zijn aandeel als hij zich geen moeilijkheden op de hals wilde halen. Via hen had Kvanterechvilli die al een deel van de opbrengst van zijn zaakjes liet recycleren via de vennootschappen van Ivankov (waaronder Slava Inc. in Brooklyn) een manier gevonden om aanzienlijke geldsommen wit te wassen. De winkels van M&S Intercentr werden omgedoopt tot “Olts” en staan sindsdien onder de direkte kontrole van de Russische maffia. M&S werd dan ook erg snel een echte “wasautomaat” voor verdachte kapitaalstromen. “Ik dacht dat ik in het Chicago van Al Capone was, ” vertelt een getuige die erin slaagde om binnen te dringen in het hoofdkwartier van de onderneming aan de Smolenskboulevard in Moskou. “Zwarte Mercedessen met achter het stuur allemaal hetzelfde soort ongure personages reden onophoudelijk voor op de binnenkoer die beschermd werd door bodyguards. Handlangers openden de koffers en haalden er zakken vol bankbiljetten uit. “

HET FAILLIET VAN COMUELE.

De kantoren van M&S in Antwerpen zijn gevestigd in de Lange Herentalsstraat 26, een gebouw dat toebehoorde aan de vastgoedholding Comuele, die een hele reeks Belgische en Luxemburgse bedrijven omvatte en half juni 1995 eveneens over de kop ging. Comuele, dat geleid werd door Bruno Goldberger en Arthur Fogel en zijn Brusselse kantoren had aan de Vleurgatsesteenweg 243, werd aangezien als een stevig bedrijf. Onder meer door Anhyp, de belangrijkste bankrelatie van de holding, en door de Brusselse groep Definance, die 15,47 % van de aandelen in handen had. Een aantal bekende personaliteiten, waaronder de Brusselse financier Daniel Weeckers, het “gezicht” van Definance, maakte deel uit van de raad van bestuur (Weeckers nam evenwel ontslag in juni 1994). De holding is een waar vastgoedimperium : in het patrimonium zitten onder meer verschillende fraaie gebouwen in strategische wijken van de hoofdstad, die gehuurd worden door de EU, maar ook een hotel, een flathotel en appartementen. Een portefeuille die in 1994 geschat werd op 8 miljard frank. Comuele had echter ook 44 miljoen frank geïnvesteerd in M&S International. Die aandelen werden ondergebracht in de naamloze vennootschap Silo, een 99 %-dochtermaatschappij van de holding, die aan de Wetstraat 51 in Brussel een gebouw van acht verdiepingen bezit. Dat gebeurde omdat Brandwain het duo Fogel en Goldberger waarschijnlijk zoals zoveel Europese zakenlui verleid door het vooruitzicht van aantrekkelijke winsten op de Oosteuropese markten had weten te overtuigen. “Mike” had onder meer een ruilakkoord opgezet met autokonstrukteur Lada in Togliattigrad. Elk voertuig dat de fabriek buiten reed, werd op 400 DM geschat en geruild voor de tegenwaarde in massakonsumptiegoederen. M&S en Comuele (dat een zetel had in de raad van bestuur van Brandwains onderneming) verkochten daarna de auto’s voor harde deviezen.

Brandwain en zijn partners van Comuele hadden heel wat projekten op stapel staan, onder meer de bouw van een groot hotel in Moskou en een kantoorcomplex van 100.000 m² in Togliattigrad voor rekening van Lada. In zijn jaarverslag over 1994 beweert Comuele nochtans dat de holding “nooit is tussengekomen in het beheer of de zaken van M&S” en dat het “geen kontakt heeft gehad met de zaakvoerders van dat bedrijf, waarvan de aktiviteiten steeds volledig losstonden van die van Comuele. ” Een aantal associés van Fogel en Goldberger vond echter al snel dat er aan die “oosterse goudkoorts” een luchtje zat en dat ze in moeilijkheden konden geraken door in kontakt te staan met de gebroeders Sadov en hun handlangers. Ze hebben zich dan ook uit de zaak teruggetrokken. Fogel en Goldberger daarentegen, bleven rustig samenwerken met Brandwain, die ondertussen “bewust”, volgens de Belgische gerechtelijke kringen het geld van de Russische maffia recycleerde.

Waren de bazen van Comuele op de hoogte ? Goldberger was bestuurder bij M&S. Men kan zich moeilijk voorstellen dat hij niet wist dat de Russische maffia aanwezig was op elk niveau van de zaak waar hij was ingestapt. In Belgische financiële kringen, waar Fogel en Goldberger hun geloofwaardigheid kwijt zijn, kan men maar moeilijk begrijpen waarom Comuele amper enkele weken nadat de Russische maffia de zaak “officieel” had overgenomen, zijn inbreng in M&S opvoerde. Brandwain, Fogel en Goldberger zijn overigens niet de enigen die spijt hebben van hun Russisch avontuurtje. Een financiële instelling zoals Anhyp, die hen gesteund heeft, betaalt nu ook de prijs. Dat is ook het geval voor de ASLK die voor verschillende honderden miljoenen garant stond voor M&S International. Dankzij een tussenkomst van Fogel en Goldberger kwam de Private Kas Bank ook voor ettelijke tientallen miljoenen tussen om Brandwain te steunen. Het ziet er bovendien naar uit dat de talrijke leveranciers van M&S (Siemens, Cte d’Or, Philips, Sanyo, Sansui, enz.) evenmin hun geld zullen kunnen rekupereren. De business van M&S is evenwel niet voor iedereen verloren gegaan. Volgens betrouwbare bronnen is een deel van het geld dat in de onderneming van Brandwain geïnvesteerd werd, terechtgekomen in de zwarte kas van de “kleine Japanner”, wiens kameraden (Kvanterechvilli, de gebroeders Sadov, Nayfeld) zich op de achtergrond van die affaire bewogen.

Wij achterhaalden ondertussen dat AnHyp al gelijksoortige teleurstellingen opliep met zakenlui uit de voormalige USSR aan wie het geld geleend had. Een aantal onder hen weigert ronduit terug te betalen en in bankkringen wordt gefluisterd dat een van de verantwoordelijken voor de kredieten al bedreigingen heeft ontvangen van die vreemde klanten.

MOEILIJK TE INFILTREREN.

Sinds enkele maanden stapelen de dossiers van die aard zich op de bureaus van de onderzoeksrechters op. Op het hoofdkwartier van de rijkswacht buigt men zich steeds nadrukkelijker over de Russische dossiers. Bij de BOB van Brussel en Luik werd zelfs een kleine “Russische cel” opgericht. Bij de Staatsveiligheid trachten inspekteurs van de voormalige contraspionage-brigade eveneens het milieu binnen te dringen. Die geheime agenten gaan ook de illegale handel in radioaktief materiaal na en witwas-operaties van zwart geld (ze nemen op dit ogenblik een befaamd Brussels wisselagent onder de loep). De BOB en de gerechtelijke politie werken nauw samen met Interpol. Daarnaast is er nog de Russische-maffiacel van de 23ste brigade van de gerechtelijke politie (die over een nationale bevoegdheid beschikt). En verscheidene GP’s (Antwerpen, Brussel, Nijvel) nemen in min of meerdere mate een aantal specifieke dossiers onder de loep waarin burgers van de ex-USSR voorkomen.

Dat is allemaal echter niet voldoende. Het Russische of ruimer, het Slavische milieu valt erg moeilijk binnen te dringen. Informanten zijn moeilijk te vinden omdat ze weten wat hen te wachten staat als ze ontmaskerd worden. Het zijn keiharde kerels die alles doorstaan hebben : de gespierde ondervragingen van de sovjetmilities, veroordelingen nog voor hun proces begon, het regime van de werkkampen, enz. Voor hen staat een verblijf in een Belgische gevangenis gelijk met een vakantie bij de Club Méditerranée.

SERGE DUMONT

MOSKOU – ANTWERPEN Oost- en Westeuropese politiediensten werken samen om de Russische maffia te bestrijden. De eerste aktiviteiten van deze maffia in ons land waren gesitueerd rond het Antwerpse Falconplein.

COMUELE, INMIDDELS FAILLIET Men kan zich moeilijk voorstellen dat de toplui van deze Belgischevastgoedholding niet wisten dat de Russische maffia op elk niveau aanwezig was in M&S International, de zaak waar ze waren ingestapt.