PIETERS VISBEDRIJF. Geen Schotse gierigheid

Pieters Visbedrijf investeert op de Schotse Hebriden : 120 miljoen in de voorbije vier jaar in zalmkwekerijen, 90 miljoen nu in een pas geopende fabriek om zalm te verwerken, en nog eens 180 miljoen in de volgende drie jaar. Zalm is een topprodukt en een prioriteit in de uitgekiende strategie van Gilbert Pieters.

Locatie : Stornoway, Hebriden.

“Agus moran taing’s on a thighinn. ” Gilbert Pieters, gedelegeerd bestuurder van Pieters Visbedrijf uit Brugge, begon zijn toespraak bij de opening van de zalmverwerkende fabriek op de Schotse Hebriden in het Gaelic. “En hartelijk bedankt voor de komst, ” bedoelde hij. Gelukkig vertelde hij de rest in het Engels.

1,8 miljoen pond, een kleine 90 miljoen frank, investeerde Gilbert Pieters in de nieuwe fabriek. Geen losse flodder, maar een stap in een uitgekiende strategie, die het resultaat is van een vruchtbare samenwerking tussen enerzijds de bestuurders Gilbert Pieters, zijn echtgenote Mia Op de Beeck, extern bestuurder Patrick Depuydt en anderzijds het jonge management.

Zalm is voor Pieters Visbedrijf een topprodukt (zie kader). Vandaag wordt er in de wereld jaarlijks een miljoen ton zalm verkocht. En binnen tien jaar wordt 2 miljoen ton verwacht. De hoeveelheid in het wild gevangen zalm (600.000 ton) is stabiel tot licht dalend. De groei moet dus volledig van de zalm-kweek komen. 400.000 ton vandaag, 1,4 miljoen ton in 2005.

Gilbert Pieters besefte dat reeds in november 1990 toen hij in de Financial Times een advertentie las waarin een zalmkwekerij op de Schotse Hebriden te koop werd aangeboden. Op 15 januari ’91 kocht hij via Wisco Ltd. (Western Isles Seafood Company) het bedrijf voor ruim 20 miljoen frank, bijna de helft te veel zo bleek later. Maar dat was het leergeld voor een lukratieve business. Tot op de dag van vandaag werd 120 miljoen frank geïnvesteerd. Resultaat : drie kweekplaatsen, verspreid over het eiland (zie kaart), elk goed voor 200.000 vissen. En nu ook een fabriek, na een investering van nog eens 90 miljoen frank, ditmaal via Wisco Processing Ltd.. De beide Wisco’s zijn afhankelijk van Minamura, de Engelse holding van Pieters Visbedrijf. Ze worden door lokale mensen geleid : de fabriek door Angus Mackenzie, de kweek door Steve Rex. Wisco haalde in ’94 een omzet van 3,6 miljoen pond (170 miljoen frank), en zal dat dit jaar verdubbelen. Wisco is winstgevend.

BETERE KWALITEIT.

De “Lady Lisbeth”, een pontonboot, steekt van wal en zet koers naar het midden van Loch Odhairn. Smeltende sneeuw, ijzige wind en een snerpende kou doen ons verkleumen. De eilandbewoners zijn het gewend. En het vijftal werknemers op dit ponton schijnt het helemaal niet te deren. Midden in het loch staan zij op de loopbruggetjes rond de netten waarin een 200.000-tal vissen zwemmen. Vier ton voedsel per dag (op piekmomenten oplopend tot negen ton) gooien zij in het water. Binnenkort wordt dit geautomatizeerd. De netten zijn omgeven door een buitennet om de zeehonden, tuk op zalm, buiten bereik te houden. “De vissen mogen niet gestresseerd raken, ” zegt een Wisco-medewerker. “Anders groeien ze niet zo snel. “

Wanneer de vissen groot genoeg zijn, worden ze geslacht. Ze krijgen een snee achter de kieuwen en bloeden dood in het water. Opnieuw om stress en spierkrampen te vermijden. Anders wordt het vlees niet mals genoeg. Zalmkweek is een moeilijke en delikate job.

De geslachte vis werd vroeger op ijs gelegd en was dan 36 uur onderweg naar Brugge waar de fabriek van Pieters Visbedrijf staat. Daar werd hij verwerkt (gefileerd, gerookt, enzovoort). “We willen betere kwaliteit en dat kon alleen door ter plaatse te verwerken, ” verklaart Gilbert Pieters de reden voor de bouw van de fabriek in Stornoway, de enige plaats van belang op de Hebriden. “Natuurlijk zijn ook de loonkosten hier zeer aantrekkelijk, ze bedragen minder dan de helft van de Vlaamse. ” Tenslotte is er een niet te verwaarlozen subsidiëring. Op een investering van 1,8 miljoen pond werd 350.000 pond verstrekt door de lokale autoriteiten en bij de Europese Unie is een dossier hangende waarover in juni beslist wordt en dat nog eens tot 500.000 pond zou kunnen opleveren. Maar, geeft Pieters toe, de kans daarop is niet zo heel groot.

De Schotse investering moet de Vlaamse werknemers, aldus Gilbert Pieters, niet doen huiveren. “Er gaat in Brugge geen werk verloren, ” belooft hij. “We groeien immers. Van 2,9 miljard frank omzet in ’93 naar 3,415 miljard in ’94 en 3,9 miljard dit jaar. ” Daarmee is Pieters Visbedrijf meer dan dubbel zo groot als de naaste Belgische konkurrent.

ONGEBREIDELDE FANTAZIE.

Pieters’ Schotse plannen zijn verre van afgerond. Bij de opening van de fabriek toonde Gilbert Pieters reeds een schets van de uitbreiding ervan. “De vloeroppervlakte zal verdubbeld worden, ” zegt hij. “Tegen eind ’96, hoop ik. ” Opnieuw een investering van tegen de 70 miljoen frank. Gilbert Pieters wil in dat nieuwe gedeelte allerlei zalmbereidingen (terrines, salades, quiches, soep…) maken en ook andere visprodukten, zoals langoustines, verwerken. “Bij het gewoon verkopen van vis zijn de marges beestig slecht, ” lacht Gilbert Pieters. “Je moet zoveel mogelijk toegevoegde waarde creëren. Zo maken we bijvoorbeeld meer en meer samenstellingen van produkten. Dat vraagt een andere aanpak en het is niet uitgesloten dat we die aktiviteit zullen afsplitsen. We nemen eigenlijk een deel van het werk van de restaurateur over. ” Pieters’ fantazie is ongebreideld : “Een slager heeft tientallen soorten salami, hesp, enzovoort. Dat moeten we in vis ook bereiken. Er zijn nog honderden visprodukten uit te vinden. “

Maar ook in de kweek gaat Pieters niet stilzitten. In de volgende drie jaar zijn ruim 110 miljoen frank investeringen gepland. Pieters wil vijf nieuwe kweekplaatsen uitrusten, wat de kapaciteit van 2000 naar 4500 ton zalm per jaar moet opdrijven. Pieters wil daarbij totaal nieuwe konstrukties gebruiken. “Het gaat om strukturen die volgens scheepsbouwprincipes zijn gebouwd en die in open zee kunnen liggen. Ze zijn financierbaar en verzekerbaar als schip. Het zijn vier kooien van 20 op 20 meter met een netdiepte van 20 meter, viermaal groter dan de huidige kooien. De kostprijs bedraagt per eenheid van vier ongeveer 22 miljoen frank. Het koncept werd ontwikkeld door een Schotse firma uit de Lithgow-groep van William Lithgow, een man met 1000 jaar oude Vlaamse antecedenten. Er zijn nu nog maar drie units in gebruik.

Ook hier is Gilbert Pieters een pionier. Op de Hebriden wordt met een mengeling van ontzag, ergernis en ongerustheid naar hem gekeken. Pieters is de eerste buitenlander op het eiland, op enkele Noren na.

“De eilandbewoners zijn wat koppig, ” verklaart Les Turner van de Highlands & Islands Enterprises, de dynamische investeringsmaatschappij van de overheid. “Toen tachtig jaar geleden Lord Lever van Unilever op de Hebriden aktiviteiten in de visindustrie en -handel begon te ontwikkelen, werd hij afgewezen. Dat tachtig jaar later een nieuwe buitenlander, Gilbert Pieters, opnieuw begint, is voor mij heel emotioneel. ” De slechte ekonomische situatie het arme eiland leeft van schapen en vis maakt de buitenlander dit keer echter welkom. Want met zijn voorziene 100-tal werknemers (60 in de fabriek en 40 in de kweek) wordt Wisco een grote werkgever.

G.M.

GILBERT PIETERS Dank zij fabriek nabij de kweekplaatsen kan de kwaliteit verhogen. Lagere loonkost en subsidiëring zijn daarbij mooi meegenomen.

ZALMKWEEK OP DE LOCHS Pieters Visbedrijf gaat 110 miljoen frank investeren in vijf nieuwe kweekplaatsen.