Post-kongres. Het interessante nieuws is dat er geen nieuws is

De kop van een leeuw en de taal van een lam. Johan De Muynck blijft onverstoorbaar voor de verlokking van de knallende fraze, de uitdagende terzijde, de provokatie. Het ruikt verdacht naar vrede aan de Brouwersvliet.

Waar zijn de die-hards die Louis Tobback, Mia De Vits, Willy Peirens en Luc Cortebeeck recentelijk ontdekten bij de ondernemers ? Toen Trends zich aanbood voor een post-kongres-gesprek aan de Brouwersvliet waren ze hoogstwaarschijnlijk kollektief gedelokalizeerd naar de vier windstreken. We troffen een ontspannen en diplomatieke voorzitter van het VEV, nagenietend van zijn breedschermspektakel in het bioskooppaleis Metropolis : “De harmonie in het sociaal-ekonomische debat neemt toe. Zelfs in 1 mei-toespraken kwam er respekt voor ekonomische groei tot uiting. Wij hebben zeer bewust gezocht naar een programmatorische titel voor onze debatboeken. Telkens stond het woord groei centraal. Groei, of pleiten voor groei, was lange tijd niet zeer oirbaar. Nu dus wel weer. Daar ben ik trots op. Wat het VEV vandaag vertelt, is niet meer de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie. Alle neuzen staan gekeerd in dezelfde richting. De mobilizatie is na twee jaar een feit. Dat illustreerde ook het jongste kongres, traditioneel stapten tegen vijf uur de grote kanonnen binnen. Het moment van de borrel, het gesprek, de schouderklopjes, de camaraderie. Op 3 mei waren de zwaargewichten van het ondernemen prezent van bij de openingssessie. De betrokkenheid bij het VEV is groter dan ooit tevoren. “

De slottoespraak werd professioneel gebracht. Oorlogsklanken bleven opvallend achterwege. Is de VEV-voorzitter, ondanks zijn kenschetsende krijgshaftige stoppels en zijn reputatie, een duif ? : “Ik hoop dat dit kongres aantoont dat de vrees van mensen binnen en buiten de vakbonden, als zou het VEV het huis van de sociale zekerheid willen afbreken, fout is. De financiering van de sociale zekerheid is een groot probleem. Onze oplossing is, de verbouwing van het huis, niet de kaalslag. Wie met ons aan een onderhandelingstafel zit, zal dat vaststellen. Het VEV wil meer werkgelegenheid scheppen en dat kan door gezonde ondernemingen te steunen en te doen groeien. Onze huidige filozofie is eenduidig, onderbouwd en verspreid over de boeken “Op Zoek naar Groei”, “Op Weg naar Groei” en de basistekst van het kongres. Winstoogmerken alleen zullen België ekonomisch niet redden, zeggen wij, dat is klaar, en ook, landgenoten, durf de ekonomische werkelijkheid onder ogen te zien. “

Jean-Luc Dehaene heeft het VEV een propagandistisch gat in de markt aangeboden dat kan tellen. De VEV-taal en -prioriteiten klonken veertien dagen voor spannende verkiezingen. 3 mei was ooit geprikt zonder ook maar in de verste verte te denken aan een 21 mei. Johan De Muynck : “Ongelooflijke chance is dit. Na 21 mei zal de kracht van onze tweejarige bezinning volledig tot haar recht komen. Zonder triomfalisme herken ik in bepaalde kiesplatforms de VEV-inspiratie. Als je met dokumenten als de onze in diskussie treedt met de Vlaamse Raad, wat gebeurde, dan is er een meesleepeffekt in de politiek. De groeiprioriteiten die ik prezenteerde op het kongres denk ik terug te zullen vinden in de regeerprogramma’s van de federale en de Vlaamse regering. “

OPEN DEBAT.

Het VEV heeft met zijn breed maatschappelijk debat de klassieke weg van het sociale overleg in de kamertjes en de alkoven gedwarsboomd. Rechtstreeks werd toenadering gezocht tot de basis, tot het publiek, wat de bonden, die te laattijdig ontdekten dat ze gedribbeld werden, zeer prikkelde. Johan De Muynck glimlacht in raadsels : “De VEV-stafleden en ikzelf hebben niet opgehouden met aan te dringen bij de ondernemers en kaderleden die diskussieerden over onze teksten, ga ermee naar de basis, bespreek de knelpunten van de Belgische ekonomie en de oplossingsrichtingen met het hele bedrijf, in de branche. Akkoord, de man in de straat ligt van onze teksten en grafieken niet wakker. Hij wil een job of zijn job behouden. Echter, mag ik verwachten dat er meer ekonomische redelijkheid zal doorsijpelen naar waar het beleid gemaakt wordt. Het wantrouwen zit zo ontzettend diep. Als de stroefheid verdwijnt, en ook de dwang om de cijfers van de nieuwe arbeidsplaatsen vooraf te waarborgen, zoals bij de eerste versie van het jongerenbanenplan, dan volgen de jobs. Meer jobs dan de politici denken. Eerst werd het aantal nieuwe jobs door het jongerenbanenplan begroot op 15.000, dan verdween de dwang en kon de reële ekonomie funktioneren. Minister Smet mag nu trots melden dat ze klimt naar 75.000. “

Toch blijft het een rommeltje. De Muynck zegt : “Ik heb deze 10 prioriteiten”, het VBO wil 200 miljard lastenverlaging voor het bedrijfsleven (ietwat onderduims om het VEV voor te zijn en te doen aan klantenbinding), Karel Vinck van Fabrimetal wil een lastenverlaging van 12 % ruilen voor 15.000 jobs. Waarom dit opbod, waarom deze schering en inslag van babbelende en allemaal kontributie innende werkgeversverenigingen ?

Antwoordt De Mynck : “De Belgische situatie is de normale situatie. In haast geen enkel ander land zijn de werkgevers op een eenvormige wijze georganizeerd. Uitsluitend in landen met oude industriële strukturen vind je een eenheidsbeweging van werkgevers. De bouwbranche is een homogene groep, die mag niet weggecijferd worden voor een andere, eveneens homogene groep. Wat wij willen met de BTW, is niet wat de Belgische Vereniging der Banken wil met de BTW. Je mag deze andere oogmerken rond konkrete zaken niet verstoppen. Die moeten binnen het werkgeversfront uitgepraat worden. Dat is demokratisch overleg. Het is niet omdat je niet de grootste of de oudste groep bent, dat je stem zwak hoeft te klinken. Ik vergelijk het met een vennootschap. Je moet een onderscheid maken tussen de besluitvorming en het konkretizeren van de beslissingen. In een vennootschap beslist de raad van bestuur en twee bestuurders zetten hun handtekening. Het VBO mag onderhandelen, maar wij moeten mee een mandaat geven over wat en hoe het VBO onderhandelt. Wij zitten in de raad van bestuur, ik herhaal mijn voorbeeld, het VBO zet de handtekeningen. Wij zullen ons trouwens nooit meer nog enkel bezig houden met zogenaamde Vlaamse materies. Al wat het ondernemen in Vlaanderen aanbelangt, ook federale tema’s, ook internationale tema’s, moet bij ons aan bod komen, uitgepraat worden en dan volgt het mandaat. “

LANGE TERMIJN.

Het VEV geeft de indruk om, als kamikaze, de Belgische ekonomie tegen beter weten in te willen redden. Kan het niet beter applaus zoeken door zwaarder de kaart van Vlaanderen en het Vlaamse beleid uit te spelen ?

De Muynck : “Onderschat ons Vlaams engagement niet, ” zegt Johan De Muynck. “Het staat minder uitdrukkelijk in de teksten dan vroeger, maar tussen de lijnen is de bekommernis om de bedrijven in Vlaanderen nooit weg. Ik ook heb hoge verwachtingen in het Vlaamse parlement en hoop op een nieuwe dynamiek. Een eigen Vlaams gezondheidsbeleid, een eigen Vlaamse gezinspolitiek, en dergelijke meer, omwille van de homogenizering van de bevoegdheidspakketten passen binnen de logika van het Sint-Michielsakkoord. “

“Vlaamse aksenten” is voor Johan De Muynck niet synoniem met, bijvoorbeeld, Vlaamse kollektieve arbeidsovereenkomsten : “Voor de bouwbedrijven is een Vlaamse CAO geen eis. Door de hogere lonen die daardoor zouden kunnen gevraagd en bekomen worden in Vlaanderen, ontstaat, misschien tot zeker, een deloyale konkurrentie vanuit Wallonië. Is het dat wat we willen, zal ons dat vooruithelpen ? Dat men toch realistisch weze. “

De vriendelijkheid van Johan De Muynck heeft alles te maken met de lange-termijnoptie van het VEV. Men hoeft niet te onderhandelen in slopend sociaal overleg, in paritaire komitees. Hooguit een herengesprek in de Serv volstaat. Dat lijf aan lijf in het sociaal overleg is de korte termijn. De termijn van de konflikten. Johan De Muynck : “Dat is de allerbelangrijkste boodschap van het kongres. Wij pleiten voor een beleidsombuiging op de lange termijn. Om die gaaf te kunnen bepleiten en mede te bewerkstelligen, zijn schone handen niet onbelangrijk. Onze tematiek is, bijvoorbeeld, wat betekent een efficiënte overheid, hoe moet zij zich beter organizeren, hoe gaan we dat samen organizeren ? We hebben te maken met ingewikkelde strukturen. Je kan in de sociale zekerheid de kinderbijslag niet los zien van de belastingschalen. De lange termijn is het herdenken van het onderwijs, het heroriënteren van de pensioenen van het repartitiesysteem naar het kapitalizatiesysteem. “

Luc Cortebeeck van het Vlaamse ACV, geen onbelangrijk man, was brutaal. Hij zei dat het VEV een slappe troep is, een gebrek heeft aan macht. Johan De Muynck : “Ook bij Luc Cortebeeck bestaat de spanning tussen de korte en de lange termijn. We kunnen blijven ruziën over de voorkeuren op de korte termijn, ik vind het opbouwender om te zien naar de lange termijn. Dat dienen de vakbonden ook te doen. Wat is hun lange-termijnstrategie ? Vanuit de aanrakingspunten in de toekomst kunnen we besluiten trekken voor de korte termijn. “

Breed maatschappelijk debat ? De kwaliteitskranten, Trends en een enkele gespecializeerde publikatie brachten argumenten aan en volgden de VEV-diskussie met meer of minder intensiteit. Waar bleven de échte massamedia, de zaaiers van info met één miljoen kijkers voor de buis ? “Dat is een oud zeer en het werd opnieuw ten overvloede uitgestald, ” reageert Johan De Muynck. “De terreur van de kijkcijfers belet dat dit debat, en dat zou toch normaal dienen te zijn, op de beeldbuis kwam. Noch BRTN, noch VTM deden mee, wat spijtig en bedenkelijk is. In het beste geval trad het VEV in de ring bij een duidingsprogramma voor een beperkte kijkersgroep. Anderzijds vertikt het VEV het om door stoute uitspraken, en die zijn zo gemakkelijk om te bedenken, spektakel in de media te krijgen. Journalisten die ons gunstig gezind zijn, hebben me meermaals gezegd, De Muynck, wat jij vertelt, is allemaal prima, maar dit is geen nieuws. Is het verwonderlijk dat er in Vlaanderen geen debatkultuur leeft of slechts leeft in het gesloten systeem van hele en halve bekenden ? “

FRANS CROLS

JOHAN DE MUYNCK (VOORZITTER) “Het VBO krijgt zijn mandaat onder meer van het VEV. De besluitvorming is belangrijker dan het zetten van de handtekeningen. “