Regering maakt elektriciteit duurder

De premier praat over vrije elektriciteitsmarkten terwijl hij nog meer beton giet in de al versteende concurrentiemechaniek. Zopas toverde Guy Verhofstadt ( VLD) een nieuwe heffing uit de hoge hoed om de gemeenten te compenseren voor het dreigend inkomstenverlies bij vrije energiemarkten. Netbeheerder Elia moet voortaan de gemeenten een territoriumvergoeding betalen om de put in de gemeentekas (mogelijk een paar honderd miljoen euro diep) te vullen. De nieuwe heffing zal integraal op uw energiefactuur verschijnen én bouwt een bijkomende muur waar nieuwe spelers overheen moeten klauteren. Zo degradeert de premier de eigen belofte – lagere elektriciteitsprijzen voor de burger zonder inkomstenverlies voor de gemeentekas – tot een lachertje. Bovendien zou de extra belasting op het transport van elektriciteit Europa wel eens in het verkeerde keelgat kunnen schieten.

Verhofstadt had nochtans een ei van Columbus bij de hand: de gemeenten kunnen hun belastingen optrekken. De verdoken gemeentebelasting die in uw elektriciteitsfactuur al verwerkt zat, wordt dan vervangen door een openlijke belasting. Democratisch en transparant. Dan kunnen de elektriciteitsprijzen dalen zonder dat de gemeenten moord en brand schreeuwen. Maar dat kan niet, want dan blijft van de regeringsstelling dat de federale belastingverlaging nauwelijks wordt uitgehold door extra gemeentebelastingen niets overeind.

Wat kan wel? Een wegenisheffing? Dat doekje voor het bloeden is juridisch niet waterdicht, complex en onvoldoende. Een heffing op het transport van elektriciteit via het hoogspanningsnet dan maar. Dat transport is een monopolie en voor de overheid de ideale plek om belastingen te heffen, want de klant kan niet ontsnappen door van leverancier te veranderen. Het enige alternatief is het donker. Maar ook de dominante spelers Electrabel en Luminus varen er wel bij als het transport van stroom nog wat duurder wordt en dat álle energiespelers op die manier opdraaien voor de financiering van de gemeentekas. Door de stijging van de transportkosten blijft er immers een kleiner stukje van de kostprijs over waar prijsconcurrentie nog mogelijk is.

Hoe kan een nieuwe speler de in wezen al luie klanten dan nog over de streep trekken? Hoge transporttarieven remmen bovendien de invoer van stroom af. Dat verstevigt het productiemonopolie van Electrabel, waardoor de vrijmaking met handen en voeten gebonden blijft. Begin er als nieuwe speler maar aan, om klanten te veroveren die je moet bevoorraden met stroom die je zelf bij de rechtstreekse concurrent moet aankopen.

Electrabel-dochter Elia ziet er daarom wellicht geen graten in om dienst te doen als belastingontvanger van de regering. En ook de Vlaamse gemeenten, de andere aandeelhouder van Elia, hebben weinig moeite met de obstructie van de markt. Temeer daar ze als aandeelhouder van Electrabel of Luminus baat hebben bij zo weinig mogelijk concurrentie. Kortom, de gemeenten kunnen op beide oren slapen, voor de consument is er de loze verkiezingsbelofte van lagere prijzen. Misschien kan Europa een einde maken aan dit spelletje en een maximumtarief voor het transport van stroom opleggen.

Daan Killemaes [{ssquf}]