Arcelor wil in het huwelijksbootje met Severstal. Zo kan het vijandige overnamebod van Mittal Steel afgeblokt worden. Severstal bezit zelfs mijnen: leuke bruidsschat. Ook oligarch Abramovich heeft nieuwe staalplannen. Tegelijkertijd rijzen er vragen bij de geloofwaardigheid van de Russische staalreuzen. Kan Arcelor wel een goede zaak doen met Severstal?
De jaarlijkse staalproductie in de voormalige Sovjet-Unie is met 113 miljoen ton per jaar goed voor ongeveer 10 % van de wereldproductie. De helft ervan komt uit bedrijven die in Rusland zelf gevestigd zijn. In de top 40 van de grootste staalbedrijven vinden we vijf Russische spelers terug met Severstal als belangrijkste (zie grafiek: De Russische staalberen). In een sterk versnipperde wereldmarkt (de top vijf is goed voor 20 % van de productie) die momenteel een grondige consolidatiegolf kent, zijn de Russen een interessante prooi, maar tegelijk ook belangrijke jagers.
“De Russische staalproducenten zitten op een berg cash,” weet een insider. “Ze hebben een sterke verticale integratie doorgevoerd. Naast de productie van staal bezitten ze verschillende mijnen. Dat maakt dat ze twee keer aan de kassa zijn gepasseerd. De ebitda van Severstal steeg in 2005 al tot 2,5 miljard euro, een stijging met meer dan 100 %. Zowel als grondstoffenproducent als in hun rol als staalboer hebben de Russen sterk gescoord. Ook Mittal Steel bevindt zich in die situatie.”
Terug naar de mijnen
De rol als grondstoffenproducent is alvast een opvallend verschil met Arcelor, dat in het verleden zijn participaties in de mijnsector heeft afgebouwd en dus gevoeliger is voor de gestegen grondstoffenprijzen. Met de overname van Severstal zou Arcelor opnieuw voor verticale integratie kiezen. Severstal beschikt over vier mijnsites in Rusland, twee voor ijzererts en twee steenkoolmijnen. De fusiegroep Arcelor-Severstal zou dan zelf voor bijna 50 % van haar behoefte aan ertsen kunnen instaan.
Een staalproducent als industriële partner is anno 2006 blijkbaar enkel echt interessant wanneer er in de deal ook een aantal mijnbelangen worden opgenomen. Zo wil de Russische oligarch Roman Abramovich een belang nemen in het Brits-Nederlandse Corus. Tegelijk wil hij een alliantie tot stand brengen tussen Corus en het Russische Evraz. Abramovich – vooral bekend als eigenaar van de Engelse topvoetbalclub Chelsea – voert ook gesprekken met de Russische metaalboer en investeerder Alisher Usmanov, die twee van Ruslands grootste ijzerertsmijnen bezit. Ook andere Russische staalreuzen roeren zich stilaan en gaan op zoek naar buitenlandse bondgenoten.
Vragen bij samengaan Arcelor-Severstal
Ondertussen worden er echter meer en meer vragen gesteld bij het samengaan van Arcelor en Severstal. Het lijkt vooral een vlucht vooruit om het vijandige overnamebod van Mittal Steel (gecontroleerd door de Indiase miljardair Lakshmi Mittal) af te blokken. Analisten zoeken naar een industriële logica achter het verhaal. Arcelortopman Guy Dollé weert zich als een duivel in een wijwatervat. Hij spreekt over synergie (600 miljoen euro per jaar) en een goede kwaliteit van de Russische staalproducten. Al voegt hij er meteen aan toe dat het wel “nog een vijftal jaar” zal duren vooraleer de Russen op het vlak van installaties op hetzelfde niveau als Arcelor staan. Dat vloekt met de strategie van Arcelor om de nadruk te leggen op hoogtechnologische investeringen. In België alleen al zijn die goed voor 200 miljoen euro per jaar. “We investeren drie keer meer in kwaliteitssites dan Mittal,” verdedigde Guy Dollé zich in Brussel. Ook bij de vakbonden is het bang afwachten. De lage productiekosten maken investeringen in Rusland aantrekkelijker en dat zou ten koste kunnen gaan van jobs in België. Zo zou Sidmar (voortaan Arcelor Gent) een nieuwe bekledingslijn krijgen, maar zolang de overnamestrijd niet voorbij is, blijven daar twijfels over bestaan. “Arcelor kan je nu het verwijt maken dat het zelf vroeger aan Mittal heeft gemaakt,” zegt een vakbondsman bij Arcelor. “Bij de Russische staalreuzen is kwaliteit van minder belang. Ze halen lagere omzetten dan de Europese, maar zijn vooral volumespelers.”
Ook rond de waardering van Severstal rijzen er vragen. Het bedrijf is – in tegenstelling tot zijn belangrijkste concurrenten – niet beursgenoteerd. Dollé stelt dat de waardering snel onderbouwd zal worden en dat Arcelor zich daarbij baseert op een vergelijking met de concurrenten. Al maakte een rapport van de Commerzbank brandhout van de stelling dat de activa van Severstal 13 miljard dollar waard zijn. In werkelijkheid zouden die 30 % lager liggen. En dan is er het internationale karakter van de would-be fusiegroep. Door de belangen van Severstaltopman Alexeï Mordachov in Europa (het Italiaanse Lucchini), Brazilië en de VS (Rouge Steel) legt Arcelor er de nadruk op dat de fusiegroep een mondiale speler wordt. Dat strookt niet echt met de waarheid. De combinatie Arcelor-Severstal produceert nog altijd 58 % van haar staal in de ‘oude EU’ (vijftien landen) en 75 % binnen Europa en Rusland. Brazilië zou goed zijn voor slechts 15 %.
Ter vergelijking: Mittal Steel produceert bijna 41 % in Noord- en Zuid-Amerika, 38 % in Europa en 21 % in andere landen zoals Kazachstan, Algerije en Zuid-Afrika. Bovendien werd in september 2005 de overname voltooid van een belangrijke deelneming in Hunan Valin, een Chinese staalreus die goed is voor een productie van 7,7 miljoen ton per jaar. Arcelor wacht nog altijd op het fiat van de Chinese autoriteiten om een belang van 35 % te nemen in staalreus Laiwu.
Alain Mouton
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier