Recessie zwakt krappe arbeidsmarkt amper af

35.000 jobs minder, 100.000 jobs minder… De vooruitzichten van de economische waarnemers voor 2009 zijn niet rooskleurig. De herstructureringsgolf van de voorbije weken is slechts een voorproefje van wat ons volgend jaar te wachten staat. Momenteel doen ontslagen werknemers met tijdelijke contracten het werklozenlegioen toenemen. Maar over een aantal maanden zullen ook mensen die een vaste job verloren hebben, in de statistieken opduiken. Zij moeten eerst nog een opzegperiode doorlopen. Wanneer die voorbij is en ze geen nieuwe job hebben gevonden, zullen de werkloosheidscijfers pas echt de hoogte in schieten.

Maar wie denkt dat we daarmee op een periode met massale werkloosheid afstevenen, vergist zich. Onderzoek toont aan dat het effect van een recessie op de arbeidsmarkt getemperd wordt door de toenemende vergrijzing en ontgroening. Tegen 2010 – dat is dus bij wijze van spreken overmorgen – zullen er meer dan 100.000 mensen van 55 jaar en ouder bijkomen, tegen slechts 20.000 personen van 25 tot 54 jaar. Dat betekent dat bij een herneming van de economie zich een krapte op de arbeidsmarkt zal manifesteren die sterker is dan ooit het geval was.

De voorspellingen over een structurele war for talent zijn niet langer marketingtrucs van hr-dienstverleners om consultancyopdrachten binnen te rijven, maar harde realiteit. Voor hogere profielen (accounting, ICT, ingenieurs) en technische beroepen zal van een overschot aan werkkrachten geen sprake zijn. Cijfers van de rekruteringsspecialist Monster tonen aan dat er voor zulke vacatures gemiddeld amper een tot twee kandidaten komen opdagen.

Bovendien zijn er weinig signalen dat werk wordt gemaakt van een intensieve opvolging van de werkloze 50-plussers. De werkgelegenheidsgraad in België bij mensen van 55 jaar en ouder is met 34,4 procent een van de laagste van Europa. Hr-bedrijven, onder andere gespecialiseerd in outplacement, noemen de huidige groep van 55-plussers een verloren generatie, want velen onder hen hebben niet langer de mentaliteit noch de competenties om nog jaren mee te draaien op de arbeidsmarkt.

Veel ondernemingen hebben dezer dagen weinig andere oplossingen, maar ze doen er toch goed aan twee keer na te denken voor ze tot massale ontslagen overgaan. Wanneer de economie aantrekt, zullen ze het zeer moeilijk hebben om nieuwe werkkrachten te vinden. Vooral kmo’s kunnen er niet massaal euro’s tegenaan gooien. Ondanks de economische vertraging zijn er vandaag IT-bedrijven die al in het voorlaatste jaar van het hoger onderwijs nieuwe werkkrachten lokken met een Mini als bedrijfswagen. Het gaat hier om werkkrachten die pas over twee jaar aan de slag gaan.

Het voorbeeld toont aan hoe belangrijk een goed retentiebeleid is. Werkgevers moeten investeren in pas aangeworven werkkrachten. Ook hier staan kmo’s zwakker. Werknemers uit kleine bedrijven gaan sneller op zoek naar een andere werkgever omdat ze zich niet gewaardeerd voelen, problemen met de balans tussen werk en privé of te weinig opleidings- en groeimogelijkheden hebben. Bedrijven die vandaag kiezen voor een degelijk retentiebeleid, zullen dat dubbel en dik terugwinnen zodra de economische groei zich opnieuw aandient. (T)

Alain Mouton