Reizen in het ongewisse

Een Balkan zonder oorlog is weer iets dichterbij gekomen. Afwezigheid van oorlog is echter nog geen vrede. Twee documentaires belichten twee verschillende aspecten van een oorlogs- en noodgebied dat breder is dan het gewezen Joegoslavië alleen.

Sarajevo 1992, de oorlog in Bosnië woedt volop. Op een zomerdag richt een granaat in de stad een bloedbad aan : zeven doden en veertig gewonden waaronder de 35-jarige “Miro” Midhat Omeragic. Er steken nu nog altijd granaatsplinters in zijn schedel. Drie jaar geleden trok Miro naar Duitsland. Nu keert hij opnieuw terug naar zijn Heimat, ook al vertrouwt hij het vredesproces niet helemaal. Ook de moslimvrouw Djula keerde terug naar Bosnië. Ooit bezat ze samen met haar Kroatische man een huis in Sarajevo. Staat het er nog ? Een reis in het ongewisse… De tweede Duitse zender zendt op dinsdag 23 april een documentaire uit waarin een aantal vluchtelingen wordt gevolgd bij hun terugkeer naar Sarajevo. Lente in de Bosnische hoofdstad na jaren van honger, terreur en verwoesting.

De tweede documentaire, uitgezonden door de openbare omroep in de steengoede serie De keuze van Dekeyser, draait rond het lenigen van die honger en nood in heel wat van de vroegere Oostbloklanden. Maar dan wel vanuit een speciale hoek bekeken : de lotgevallen van de humanitaire truckers die voedsel- en hulpkonvooien naar de getroffen gebieden brengen. Die zendingen vinden nog steeds plaats en komen zelfs af en toe nog in het nieuws. Maar dan alleen als er weer eens een konvooi wordt beschoten door strijdende partijen of als ze worden leeggeroofd door de maffia. Voor het overige heerst er perfecte stilte rond die Truckers-zonder-Grenzen, die met vrachtwagens vol voedselpakketten naar de uithoeken van de beschaving trekken waar volkeren een strijd op leven en dood voeren met hun buren : Bosnië, Tsjetsjenië, Armenië… De cameraploeg die werd uitgezonden door La 7, Arte en Antenne 2 leefde dagen en nachten mee met de chauffeurs, ze keken naar wat de mannen beweegt, drijft en bezielt. Blijkt dat velen het doen omdat ze ook even weg willen zijn van thuis, zich willen bevrijden van de banaliteiten van alledag… En dat leidt tot de vraag wie nu de echte vluchtelingen zijn : de Tsjetsjenen, Armeniërs of Bosniërs of de humanitaire helpers ? Of gaat het misschien om een ontmoeting van vluchtelingen uit Oost en West ?

RUDI MACKINTOSH

TV2, zondag 21 april, 19.50 uur.ZDF, dinsdag 23 april, 22.15 uur.

Een Balkan zonder oorlog Na jaren van honger, terreur en verwoesting is het opnieuw lente in gewezen Joegoslavië. ZDF volgt een groep vluchtelingen die terugkeren naar hun Heimat.