RECHTSONZEKERHEID. WAAROM DE EMIGRATIE ?

Meer en meer ondernemingen verplaatsen hun kontroleholdings naar het buitenland. Overleven de Belgische ondernemers niet meer door de hoge belastingdruk, gaat de fiskus zijn boekje te buiten denk aan de Anhyp-affaire (zie ook Inside in Trends van 23 november jl.) of liggen ekonomische redenen aan de basis van de vennootschappelijke emigratie ?

Edwin van der Bruggen, fiskaal jurist van Suez-dochter SNGI, specialist in zetelverplaatsingen en fiskale optimalizatie (en docent internationaal belastingrecht aan de Handelshogeschool in Antwerpen) : “Ik denk niet dat deze uitvlaggingen een nieuwe trend inluiden. Alleen passen de aandeelhouders van familieholdings zich aan de nieuwe zeden van de fiskale administratie aan. Sinds 31 maart ’93 is in België namelijk de anti-ontwijkingsmaatregel van kracht. Tot dan konden de belastingplichtigen zonder enig probleem juridische konstrukties opzetten om louter fiskale redenen. “

– TRENDS. Vindt nu een massale kapitaalvlucht plaats ?

– VAN DER BRUGGEN. Neen. Alleen de gouden tijd waarin alles mocht, bestaat niet meer. Voortaan toetst de fiskus alle operaties aan de ekonomische werkelijkheid (artikel 344, paragraaf 1, van het Wetboek der Inkomstenbelasting). Tegelijkertijd vindt een mentaliteitswijziging plaats. Bij de belastingdiensten, de gerechtelijke overheden en het kabinet neemt de irritatie voor fiskale schema’s toe. Vijf jaar geleden was de huidige FBB-hetze gewoon ondenkbaar. Toen zou de Financieminister de betrokken partijen al lang rond de tafel hebben geroepen om samen een oplossing uit te werken.

– Is de Belgische fiskus nu opeens heiliger dan de paus geworden ?

– De agressieve akties van de BBI kaderen in een algemene inhaalbeweging. Bij onze buren bestaan al lang anti-ontwijkingsregels, gekoppeld aan rulings (vrijwillige overeenkomsten tussen de fiskus en de belastingplichtige). Binnen de Belgische politiek leeft voor de eerste maal in de geschiedenis de wil om fiskale ontwijking hard aan te pakken. Vroeger paste de overheid een gedoogbeleid toe. Banken verkochten de FBB-konstruktie, waarbij je een gratis belastingsubsidie kreeg, als zoete broodjes. Volkomen legaal. Vandaag kiest de administratie voor de harde konfrontatie. Jammer genoeg verwarren sommige diensten agressieve maar legale belastingplanning met belastingontduiking. Het is verontrustend voor ondernemers om in het Anhyp-dossier eerst te horen spreken van schriftvervalsing van fiskale attesten uit Uruguay, en vervolgens in de krant te lezen dat Coopers & Lybrand de echtheid van deze attesten heeft gecertifieerd. Sommige fiskalisten vragen zich dan af of men bij het parket wel voldoende genuanceerd te werk gaat om fraudeurs te kunnen onderscheiden van legale fiskale strukturen.

– Maar de rechtsonzekerheid het grote knelpunt voor het bedrijfsleven blijft ?

– Dat is inderdaad één van de belangrijkste redenen waarom het Belgisch holdingregime met al zijn technische voordelen niet zo aanslaat. Ondanks de anti-ontwijkingsmaatregel wijzigt het fiskale stelsel nog altijd om de haverklap. Zo beteugelt het nieuwe ontwerp van programmawet korte-termijnschema’s waarbij louter aftrekbare intresten en vrijgestelde dividenden worden gecreëerd. Hoewel het wetgevend initiatief zeker te begrijpen is, dreigt de wettekst ook onbedoelde gevolgen te hebben voor Belgische holdings. Zo wordt om het jaar aan het DBI-systeem (definitief belaste inkomsten) gesleuteld. Daar komt nog bij dat de zogenaamde kwasi-wetgeving, de rulings, nieuwe interpretaties aan het holdingregime geeft. Recentelijk weigerde het rulingkomitee een DBI-vrijstelling toe te kennen voor dividenden van IFSC-vennootschappen (Irish Financial Services Centers). Met als gevolg dat de banken, die massaal op deze konstruktie een beroep doen ze mogen immers geen koördinatiecentrum oprichten om goedkoop kapitaal te beleggen (de winsten worden slechts tegen 10 % belast), hun winsten niet meer kunnen repatriëren zonder extra een belasting van 40 % op de dividenden te betalen. En ga zo maar door.

Nochtans volstaat het voor de fiskus zogezegd om het begrip van de ekonomische werkelijkheid in te roepen om alle mogelijke ontwijkingen tegen te houden. Maar de overheid blijft haar heil zoeken in de wispelturige reparatiewetgeving. Zo ondergraaft ze zelf de moeder van alle ontwijkingsmaatregelen.

Tenslotte geven de bedrijven de voorkeur aan een stabiele desnoods strenge aanpak.

– Ondertussen pakte professor-emeritus Max Frank in oktober jongstleden opnieuw uit met de idee van een eenmalige vermogensbelasting. Is dit de druppel die de emmer doet overlopen ?

– Neen, dat denk ik van niet. De regering veegt deze voorstellen telkens ze opduiken resoluut van tafel uit vrees voor massale kapitaalvlucht. Wel bestaat het gevaar dat één of andere dag een aanmerkelijke belangheffing wordt ingevoerd, zoals in Frankrijk of Nederland, waardoor de meerwaarden op aandelen voor partikulieren die nu vrijgesteld is belast wordt.

Het vermijden van zo’n belasting is samen met de ontwijking van roerende voorheffing en lage belasting op de likwiditeiten van de holdings wellicht de achtergrond van de recente fiskale uitvlaggingen. Ook is tegenwoordig voor KMO-groepen de delokalizatie en centralizatie van de financiering middels zogenaamde finance captives nogal in. Dit houdt in dat je een buitenlandse vennootschap met gunstregime (IFSC, Luxemburgse holding,…) opricht om door intercompany-leningen aan de werkmaatschappijen winsten af te slanken. De intresten zijn aftrekbaar in België en worden, via tussenvennootschappen, bij de finance captive niet belast. De ideeën over de haalbaarheid van dergelijk struktuur tegenover de anti-misbruikmaatregelen zijn verdeeld.

ERIC POMPEN

FISKAAL JURIST EDWIN VAN DER BRUGGEN (SNGI) “Je bent tegenwoordig niet in als je niet aan zogenaamde finance captives doet. “