Rien ne va plus in de casino’s

Niet alleen het Grand Casino Brussels zit in financiële moeilijkheden. De hele casinosector lijdt onder de crisis, de hoge taksen, de concurrentie van de speelhallen en het internet en – niet te vergeten – het rookverbod.

Het gaat van kwaad naar erger”, zucht Emmanuel Mewissen, de voorzitter van de Belgian Casino Association, de groepering van concessiehouders van Belgische casino’s. “In 2009 leden vier op de tien casino’s verlies. In 2010 dook al de helft in de rode cijfers.” Voor 2011 wordt de lijst wellicht nog langer.

“Sinds op 1 juli het rookverbod in cafés en casino’s is ingevoerd, is het een echte catastrofe. Er is geen enkel etablissement dat zijn inkomsten niet met 15 à 25 procent heeft zien dalen”, zegt Mewissen, tevens mede-eigenaar van de groep Circus, die de casino’s van Spa en Namen en vijftien speelhallen uitbaat. Jacques Frojman bevestigt dat. Hij is gedelegeerd bestuurder van Belcasino, de maatschappij die de vier Belgische casino’s (Knokke, Oostende, Chaudfontaine en Dinant) van de groep Partouche in eigendom heeft. “De clientèle van de casino’s bestaat voor de helft uit rokers. Als die onder het spel niet kunnen roken, komt de helft van hen niet meer naar het casino.”

Sinds ze in 2004 naar België kwam, heeft de Franse groep haar omzet verdubbeld. In 2010 bedroeg die 45 miljoen euro. “We groeiden gemiddeld met 20 procent per jaar”, zegt Frojman. “In de laatste vier maanden van ons jongste boekjaar, van 1 juli 2010 tot 31 oktober 2011, is dat door het rookverbod teruggevallen naar 9 procent. Als de bedrijfsmarge in de buurt van 5 procent ligt en je omzet daalt met 25 procent, dan duik je al snel in het rood.”

Onhoudbare fiscale behandeling

De negen Belgische casino’s konden in 2008 en 2009 redelijk goed weerstand bieden aan de crisis – hun omzet steeg tussen 2007 en 2009 zelfs met 6,27 procent tot bijna 128 miljoen euro – maar volgens de gegevens van de Kansspelcommissie, die de licenties verleent, zijn hun inkomsten vorig jaar teruggevallen tot 117 miljoen euro. De aanhoudende crisis heeft een weerslag op zowel het casinobezoek als de gemiddelde inzet aan de tafels.

Maar dat verklaart niet alles. “De kansspelmarkt is veranderd”, stelt Mewissen vast. “Dertig jaar geleden hadden de casino’s een monopolie op de speeltafels. Nu kan je in om het even welke speelhal op de roulette spelen. En dan heb ik nog niet over de ongebreidelde concurrentie van de onlinegoksites.” België telt 180 speelhallen, die in 2010 een gezamenlijke omzet van 173 miljoen euro draaiden. Volgens uiteenlopende schattingen zouden de onlinegoksites in België jaarlijks 100 tot 500 miljoen euro binnenhalen. “Ondanks die nieuwe context blijven we dezelfde hoge belastingaanslag betalen als toen we nog een zekere vorm van exclusiviteit hadden.”

Die taksen romen 50 tot 60 procent van de inkomsten af. Zo is het Grand Casino van Brussel – dat sinds zijn heropening in het nieuwe Anspachcentrum in de lente van 2010 Viage heet – de grootste belastingplichtige van de hoofdstad geworden. De directie wijst die ‘onhoudbare’ fiscale behandeling aan als de belangrijkste reden voor de financiële tegenspoed van het etablissement (zie kaderstuk Een audit in Brussel). Het casino zette in 2010 een omzet van 40,6 miljoen euro neer, maar het verliest bijna een miljoen euro per maand.

De zware belastingdruk, die weegt op de omzet van de casino-uitbaters en niet op hun winst, was vroeger gerechtvaardigd omdat de casino’s geen loonlasten te dragen hadden, herinnert Mewissen zich. De croupiers werden vergoed uit de fooienpot. Maar die fooien verminderen van jaar tot jaar. “In tien jaar tijd zijn ze gehalveerd”, stelt Jacques Frojman vast. “Sinds de casino’s loonlasten moeten betalen, is het systeem onhoudbaar geworden”, bevestigt Mark Banks, de directeur-generaal van Viage. In de buurlanden heeft de overheid wel de belastingvoeten verlaagd.

Wet aanpassen

De vakbonden vrezen dat de casino’s in het personeelsbestand zullen snoeien om het hoofd boven water te houden. Viage heeft al in zijn personeelsbestand gesnoeid. Jacques Frojman meent dat banen schrappen de heikele situatie van de casino-uitbaters niet zal oplossen. Volgens hem moet vooral de antitabakwet aangepast worden.

“Hetzelfde fenomeen zien we in Frankrijk. Daar daalde na de invoering van het rookverbod de omzet van de casino’s met 30 procent. De Franse staat heeft daarop de belastingdruk met ongeveer 20 procent verminderd, maar dat heeft de rokende klanten niet teruggebracht. Overal in Europa neemt de overheid gas terug om onze activiteitssector in het leven te houden. In Zwitserland, Spanje, Portugal en Nederland mag intussen weer gerookt worden in de casino’s. De Verenigde Staten strijden al dertig jaar lang tegen het roken op openbare plaatsen. Maar ze hebben wel begrepen dat ze het roken in kansspeletablissementen niet kunnen verbieden.”

De nieuwe wet, vertrouwt Frojman ons toe, is ook een van de redenen waarom de Franse groep Partouche haar project voor een groot casino Amerikaanse stijl in Chaudfontaine bevroren heeft.

Als compensatie voor de daling van de inkomsten van de reële casino’s, wagen groepen als Circus en Partouche nu hun kans op het internet met een eigen spel-, gok- en pokersite, een activiteit die nu legaal is in België en waarvan de inkomsten slechts met 11 procent belast worden.

De Kansspelcommissie maakt zich zorgen over de wankele gezondheid van de sector. “We dringen aan op een hervorming van het kansspellandschap in België”, geeft commissievoorzitter Etienne Marique aan. Als een kansspelbedrijf financieel verzwakt wordt, ligt de weg open voor allerlei misbruiken, vreest hij. “Het gaat dan risico’s nemen en mogelijk aanleunen bij maffieuze operators.” Volgens Marique is een economische studie van de sector nodig. “De operators moeten met kennis van zaken kunnen investeren. De jongste studie dateert van 1991 en sindsdien werken we op basis daarvan of op het gevoel.”

SANDRINE VANDENDOOREN

De taksen romen 50 tot 60 procent van de inkomsten af. Het Grand Casino van Brussel werd zo de grootste belasting-betaler van de hoofdstad.