Pol Jouret

De dans van de schildpad

“Als ik geen beeldhouwer was, zou ik beslist schrijver worden”, zegt Pol Jouret. “Communiceren wil ik ; dingen duidelijk maken via mijn kunstwerken. Neen, niet met woorden. Of misschien toch ; want eigenlijk zijn mijn sculpturen woorden in de ruimte.” Een portret van een eigenzinnige beeldhouwer-designer.

TEKST : MARGOT VANDERSTRAETEN / FOTO’S : ERIK TANGHE

We rijden door het desolate Henegouwse landschap. In een piepklein dorpje, Chapelle-à-Wattines, op een tiental kilometer van Doornik heeft Pol Jouret zijn woon-en werkplaats. Het is een oord waarin je kunstenaars kan verwachten. In een oude, gerestaureerde boerderij met als enige buren een aantal grazende koeien, vindt hij de rust en sereniteit die zijn inspiratie voeden. “Mijn beroep is heel eenzaam”, vertelt hij. “Ik werk doorgaans alleen. De enige afwisseling die ik heb, zijn de vernissages. Meer hoeft ook niet. Het is voldoende voor mijn evenwicht”. In het huis lopen twee grote honden : zijn trouwe vrienden.

Het noorderlicht valt rijkelijk zijn atelier binnen. De ruimte staat volgepropt met onafgewerkte sculpturen, gietvormen, onbestemde voorwerpen. De vloer is bedekt met hopen houtmeel ; overal spaanders en vezels. Het ruikt er stoffig. Op zijn werktafels staan vernuftige machines, uiterst verfijnde instrumenten. In een ladenkast tegen de muur heeft hij meer dan 150 houtsoorten opgeborgen. “Ik herken de meeste houtsoorten op het eerste gezicht”, zegt hij, en om zijn woorden kracht bij te zetten toont hij diverse plankjes, noemt ze bij naam en geeft in het kort hun eigenschappen weer. “Ebbenhout, palissander, rozenhout, amarant, palm, purperhart…” Veel van die houtsoorten zijn restjes van zijn periode als boutonnier of knopenmaker. Tot het voorbije jaar ontwierp en maakte Pol Jouret namelijk knopen voor de bekende mode-ontwerper Gerald Watelet. Artisanale knopen met een origineel design : het laatste maar zeker niet onbelangrijke detail aan een handgemaakte kledingcollectie.

Meer dan elf jaar

maakte hij zijn studenten aan het vermaarde Sint-Lucasinstituut in Doornik, wegwijs in de technieken van het inlegwerk, het tekenen van meubelen en het bouwen van miniaturen. Totdat hij voelde dat het onderwijs zijn creativiteit aan banden legde, de pollution mentale te groot werd.

Sedertdien wijdt Pol Jouret zich nog uitsluitend aan het ambachtelijk vervaardigen van hout- en bronssculpturen. Hij maakt zowel grote, monumentale beelden als juwelen en uiteraard ook knopen. “Dat ik nu vooral met brons en hout werk, is eigenlijk gewoon een fase in mijn kunstenaarsbestaan. Voor mij is de materie nog steeds ondergeschikt aan de expressie. Als ik binnenkort voel dat deze materies me beperken, zal ik niet aarzelen om een andere stof uit te proberen”, verklaart hij. Zijn werken zijn altijd opgebouwd rond een bepaald thema. Zijn jongste tentoonstelling, in de galerij van de BBL van Doornik, liep rond het thema : Rêve de tortue. Hij heeft niet voor niets schildpadden gekozen. “Het zijn universele dieren. Heel herkenbare beesten. Lomp en langzaam. Maar ook fascinerend, sympathiek en op één of andere manier tijdloos. Met de schildpadden wil ik het thema van de sublimatie, de geestelijke loutering naar voren brengen. Want het moment dat wij erin slagen onze eigen grenzen te overschrijden, is kostbaar en onvergetelijk.”

De structuur van de schildpadden is eenvoudig. Vloeiende, geometrische lijnen, van vierkant naar cirkels. Het spel met de materie en het licht wordt tot het uiterste benut ; niets wordt aan het toeval overgelaten. Elk detail is belangrijk.

Op een witte sokkel

maakt een houten schildpad een pirouette. Het anders zo plompe dier wordt plots heel beweeglijk, sierlijk zelfs. “Ik wilde het beeld dat wij van schildpadden hebben, verleggen. De schildpad die op één poot een dansje opvoert, drukt het evenwicht uit. Het dier is niet meer zwaar, maar getuigt van een gracieuze lichtheid waarvan we tot dan toe verstoken bleven.”

Het schild van het dier is minutieus uitgewerkt. Dat geldt trouwens voor alle schildpadden. De houtringen lopen vloeiend over het ‘huisje’ dat dan zelf weer vierkant is. Het bronzen schild van de dansende schildpad is mooi gepolijst. De vloeiende stroom van lijnen is opvallend. Lijnen die enigszins tegenstrijdig zijn, maar toch een perfect geheel vormen.

“Mijn werken moeten de mensen nieuwsgierig maken”, zegt hij. “Ze moeten hen uitnodigen om verder te kijken. Of om ze aan te raken. Daarom maak ik ook kleinere sculpturen, zoals deze ‘tortue endormie’. Het zijn als het ware miniatuurschildpadden die gewoon op de salontafel kunnen liggen en die je wil vastpakken, voelen. Die voeling is heel belangrijk.”

Kunstenaar

Pol Jouret wordt aangetrokken door de natuur, de dieren. De weerspiegeling van die interesse vind je terug in zijn werk. Het thema Eoceen gaat terug naar het tijdperk waarin de eerste sporen van de nu nog bestaande zoogdieren werden aangetroffen. Het is tegelijkertijd de periode waarin de Alpen gevormd worden. “Het is deze suggestieve kracht die ik wil symboliseren. Met maar één enkele zekerheid : de aanwezigheid van een wervelkolom en een buik.” Voor dit thema werkt hij vooral met brons. Hiervoor zijn twee redenen : de sculpturen zijn uit één stuk gemaakt (“wat met hout al niet mogelijk is en dat is een esthetische beperking die ik bewust uit de weg ben gegaan”) en het brons is uitgehold waardoor het beeld meer tot leven komt. Opnieuw valt de sobere structuur op. Architecturale kunstwerkjes, perfecte constructies. Ruimtelijke communicatie.

Heel wat bedrijven zochten contact met Pol Jouret. Voor zowel zijn grotere als kleinere werken. Onlangs bracht hij bijvoorbeeld het logo van Batibouw tot leven met een reuzegrote schildpad. Zijn ambachtelijk vervaardigde brievenopeners in allerlei kostbare houtsoorten zijn een gegeerd (en origineel) relatiegeschenk, evenals de juwelen die hij maakt.

Werk van Pol Jouret wordt permanent tentoongesteld bij Paule De Boeck Fine Arts, Groenestaakstraat 57, 9030 Mariakerke/Gent. Tel : (09) 236.15.30. De galerie is geopend vrijdag, zaterdag en zondag van 14 u tot 18 u.

Op een witte sokkel maakt een houten schildpad een pirouette. Het anders zo plompe dier wordt plots heel beweeglijk, sierlijk zelfs.

Mijn beroep is heel eenzaam. De enige afwisseling die ik heb, zijn de vernissages. Meer hoeft ook niet.

Materie is nog steeds ondergeschikt aan de expressie. Als ik voel dat de materies me beperken, zal ik niet aarzelen om een andere stof uit te proberen.

Het zijn universele dieren. Heel herkenbare beesten. Lomp en langzaam. Maar ook fascinerend, sympathiek en op één of andere manier tijdloos.