Rush op de ‘cru primeur’

Het verkoopseizoen van de primeurwijnen uit Bordeaux is volop bezig. Voor wijnliefhebbers dé gelegenheid om tegen een voordelige prijs grand cru’s aan te kopen, twee jaar voor ze worden gebotteld. Maar het speculatieve sop is niet altijd de kool waard …

Al eeuwenlang verkopen ze in de streek van Bordeaux grand cru’s in primeur. Intussen is die geplogenheid tot een waar instituut uitgegroeid.

Het komt erop neer dat de koper wijn van de jongste jaargang koopt, reserveert en contant betaalt, wijn die nog volop in de productiefase zit en pas twee jaar later op de markt komt. Daartegenover staat dat de klant een korting van 10 % tot 30 % krijgt op de uiteindelijke verkoopprijs. Dat systeem levert de producent onmiddellijke kasinkomsten op waarmee hij een deel van zijn oogst kan financieren. Die ‘avant-premières’ gelden echter maar voor 5 % van de Bordelese productie, vooral de crus classés en de crus bourgeois. Een aantal van de grote namen worden dan weer bijna volledig in primeur verkocht en zijn twee jaar later dan ook zo goed als onvindbaar.

30 % korting

Oorspronkelijk was deze geplogenheid voorbehouden aan de professionals en een aantal bevoorrechte rijkaards, maar iets meer dan twintig jaar geleden werd ze uitgebreid naar het brede publiek. Het Bordelese gebruik heeft zich overigens als een olievlek uitgebreid naar de Bourgogne en de oevers van de Rhône, waar enkele grand cru’s zich eveneens op deze expansieve markt hebben gestort.

Investeren in primeurs is een strategie die dikwijls loont. Experts zijn van oordeel dat het speculatieve sop de kool pas waard is als de korting op de uiteindelijke verkoopprijs minstens 30 % bedraagt. Alles hangt echter af van de jaargang.

De liefhebbers hebben enkele uitstekende zaakjes kunnen doen in het begin van de jaren tachtig, maar nadien liepen ze ook enkele blauwtjes op. Pas halverwege de jaren negentig begon de markt opnieuw interessant te worden. Een fles Château Margaux 1996 die in primeur voor 78 euro werd aangekocht, staat nu in de winkel voor 425 euro. Maar de slechte jaargang 1997, die in 1998 in primeur veel te duur de deur uitging en op de Foires aux Vins van 2000 werd verramsjt, heeft het enthousiasme danig bekoeld. Het vertrouwen is pas teruggekeerd met de millésime 2000 en vooral de 2005, die als ‘uitzonderlijk’ werd bestempeld.

De keerzijde van de medaille is dat door de intense speculatie de prijzen van een aantal prestigieuze etiketten pijlsnel de hoogte zijn ingegaan. Een fles Cheval Blanc 2005, die je in primeur voor 200 euro kon kopen, is op dit ogenblik zo goed als onvindbaar en staat rond 1100 euro genoteerd (zie tabel).

Risky business

In primeur kopen is een riskante belegging die voorbehouden is aan de kenners. Vooral dan omdat kopers elk jaar dezelfde opgelegde volumes van de jaargang van elk van de chateaus moeten afnemen, willen ze het daaropvolgende jaar niet worden benadeeld.

“We hebben recht op een aantal flessen per chateau, naargelang van de hoeveelheden die we in de vorige jaren hebben besteld”, zegt Laurent Moustie, wijninkoper bij Fourcroy, de grootste wijngroothandel van België. Bovendien moet de koper vertrouwen stellen in de journalisten en chroniqueurs die elk jaar in april in Bordeaux de opbrengst van de jongste oogst komen proeven en de koers ervan vastleggen. De wijnhandelaar is eveneens een bron van informatie, maar diens oordeel zal allicht zo goed als altijd enthousiast zijn.

Naast een aantal uitzonderlijke gebeurtenissen (het faillissement van de primeurtussenhandelaar of wijnsteker) bestaat het grootste risico erin dat je als koper een minder goede wijn krijgt dan verwacht, een wijn die uiteindelijk ook minder zal kosten dan wat je ervoor betaald hebt. “Omdat op het ogenblik van de verkoop de opvoeding van de wijn nog verre van afgerond is, kan je je gemakkelijk vergissen”, duidt Hervé Lalau, de voorzitter van de internationale federatie van wijnjournalisten .

Colruyt breekt record

De meest directe manier om bordeauxwijnen in avant-première aan te kopen, is via het internet. Verschillende sites, zoals 1855.com, primeurs-bordeaux.com, chateauprimeur.com en chateauonline.fr, hebben zich in die niche gespecialiseerd.

Bij ons bieden de grote wijnhandelaars zoals De Coninck Wine & Spirit, Caves de France of Justin Monard Provino hun goede klanten eveneens de mogelijkheid om wijnen in primeur aan te kopen. De Coninck Wine & Spirit brengt in september zelfs een ‘primeurcatalogus’ uit.

“We wachten af tot we weten hoeveel kisten we precies van elk chateau mogen afnemen”, merkt directieassistente Stefania Di Salvo op. “Sommige grote wijnen zoals Cheval Blanc, waarvan we de voorbije twee jaargangen telkens slechts 60 flessen te pakken kregen, waren al uitgeput nog voor we onze catalogus uitbrachten. Sommige etiketten zoals Château d’Yquem (Sauternes) of Le Pin (Pomerol) zijn zo zeldzaam geworden dat we ze per fles en uitsluitend op aanvraag aanbieden.”

Ook Colruyt is een belangrijke speler op de primeurmarkt. Op zijn website biedt de distributeur een selectie van grote wijnen in primeur aan. “De verkoop duurt tot eind juni”, zegt Eric Van Rysselberghe, de wijninkoper van Colruyt. De voorbije kwarteeuw heeft de supermarktketen het aantal primeurklanten vertienvoudigd. In 1982 waren dat er 442, nu zijn het er bijna 4500. Voor de jaargang 2005 bood Colruyt meer dan 200 primeurreferenties aan. “Met die millésime hebben we ons record gebroken en drie keer meer verkocht dan in het voorgaande jaar. De vraag was zo groot dat grote namen als Mouton Rothschild, Château Latour of Château Lafitte al snel uitgeput waren”, herinnert Van Rysselberghe zich.

Voor de groep is die hele operatie trouwens een weddenschap. Trouw aan zijn prijzenpolitiek heeft de keten zich ertoe verbonden om het verschil terug te betalen als de primeurwijn minder duur is als hij in de rekken terechtkomt.

Gokken op jaargang 2007?

De prijs voor een fles in primeur varieert van 12 tot 600 euro. Omdat 2006 een minder uitzonderlijk millésime was dan de voorgaande jaargang, heeft Colruyt slechts 150 referenties geselecteerd. Voor de 2007 kondigen de waarnemers een ‘middelmatige’ jaargang aan en Colruyt is van plan om het gamma nog meer te beperken.

“Er vallen zaakjes te doen, meer bepaald in de sauternes”, vindt de specialist van Colruyt. “Maar we moeten dan wel mikken op de goede domeinen.” Intussen is er nog een grote onbekende: de prijs. De jaargang 2007, zo hopen de liefhebbers althans, zou goedkoper moeten zijn dan de twee vorige, vooral omdat de producenten een middel moeten vinden om de stijging van de euro tegenover de dollar te compenseren als ze hun grote Amerikaanse en Aziatische klanten willen behouden. Het prijsverschil dreigt uiteindelijk toch minder voordelig uit te vallen: de experts gaan uit van een gemiddeld verschil van 10 % tot 15 %. In die omstandigheden trekt iedereen die nu al zijn kelder wil vullen met cru’s van de jaargang 2007 ongetwijfeld een serieuze wissel op de toekomst. (T)

Door Sandrine Vandendooren