Regionale pensioenen niet voor morgen

Het aantal ambtenaren is de voorbije jaren vooral op regionaal en lokaal niveau toegenomen. Het lijkt dan ook niet meer dan normaal dat deelstaten meebetalen voor de pensioenen van hun ambtenaren. Al is dat in de praktijk niet zo eenvoudig.

Is het aantal ambtenaren de voorbije jaren toegenomen?

Vooral in de lokale en regionale besturen. Het aantal ambtenaren in de lokale overheden is sinds 1999 met meer dan 50.000 gestegen tot meer dan 350.000 voor heel België. Vandaag werken er 190.500 mensen voor de Vlaamse lokale overheden. De stijging van het aantal ambtenaren merken we ook bij de gemeenschappen en gewesten. De jongste zeven jaar is het aantal Vlaamse ambtenaren gestegen van 38.000 naar 45.000. Die stijging deed zich vooral voor bij de externe agentschappen met als opvallende stijgers De Lijn en de VDAB die samen goed waren voor bijna 6000 extra personeelsleden. Het aantal federale ambtenaren is relatief stabiel gebleven op 84.000.

Hoeveel kosten de ambtenarenpensioenen?

In 2007 werd zo’n 8,7 miljard euro uitgegeven. 3,4 miljard euro van dat pensioengeld gaat naar federale ambtenaren en 4,1 miljard naar de ambtenarenpensioenen van de deelstaten. In totaal krijgen 380.000 oud-ambtenaren een pensioen.

Wie betaalt de pensioenen van de gewestelijke ambtenaren?

Het is de federale overheid die de ambtenarenpensioenen betaalt, ook die van gemeenschappen en gewesten. De lokale ambtenaren hebben een eigen pensioenstelsel dat als repartitiestelsel met de bijdragen van vastbenoemde of statutaire ambtenaren wordt gefinancierd. In federale regeringskringen wordt er nu voor gepleit de deelstaten te laten meebetalen voor de pensioenen van hun ambtenaren. Momenteel kunnen de regio’s zoveel ambtenaren aanwerven als ze willen en zal de federale overheid later opdraaien voor de pensioenen. Meer nog, het loonbeleid van de regio’s heeft een direct effect op de ambtenarenpensioenen. Door het stelsel van de perequatie waarbij het pensioen van een ambtenaar niet alleen verhoogd wordt op basis van de indexstijgingen, maar ook op basis van eventuele baremaverhogingen. De loonstijgingen bij de Vlaamse ambtenaren hebben een direct gevolg voor de federale kas. Een loonsverhoging van 1 procent in één regio leidt bijvoorbeeld onmiddellijk tot 30 miljoen euro extra via de perequatie.

Kunnen de deelstaten die pen-sioenen ook betalen?

De deelstaten betalen momenteel een responsabiliseringsbijdrage voor de ambtenarenpensioenen. Het gaat hier echter slechts om 2 procent van de extra kosten. Voor alle ambtenaren van de deelstaten bedraagt deze responsabiliseringsbijdrage 16 miljoen euro. Vlaanderen betaalt daarvan 7 miljoen euro. Dat bedrag is sinds 2002 echter niet meer aangepast. Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) toont zich bereid een hogere bijdrage te leveren. Maar dan moeten ook Brussel en Wallonië over de brug komen, zegt Peeters. Gezien de precaire budgettaire toestand van die twee deelstaten is de kans daartoe zeer klein. Tegelijk rijst de vraag waar de grens ligt. Moeten de regio’s op termijn volledig opdraaien voor hun ambtenarenpensioenen? Pensioenen vormen een onderdeel van de sociale zekerheid en zijn een integraal federale bevoegdheid. Wie ervoor pleit om de regio’s alles zelf te laten betalen, houdt eigenlijk een impliciet pleidooi voor een splitsing van de sociale zekerheid.

Door Alain Mouton

Wie ervoor pleit om de regio’s de pensioenen te laten betalen, houdt een pleidooi voor de splitsing van de sociale zekerheid.