Rulingcommissie vraagt uw mening

Sinds een aantal jaren kan men bij de ‘rulingcommissie’ terecht om een bindende voorafgaande beslissing te verkrijgen over tal van fiscale aangelegenheden. Zo bijvoorbeeld, of een meerwaarde op aandelen past binnen het normale beheer van een privépatrimonium, en of zij dus vrij van belasting kan blijven? Of bepaalde verrichtingen op fiscaal vlak beantwoorden aan rechtmatige financiële of economische behoeften? Hoe hoog forfaitaire kostenvergoedingen mogen zijn? In welke mate btw-aftrek kan worden genoten? Enzovoort.

De onderwerpen die de rulingcommissie behandelt, zijn zeer uiteenlopend. Het aantal ingediende aanvragen is ook zeer groot. In de praktijk is het bijna gewoonte geworden om bij elke aangelegenheid waarvan de fiscale uitkomst niet 100 procent zeker is, vooraf het oordeel van de rulingcommissie te vragen. Sommigen betreuren deze gang van zaken. Maar de vraag is, of er nog een weg terug is. Welke fiscale beroepsbeoefenaar kan het zich nog veroorloven het scenario van de rulingcommissie niet aan zijn cliënten voor te stellen, als de uitkomst van een bepaalde aangelegenheid niet helemaal zeker is?

Het grote aantal vragen dat aan de rulingcommissie wordt voorgelegd, heeft onvermijdelijk tot gevolg, dat zeer dikwijls dezelfde of toch vergelijkbare vragen worden gesteld. Daarop wordt dan normaal gezien ook altijd in dezelfde zin geantwoord. Normaal gezien zou dit systeem zichzelf moeten stabiliseren. Van de genomen voorafgaande beslissingen wordt meestal een korte samenvatting op de website van de rulingcommissie gepubliceerd. Voor wie een vraag wil stellen volstaat het dus, alle gepubliceerde beslissingen te raadplegen, om na te gaan wat wel of niet door de beugel kan.

Maar men kan moeilijk van elke belastingplichtige verwachten dat hij telkens al die beslissingen opnieuw raadpleegt. Daarom heeft dat de rulingcommissie een tijd geleden zelf het initiatief genomen om over dikwijls weerkerende thema’s standpunten te formuleren en op haar website te publiceren. De lezer vindt in die standpunten een beknopte samenvatting van de visie van de rulingcommissie en kan op die manier snel nagaan wat hij wel, of zeker niet aan de rulingcommissie kan of moet vragen.

Enkele maanden geleden waren deze standpunten plots van de website van de rulingcommissie verdwenen. Naar verluidt, was dit met het oog op een volledige herziening ervan. Inmiddels worden ze weer mondjesmaat gepubliceerd. Ze heten nu geen standpunten meer, maar wel adviezen. Allicht wil de rulingcommissie daarmee meer dan ooit het vrijblijvende karakter van de informatie onderstrepen. Elke rulingaanvraag wordt beoordeeld op basis van wat concreet in het individuele aanvraagdossier te lezen staat. Wat in de standpunten – nu adviezen – al dan niet wordt gezegd, bindt de rulingcommissie niet.

Niet enkel de naam wijzigt. Ook de werkmethode. Verschillende van de opnieuw gepubliceerde adviezen zijn slechts provisoir. Zij worden nu aan een publieke consultatie onderworpen. De rulingcommissie zal pas daarna de definitieve versie bekendmaken. De adviezen die aan het grote publiek ter beoordeling worden voorgelegd, betreffen het probleem van de interne meerwaarden op aandelen, erfpachtconstructies, vruchtgebruikconstructies, DBI afkomstig van Hongkong, en herstructureringen.

De rulingcommissie heeft deze werkwijze niet zelf uitgevonden. Zij haalt de mosterd onder meer bij de commissie voor boekhoudkundige normen die al dikwijls ontwerpadviezen heeft bekendgemaakt, waarvan zij de uiteindelijke versie pas na een publieke consultatieronde afwerkt.

De vraag rijst evenwel waarvoor zo’n publieke consultatieronde in het geval van de rulingcommissie moet dienen. Zoals gezegd, zijn de adviezen van de rulingcommissie als het ware de emanatie van de talrijke voorafgaande beslissingen die zij al eerder heeft genomen. Betekent de publieke consultatie dat de rulingcommissie zichzelf in vraag stelt, of laat stellen? Het valt moeilijk in te zien, dat de rulingcommissie haar zienswijze vanaf morgen, onder invloed van de gemaakte opmerkingen, zal wijzigen. Normaal gezien, zijn die opmerkingen trouwens al lang in besloten vergaderingen gemaakt. De meeste rulings worden voorafgegaan door ‘prefiling meetings’ waarin dikwijls flink gediscussieerd wordt en de problematiek aan alle kanten tegen het licht wordt gehouden. Wat kan een publieke consultatie dan nog bijbrengen?

Het vermoeden bestaat dan ook dat de consultatieronde vooral bedoeld is om de wind uit de zeilen te nemen, van de kritiek dat de rulingcommissie in de praktijk al te veel cavalier seul speelt, en als een soort pseudowetgever aan haar beslissingen tal van voorwaarden verbindt die nergens in een wettekst terug te vinden zijn.

Iedereen mag nu zijn gedacht zeggen. In de meeste gevallen heeft men daarvoor tot half september tijd.

DE AUTEUR IS ADVOCAAT EN HOOFDREDACTEUR VAN FISCOLOOG.

Jan Van Dyck

Ondanks de publieke consultatie zal de rulingcommissie haar zienswijze niet plots wijzigen.