REIZEN ALS EVANGELIE

Het nieuws dat Sun International werd overgenomen, kwam niet echt als een donderslag bij heldere hemel, maar de identiteit van de koper, het Britse Airtours Plc, was wel een verrassing. In het verleden kwam de interesse voor de Belgische reissector immers bijna uitsluitend uit Duitsland, en bovendien was Sun reeds gedeeltelijk Duits verankerd via de aanwezigheid (47,5 %) van Kaufhof-ITS in Faminvest/Famfinance, de familiale holdings van de familie Vanmoerkerke, die 55 % bezit van Sun International. Maar Kaufhof-ITS trekt zich uit de toeristische sector terug en sluit zich aan bij de andere grote aandeelhouders om zijn participatie in Sun van de hand te doen. Aan Airtours Plc, dat bereid is 4900 frank per aandeel te betalen, onder voorbehoud van een bevredigend due diligence onderzoek door haar financiële analisten. Op 12 november valt de beslissing.

Airtours heeft een handje weg van acquisities. Eerder dit jaar nam de Britse reisgigant, goed voor 1,6 miljard pond (94,4 miljard frank) omzet in ’96, Costa Crociere over, de grootste Italiaanse cruisemaatschappij. Airtours deed dit samen met het Amerikaanse Carnival Corporation, dat zelf sinds april vorig jaar 29,6 % van het kapitaal van Airtours aanhoudt. Geruchten dat Carnival Airtours wil overnemen, werden eerder dit jaar tegengesproken door Carnivals voorzitter Micky Arison. “Toen ik nog heel jong was, heeft mijn vader me geleerd dat ik nooit ‘nooit’ mocht zeggen. Ik ga dus niet zeggen dat ik Airtours nooit ga overnemen, maar ik benadruk dat ik heel tevreden ben met de huidige schikking en dat daaraan in de nabije toekomst niets zal veranderen,” aldus de miljardair uit Miami die zetelt in de raad van bestuur van Airtours.

David Crossland, de 50-jarige voorzitter, CEO en stichter van Airtours, zetelt op zijn beurt in de raad van bestuur van Carnival. En hij is de tweede grootste aandeelhouder van de cruisemaatschappij. Begin deze zomer maakte Crossland overigens wereldkundig dat hij zijn thuishaven Manchester zou verlaten om zich in de States te vestigen. Dit nieuws wakkerde maar weer eens de geruchtenmolen aan dat Crossland de banden met Carnival, en vice versa, nauwer wil aanhalen. Officieel luidt het dat David Crossland de Amerikaanse belangen van Airtours wil behartigen. Niet onterecht, want in de eerste zes maanden van het huidige boekjaar (dat loopt tot eind september) toonden de Noord-Amerikaanse operaties 1,2 miljoen pond (71 miljoen frank) verlies, tegenover nog 2,9 miljoen pond (171 miljoen frank) winst in dezelfde periode vorig jaar. In ’96 kocht Airtours in de VS Alba Tours, begin dit jaar richtte het zelf Sunquest Holidays op in Californië, ging het een joint venture aan voor timesharing in Orlando en verwierf het in juni de touroperator Sun Trips voor 12 miljoen pond (708 miljoen frank). Sun Trips is gevestigd in Californië, waar ook David Crossland zijn nieuwe stek heeft. Crossland vertrok naar de VS “voor minstens twee jaar, misschien voor altijd,” aldus een woordvoerder van Airtours. “Dit toont tevens dat Airtours geen zuiver Britse groep meer is, maar multinationaal.”

Eén hobby kan David Crossland alvast botvieren in het zonnige Californië : de Pacific Coast Highway op- en afsnorren op zijn Harley-Davidson. Daarmee eindigt het, want Crossland heeft verder geen hobby’s, behalve werken uiteraard. Hij leeft voor zijn werk en zijn werk is zijn leven. En hoewel dat werk erin bestaat vakanties te verkopen, gaat hij zelf nooit “helemaal” met vakantie. “Ik heb de stilzwijgende overeenkomst met mijn vrouw dat, om het even waar ik ben, ik om 5 uur opsta, mijn faxen verzamel en mijn werk doe tot 9 of 10 uur. Nadien verschijn ik weer in de slaapkamer met een kop koffie en ben ik aanspreekbaar, en met vakantie.”

Maar Crossland neemt vakantie wel ernstig. Vorig jaar verkocht hij aan anderhalf miljoen mensen een reis, doorgaans niet van het duurdere type. Deze man, afkomstig uit de meest eenvoudige arbeidersmiddens, is fier dat hij de meest onbereikbaar geachte vakanties binnen het bereik van de meeste mensen heeft gebracht. Maar het woord massamarkt duldt hij niet, onder geen beding. Zegt hij geanimeerd : “Massamarkt is zo’n verschrikkelijk woord. Normale mensen gaan 30 tot 40 keer in hun leven op vakantie. Zij werken hard om dat te kunnen betalen, zij dromen lang vooraleer ze het kunnen realiseren. Zij verdienen respect. Het is een zeer gevoelsgeladen onderwerp.” Hij klinkt als een hartstochtelijke evangelist.

Begonnen als coffee boy in een lokaal reisagentschap in Lancashire heeft David Crossland zich in de loop van z’n carrière een persoonlijk fortuin vergaard dat vandaag zo’n 150 miljoen pond (8,7 miljard frank) bedraagt. De etappes daarnaartoe ? In ’72 startte Crossland zijn eigen reisbureau, vanaf ’80 ontwikkelde hij touroperatingactiviteiten. In ’86 deed hij de reisbureaus van de hand, in ’90 richtte hij een producent van autovakanties op, in ’91 een chartermaatschappij, en in ’92 keerde hij naar zijn oude liefde terug : de reisagentschappen Going Places telt momenteel 700 verkooppunten. Terwijl de jaren tachtig gekenmerkt waren door interne groei, met een beursnotering in ’87, worden acquisities schering en inslag vanaf ’93 : de Britse touroperators Aspro en Tradewings, de SAS-dochter Scandinavian Leisure Group, Spies in Denemarken, de eveneens Deense chartermaatschappij Premiair,…. Airtours is thans een reisgigant die alle takken van de reisindustrie bespeelt, met internationale activiteiten die 50 % van de groepsomzet vertegenwoordigen, en een totale tewerkstelling van 12.000 man.

Crossland zelf heeft niets flamboyants, integendeel. Velen noemen hem op het randje af “vervelend”, kleurloos en één-dimensionaal. Hij heeft geen opzichtige levenstijl hij weet nauwelijks met welke auto hij rijdt , is van middelmatige gestalte en kleedt zich onopvallend. Hij is een rasechte workaholic, die elke morgen stipt om 4.50 uit de veren is en lustig, zonder enig teken van vermoeidheid, doorwerkt tot 22 uur. Hij vindt zichzelf “niet zo slim”, maar die bescheidenheid verheelt een opmerkelijk talent voor cijfers. Van elke deal die hij heeft gesloten in zijn leven herinnert hij zich de datum, hoeveel het hem heeft gekost en hoeveel het hem sindsdien heeft opgeleverd tot op de laatste frank juist.

Eén bizar trekje heeft hij wel : zijn liefde voor paperclips. “Als ik een paperclip zie liggen, raap ik hem op. Altijd en overal. In de trein, op straat, op kantoor, in een taxi,… Waarom ? Och, toen ik mijn eerste bedrijf kocht, hoorde ik op de radio een verhaal van een man die steenrijk geworden was door paperclips op te rapen.”

CATHY BUYCK