Regering verlaagt verwijlintrest op achterstallige betalingen van 7 naar 5%

Wie in een rechtszaak is verwikkeld en een schadevergoeding verwacht, zal voortaan minder achterstallige interest ontvangen. De regering wil ‘gerechtelijke speculatie’ vermijden en verlaagt daarom de wettelijke rente van 7 naar 5 %. Want 7 % was opvallend meer dan wat je als rendement krijgt op een spaarboekje.

Je zou als het ware rijker worden van een rechtszaak dan van je geld op de bank te plaatsen. Zodra een burgerlijke rechtbank een dagvaarding uitspreekt, loopt er interest op de te verwachten schadevergoeding. De wettelijke rente bedroeg sinds 1996 7 %, wat opvallend hoger is dan het rendement op bijvoorbeeld een spaarboekje of een kasbon. Er wordt wel eens gezegd dat de hoge wettelijke rente de achterstand van het gerecht in de hand werkt.

Het is de regering niet ontgaan. Premier Guy Verhofstadt (VLD) stelde in zijn beleidsverklaring van 17 oktober expliciet dat hij de wettelijke rente zal verlagen van 7 naar 5 % “om bepaalde vormen van gerechtelijke speculatie te vermijden”. De regering is van plan de wettelijke rente te laten afhangen van de Euriborrente op een jaar, verhoogd met 2 %. Op die manier zal de gerechtelijke rente jaarlijks worden aangepast en meegaan met de financiële markten. In onze buurlanden is dat al het geval.

Aanslepende rechtszaak

De lagere gerechtelijke rente is een opsteker voor de verzekeraars, die trouwens al jaren aan de overheid vragen om de rente te herzien. De verzekeringssector raakt via allerlei aansprakelijkheidsverzekeringen verwikkeld in rechtszaken en krijgt dus te maken met te betalen vergoedingen en de achterstallige rente hierop. Omdat rechtszaken jarenlang kunnen aanslepen, loopt het bedrag verschuldigd door de wettelijke rente soms heel hoog op voor een verzekeringsmaatschappij.

De renteverlaging zou de verzekeraars een besparing van meer dan 50 miljoen euro opleveren. Dat bedrag kwam naar voor na een rondvraag van Assuralia, de beroepsvereniging van de verzekeringssector, dat hiermee zijn betoog voor een aanpassing van de wettelijke rente staafde tegenover de regering. Protect, een nicheverzekeraar voor architecten, becijferde dat de daling van 7 naar 5 % hem dit jaar zo’n 300.000 euro zal opleveren. Protect is bijvoorbeeld betrokken in bouwgeschillen tussen architecten en bouwheren. Ides Ramboer, gedelegeerd bestuurder van Protect: “Als de gerechtelijke rente meer opbrengt dan een belegging, heeft de tegenpartij er alle belang bij om de rechtszaak zo lang mogelijk te laten aanslepen. Het omgekeerde, een wettelijke rente lager dan de financiële markten, is ook niet goed. Dan zouden de verzekeraars geneigd kunnen zijn om het betalen van de schade zolang mogelijk uit te stellen. Objectieve criteria, zoals de Euriborrente op een jaar, zijn dus nodig.” Dat de wettelijke rente vanaf 1 januari wordt aangepast, is voor Ramboer een “aangename verrassing”.

Wie echter zal lijden onder de daling van de gerechtelijke rente, is de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. Gerechtsdeurwaarder Guido Discart: “Een werkgever die zijn sociale bijdrage niet betaalt, wordt door de RSZ gedagvaard. Bijvoorbeeld een zelfstandige die in financiële moeilijkheden terechtkomt en daarom zijn sociale zekerheid niet meer betaalt. De RSZ zal niet blij zijn met de maatregel.” Juist om die reden zou de regering trouwens ook jarenlang de boot hebben afgehouden.

De verzekeringssector ving steevast bot bij de voormalige minister van Begroting Johan Vande Lanotte (SP.A) wanneer ze vroeg om de wettelijke rente te verlagen. De vraag is dan ook hoe het komt dat de regering nu plots toch haar kar draaide. Het is de begrotingsopmaak van vorige maand die de doorslag zou hebben gegeven. Daar werd ontdekt dat de overheid met een pak onbetaalde facturen zit. Volgens Unizo dreigen honderden bedrijven failliet te gaan door de achterstallige facturen. Begrotingsminister Freya Van den Bossche (SP.A) heeft al met Unizo gesproken om een oplossing te zoeken. Vooral de federale overheidsdiensten Economie, Justitie en Defensie zouden slechte betalers zijn.

Zou het kunnen dat de balans is overgeslagen en dat de te betalen facturen nu zwaarder doorwegen dan de tegoeden voor de RSZ, waardoor de overheid er baat bij heeft om de wettelijke rente naar beneden te halen? En waardoor het voor Marc Verwilghen (VLD), de voogdijminister van de verzekeringssector, een makkie was om zijn collega’s te overtuigen? Verwilghen was als minister van Justitie al een voorstander van een lagere wettelijke rente. Hij pleitte toen voor 5,5 %.

Jaarlijkse mededeling

De RSZ stelt dat de verwijlintresten op achtergestelde betalingen in 2005 uitkwamen op zo’n 23 miljoen euro. Wordt de gerechtelijke rente verlaagd van 7 naar 5 %, dan wordt dat 18 miljoen euro. Ludo Castro, adviseur begroting van de RSZ: “Ik ga ervan uit dat de motivatie van de regering om de rente te verlagen een meer marktconform rendement is. Het doel van wettelijke intresten is dat de schuldeiser niet wordt benadeeld, maar het is geen sanctie. Daar heeft de RSZ andere middelen voor.”

De aanpassing van de wettelijke rente is nu opgenomen in de programmawet van de overheid en zou dus tegen begin volgend jaar een feit moeten zijn. Voor 2006 zou de intrestvoet op 5 % komen. De federale minister van Justitie zal de rente in het begin van ieder kalenderjaar meedelen. Saar Sinnaeve

Saar Sinnaeve