Robots veroveren de industrie

Innovatieve start-ups kunnen onze groei redden, met de ontwikkeling van robots bijvoorbeeld. Zij zullen een revolutie in de maakindustrie ontketenen. Daarvan is de Vlaamse prof Benjamin Schrauwen heilig overtuigd. Hij verhuist naar de States, al belooft hij terug te keren.

Als kind was Benjamin Schrauwen al naarstig aan het solderen. En aangezien hij uit een ondernemersnest komt, laat dat zijn sporen na. “Ik moet geregeld een nieuwe hobby zoeken, want van mijn hobby’s maak ik vaak bedrijven.”

Samen met zijn studiegenoot Dries Buytaert richtte hij in 2008 Mollom op. Die dienst om spam op websites tegen te gaan, werd door Acquia overgenomen. Schrauwens nieuwste hobbyproject heet Circuits.io, een onlineplatform voor het ontwerp van elektrische schakelingen die nadien geproduceerd kunnen worden. Het had in geen jaar een aanhang van meer dan 30.000 geregistreerde regelmatige gebruikers.

Circuits.io is in januari overgenomen door Autodesk. Dat Amerikaanse softwarebedrijf is vooral bekend van het tekenprogramma Autocad. Financiële details over de transactie zijn er niet. Schrauwen, zijn medeoprichter Karel Bruneel en drie andere medewerkers verhuizen naar een vestiging van Autodesk in Californië. Een ingrijpende en voor Schrauwen ook erg moeilijke stap.

Aan de Universiteit Gent leidt Schrauwen een team van vijftien onderzoekers dat zich bezighoudt met robotica en machine learning. Ze bouwen robots die bewegen als mensen en zich bewust zijn van hun omgeving. Of armbanden met sensoren om epilepsieaanvallen te detecteren. Voorts verbeteren ze software waardoor gehandicapten via hersensignalen een computer kunnen besturen en ze ontwikkelen een computerprogramma om op basis van historische data beurskoersen te voorspellen. “Ik heb een zeer interessante en toffe job. Het doet pijn om die achter te laten”, zegt Schrauwen.

“De voorbije decennia is de ontwikkeling van software veel gebruiksvriendelijker en toegankelijker geworden. Hetzelfde gebeurt met elektronica. Eerste prototypes ontwikkelen en produceren, kan nu al veel goedkoper. Er komt een boom in hardware-start-ups. Met Circuits.io is ons doel altijd geweest het ontwerp en de productie van elektronica te democratiseren. Nu we zijn overgenomen door Autodesk heeft dat een allesomvattende tool waarbij starters de buitenkant én de binnenkant van een prototype kunnen ontwerpen.”

Het is een kans die u niet kunt laten schieten?

SCHRAUWEN. “Het biedt de mogelijkheid in korte tijd gigantisch veel te leren. Dat kan een braindrain lijken, maar je mag het niet zo negatief zien. Ik vind dat meer Belgen een tijdje in de VS moeten werken om daarna terug te komen. Ze zijn al veel talrijker dan vroeger. Uit het Gentse zitten Showpad en Engagor er al. Die mensen komen over een paar jaar terug, met veel ervaring en met een groot netwerk en zij gaan hier andere starters helpen.”

Om door te groeien, moeten veel Belgische start-ups naar de VS, is dat niet jammer?

SCHRAUWEN. “Er is daar gewoonweg een grotere markt, maar het klimaat kan hier beter. België is een innoverende regio. De overheid en de universiteiten doen hun best. Ik kan dat alleen maar toejuichen. Maar er is een aantal fundamentele problemen dat niet alleen met nog meer overheidsgeld op te lossen is. Het is wel al verbeterd, maar het is soms erg moeilijk om investeerders te vinden. De risicoappetijt is gewoon veel minder aanwezig in België. In Londen, Berlijn of Parijs is dat al veel beter.

“In Europa is er ook geen exitmarkt. Durfkapitaal is niet geïnteresseerd in starters die een bescheiden kmo worden. Dergelijke investeerders willen hun geld er altijd in veelvoud uithalen. Dat kan slechts op twee manieren: een beursgang of een overname. Beide gaan gemakkelijker in de VS. Zeker de overnames. Er zijn weinig grote Europese techbedrijven en die hebben bovendien minder de gewoonte om externe expertise aan te kopen. In Amerika gebruiken techbedrijven meestal een deel van hun onderzoeksbudget om beloftevolle starters en hun technologieën over te nemen.

“Een ander probleem is sociologisch. In Vlaanderen is iedereen pessimistischer ingesteld dan in Silicon Valley, ook de ondernemers. In de VS wordt ambitie veel positiever onthaald. Wie in Vlaanderen zegt dat hij met zijn bedrijf de wereld wil veranderen, wordt gek verklaard.”

Is hier nog voldoende talent aanwezig?

SCHRAUWEN. “(overtuigend) Ja, maar in Europa zijn we wel al een tijdje op onze lauweren aan het rusten. We gaan er te veel van uit dat we beter en slimmer zijn dan de rest. Intelligentie is in feite een statistisch gegeven. Er zijn veel meer Chinezen, dus die zullen ook veel meer slimme mensen hebben. België heeft een hoogopgeleide bevolking. Maar als we bij de pakken blijven zitten, worden we voorbijgestoken.”

U bent ondernemer en academicus, een zeldzame combinatie.

SCHRAUWEN. “Het is moeilijk te combineren. De inzichten die je uit de industrie meekrijgt, zijn nochtans erg waardevol. Nu worden studenten voornamelijk opgeleid door mensen die een academische carrière ambiëren. In de academische wereld word je beloond om zo veel mogelijk ideeën te hebben. Daarna gebeurt er vaak niets meer mee, dat is spijtig. Er zijn disciplines waar er vooral fundamenteel onderzoek gebeurt. Dat is ook waardevol, maar in veel gevallen moeten onderzoekers aangepord worden om de daad bij het woord te voegen.”

Een nauwere samenwerking met de privésector kan wetenschappelijk onderzoek beter valoriseren.

SCHRAUWEN. “Dat kan inderdaad werken. De Europese Unie investeert al jaren zwaar in onderzoek naar robotica. Uit een eerste onderzoeksprogramma zijn veel knappe demo’s gekomen, maar weinig toepassingen. In de nieuwe doelstellingen is opgenomen dat elk project een industriële partner moet hebben. Europa wil echt forceren dat die innovaties naar de markt komen.”

Speelt België een rol van betekenis in robotica?

SCHRAUWEN. “Er is hier veel expertise in de industrie en bij de universiteiten, maar we zouden een veel grotere rol kunnen spelen en zo zou onze industrie ook veel meer potentieel hebben. België is groot geworden in de industriële revolutie. Dingen maken zit in de Belgen hun genen, maar we laten dat verwateren.

“De industrie wordt steeds meer geautomatiseerd. We staan voor ingrijpende veranderingen. De eerste robots die zo intelligent zijn dat ze probleemloos naast mensen aan de band kunnen werken en hun handelingen kunnen kopiëren, zijn al op de markt. Google zal daar een belangrijke rol in spelen. Het was al wereldtop in artificiële intelligentie. En onlangs heeft het een aantal roboticabedrijven gekocht, bijvoorbeeld Nest. Het kruim van de robotica-experts werkt voor Google. Binnenkort komen zij met een revolutionair product, daar ben ik zeker van.”

Een Leuvense professor economie voorspelde onlangs dat de helft van de bestaande jobs in Vlaanderen op termijn door robots wordt gedaan.

SCHRAUWEN. “De impact zal groot zijn en niet uitsluitend positief. Het is te vergelijken met hoe het Westen vroeger goedkope arbeidskrachten uit het buitenland aantrok om het vuile werk te doen. Enkele decennia daarna veroorzaakte dat hoge werkloosheid. De politiek is niet bezig met hoezeer onze economie door die nieuwe generatie robotica zal veranderen. Het is verleidelijk te proberen die evolutie tegen te houden, maar dat is al een verloren zaak.”

STIJN FOCKEDEY, FOTOGRAFIE THOMAS SWEERTVAEGHER

“Er zijn weinig grote Europese techbedrijven en die hebben bovendien minder de gewoonte om externe expertise aan te kopen”

“Wie in Vlaanderen zegt dat hij met zijn bedrijf de wereld wil veranderen, wordt gek verklaard”