POLITIEK BELGIË

De verbazing van een Nederbelg

Derk-Jan Eppink, Avonturen van een Nederbelg – Een Nederlander ontdekt België. Lannoo, 247 blz., 18,95 euro.

De Nederlandse journalist Derk-Jan Eppink heeft na zijn politieke vergelijking tussen België en Nederland in VreemdeBuren, dan toch het langverwachte relaas van zijn Belgische beschouwingen uitgegeven. Een banvloek van een premier noopte hem ertoe de publicatie van zijn Belgische bevindingen een jaartje uit te stellen, zo schrijft de Nederlander in Avonturen van een Nederbelg. Vlot loodst Eppink de lezer doorheen de tocht die hij aflegde van gerespecteerd NRC-redacteur tot enfant terrible van DeStandaard, waarbij hij langzaam het vertrouwen van de Vlaming, de Vlaamse redactie en de Vlaamse politici wist te winnen. Hij maakte kennis met de hokjesmentaliteit waarin Belgen elkaar volgens oude breuklijnen catalogeren: Vlaming, Waal of Brusselaar; liberaal, socialist of christen-democraat. Het feit dat Eppink geen van deze etiketten opgespeld kon krijgen, maakte hem een ongrijpbare vreemde eend in de bijt. Zijn critici beweerden dan ook dat “de Nederlander er weer niets van begrepen had” op momenten dat hij spijkers met koppen sloeg. Eppink speelt die underdog-positie wel te vaak uit, waardoor soms een gevoel van valse bescheidenheid opborrelt.

Aan de hand van strandwandelingen met Mark Eyskens en Paul Vanden Boeynants, verzoeningsdiners met Guy Verhofstadt, paardenballades met Herman De Croo, logebezoeken en inbraken op koninklijke recepties vertelt Eppink hoe hij de Belgische politiek als een Russische matroesjka leert kennen. Telkens hij een poppetje analyseerde, moest hij leren dat er nog een poppetje onder schuilt. Verzuiling, hiërarchie en symboliek zijn begrippen die de buitenlander raar doen opkijken. Rond Belgische politiek hangt een taboesfeer, waarbij niemand wil geweten hebben dat zijn buurman weet voor wie hij stemt.

Alhoewel Eppink ervaring heeft met de verwevenheid tussen kabinettenwerk en journalistiek, beschrijft hij zijn verbazing toen zijn eeuwige tegenstander Verhofstadt hem plots vroeg op zijn kabinet te komen werken. Het boek is een aanrader, omdat het de Belgen een eerlijke spiegel voorhoudt en omdat het de zeldzame verslaggeving over de interne keuken van de Belgische politiek in een Hugo De Ridder-stijl verder zet. Niettemin voel je dat er passages zijn geschrapt, want de onschuldige hoofdstukken die nu zijn neergepend, kunnen Eppink indertijd niet weerhouden hebben om het boek te publiceren. De lont is uit het kruitvat gehaald. Er is zeker een compromis à la belge gesloten. De Nederlander heeft zich gebelgd.

Xavier Carbonez