Picasso te huur

In België klinkt kunsthuur nog nieuw en bizar. Kunst ontleen je niet als een ordinair product. Toch biedt huur vele voordelen, tot volledige fiscale aftrekbaarheid toe.

Toen Anne-Mie De Baene midden jaren tachtig in Los Angeles en Austin verbleef, ontdekte ze het fenomeen van de kunstadviseurs. Bedrijven en vermogende burgers kopen niet lukraak kunst, maar laten zich voorlichten door consulenten. Niet alleen het budget en het interieur worden besproken, maar ook de uitstraling van het schilderij of beeldhouwwerk. Nu het imago alsmaar belangrijker wordt, willen bedrijven zich ook uitdrukken via hun huisstijl en waardevolle kunst. Zoals het doek of de sculptuur in de privé-huizen moet aansluiten bij de persoonlijkheid van de bewoners, moeten de kunstobjecten in kantoren en fabriekshallen passen bij de bedrijfscultuur en het image. Flutkunst of kitsch kunnen ze mijden als de pest. Er wordt ook nagegaan welke kunst ze best kunnen kopen en welke beter gehuurd wordt.

Terug in België

sloot Anne-Mie De Baene haar kunstgalerie in Zoersel. Op het Antwerpse Eilandje begon ze een nieuw leven, dat begon met de oprichting van Art Forum. De jonge galerie organiseert een drietal markante tentoonstellingen per jaar, maar De Baene spitst de aandacht vooral toe op de verhuur en verkoop van kunst aan bedrijven en vrije beroepen. “Een galerie is interessant en noodzakelijk, maar ook statisch”, meent De Baene. “Kunstadvies en -verhuur heeft iets dynamisch. We trekken naar de locaties, onderzoeken welke kunstwerken bij de entourage passen, overleggen met de huurders of kopers en gaan het werk ophangen of plaatsen.”

Dankzij de huur kan het bedrijf een aankoop uitstellen. Tijdens een periode van pakweg een maand tot een jaar kunnen de reacties van medewerkers en klanten gepeild worden. Een bedrijf dat liever geregeld vernieuwt, kan de werken na een periode simpelweg vervangen. Zelfs wie het doek of het object wil houden, opteert wel eens voor huur. De facturen zijn immers integraal fiscaal aftrekbaar.

De aankoop van kunst daarentegen is slechts in enkele gevallen als fiscale kostenpost in te dienen. De Baene wijst op een weinig gekende mogelijkheid: “Sinds begin 1988 kunnen ondernemingen jaarlijks twee procent van de totale investering van een nieuw of gerenoveerd industriegebouw fiscaal aftrekken als ze een beeldhouwwerk van een Belgisch kunstenaar aanschaffen. De sculptuur moet wel voldoende groot zijn en op een belangrijke plaats geïntegreerd worden in het gebouw. De kunstenaar moet geregistreerd zijn bij het ministerie van Cultuur.”

In Nederland

is kunsthuur al ingeburgerd. Sommige kunstenaars leven er uitsluitend van de verhuuropbrengst. Er ontbolsterde ook al een nieuw segment: de interieurkunstenaar, die zich specialiseert in de inrichting van kantoren en bedrijven. “Jammer genoeg ging de kwaliteit er niet altijd op vooruit”, zucht De Baene. “Daarom willen de meeste artiesten niet dat hun naam in verband gebracht wordt met verhuur.”

De afkeer houdt ook verband met de Nederlandse kunstberg. Decennialang betoelaagde de overheid kunstenaars in ruil voor werken. Vele kunstenaars leverden alleen minderwaardig werk in. De afgelopen jaren begon de overheid met het wegschenken van de kunst uit de uitpuilende depots. Nu resten er nog meer dan 50.000 werken, die de kunstenaars niet eens zelf willen. Volgens de jongste berichten gaat de hele verzameling gratis naar de Stichting SKB-Kunstuitleen in Amsterdam. De vrees voor marktbederf lijkt niet ongegrond.

De huurprijs

schommelt tussen 1 en 2 procent van de verkoopwaarde – de verzekering, het transport en het plaatsen inbegrepen. De opbrengst kan naar de kunstenaar gaan, waarbij het verhuurbedrijf als tussenpersoon een commissie opstrijkt. Maar er kan evengoed geput worden uit een aangekochte collectie. “Een hele investering”, beklemtoont De Baene. “Temeer omdat we enkel kwaliteit aanbieden, zowel van Belgische als buitenlandse kunstenaars.”

Bedrijven kiezen doorgaans voor abstract werk. “Figuratief is riskanter”, verklaart de art consultant. “Daar kan men vlugger voor of tegen zijn, ook in moreel opzicht. Een naakt, bijvoorbeeld, is nog niet overal evident.”

Art Forum: (03) 234.21.60.

LUC DE DECKER