Philippe Herreweghes zomerCreten

In de heuvels van de Toscaanse Crete Senesi nodigt de Vlaamse topdirigent Phillipe Herreweghe eind deze maand enkele bevriende musici uit. Niet de truffels maar Sibelius, Schumann en Gesualdo zorgen een week voor verfijning en vervoering. En dat alles met de hulp van een rist vermogende Vlaamse ondernemers.

Net ten zuiden van Siena liggen de Crete Senesi. Waar ooit nog zee was, boetseert klei grijsgetinte maanlandschappen, flirtend met heuvels en bossen. Dit is Toscane op zijn mooist, een plek waar de natuur tot ongedwongenheid dwingt. Hier zijn horloges taboe. Ook Philippe Herreweghe verloor er zijn hart. Herreweghe verwierf wereldwijde faam en roem met zijn alom geprezen Collegium Vocale Gent, maar ook als chef van deFilharmonie toert hij al decennia de hele wereld af om klassieke muziek op topniveau te leveren. In Toscane kocht hij in de luwte van Chiusure een huis op een berg, renoveerde het en strijkt er tussen de vele concertreizen door graag neer om zijn eigen olijfolie te proeven, te genieten van pasta met truffels of goede vino nobile te drinken. Nergens anders slaagt hij er beter in de teugels van het jachtige artiestenbestaan te vieren.

Eenvoud en kleinschaligheid

In de Crete vindt van 29 juli tot 3 augustus de elfde editie van het festival ‘Accademia delle Crete Senesi’ plaats. Hij zette dat festival op poten uit dankbaarheid voor de plaatselijke bevolking. “De boeren en inwoners van Chiusure en de dorpjes eromheen hebben mij en mijn vrouw (de celliste Ageet Zweistra) altijd bijzonder welkom geheten. Ik had het gevoel dat ik iets moest teruggeven. En wat anders kan ik teruggeven dan muziek?”

Het mocht geen megafestival zijn, zoals dat in het Franse Saintes, waarvan hij jaren artistiek directeur was. Hij deed het Festival de Saintes groeien tot een van de grootste festivals ter wereld, bezocht door topmusici en melomanen. “Maar het werd me wat te groot”, vertelt Herreweghe in zijn thuisbasis in Elsene.”

De ‘Accademia delle Crete Senesi’ heeft elf jaar na de eerste editie in 2001 nog altijd diezelfde geest van eenvoud en kleinschaligheid. Herreweghe richtte een muzikale speeltuin voor zichzelf op. “Mijn artistiek plan in deze Accademia is dat er geen plan is. Sommige festivals hebben dan als thema ‘de zee’, programmeren dan een orkest van veertig accordeons en noemen dat dan een ‘zee van accordeons’. Ach. Ik moet niets weten van systeemdwang. Mijn plan is simpel: ik breng alleen muziek die ik zelf mooi vind en laat die spelen door bevriende musici.”

Bij die muzikanten zijn klinkende namen als Romina Lischka, Alain Planès en Philippe Pierlot. Wie als musicus een uitnodiging krijgt om in de Crete te musiceren, kan en wil niet weigeren. “Ons festival heeft nochtans nauwelijks middelen. De muzikanten krijgen een minimale gage, maar we herbergen ze in fantastische huizen en laten ze een week volop van het Toscaanse leven meegenieten.” Feest voor iedereen dus.

Herreweghes festival krijgt geen subsidies. Noch Italiaanse, noch Vlaamse. Dat hij er toch in slaagt topmusici uit te nodigen, heeft niet alleen te maken met de ruime opkomst (een abonnement voor de acht concerten kost 180 euro), maar zeker en vast ook met een brok toeval. “Ons huis staat eenzaam en alleen op een berg. Een eindje verderop staat nog een huis. Op een dag ontdekte ik wie mijn buurman was.”

Het bleek ook een Vlaming te zijn: de vastgoedprofessional én wijnondernemer Carol van Wonterghem. “We raakten aan de praat”, herinnert Van Wonterghem zich. “En op een lenteavond begonnen we te fantaseren over een eigen festivalletje in enkele van die prachtige kerkjes die je hier vindt.”

“Het was misschien de wijn, maar we raakten het snel eens over de stijl van ons plan”, gaat Herreweghe verder. “We wilden naast het muzikale ook de unieke omgeving, de ontzettend rijke cultuur, de gastronomie en de gezellige sfeer voor het voetlicht brengen. Carol zou zich met de sponsors bezighouden.”

Koken kost geld

Van Wonterghem kon en kan nog steeds terugvallen op bevriende Belgische zakenlui die elk jaar opnieuw het kleine festival willen steunen. “Elk jaar betalen veertig tot vijftig sponsors elk 1350 euro”, zegt Van Wonterghem. “Daarnaast zoeken we telkens zes sponsors die als peter een avondconcert financieren voor 2500 euro.” In ruil krijgen ze gratis toegang tot het festival. En ze kunnen mee aanschuiven na de concerten: een eerlijke, lokale keuken, lange tafels waar musici en gasten samenzitten, eten, drinken, praten.

“Het is duidelijk dat de combinatie van entreetickets en sponsoring voor een erg beperkt totaalbudget zorgt”, stelt Van Wonterghem. “Zo’n initiatief is enkel en alleen leefbaar omdat de musici graag komen, uit sympathie voor hun vriend Philippe én uit liefde voor de streek.” De sponsors steunen het festival, maar lopen niet te koop met hun centen..

Toch beginnen de financiële beperkingen Herreweghe zo langzamerhand wat te ergeren. De man is gewoon té ondernemend om bij de pakken te blijven zitten. Een continue bron van ideeën wil ook een gevestigd, kleinschalig festival verder doen groeien. “Ik wil er geen groot festival van maken, want dat zou de unieke sfeer van de Accademia kapotmaken”, beseft Herreweghe. “Ik wil concerten blijven organiseren in de fantastische kerkjes in de streek. Maar er is wel ruimte voor groei. Meer concerten moeten mogelijk zijn. Maar koken kost geld.”

Herreweghe gaat dus op zoek naar nieuwe potentiële geldschieters. Terwijl de Accademia in de eerste jaren voornamelijk Vlaamse bezoekers trok – Toscane is voor toplui uit de nationale politiek en zakenwereld al lang geen onbekende regio meer – hebben de kwaliteit en de unieke sfeer geleidelijk aan voor een ruimer internationaal publiek gezorgd. “En dus denk ik dat het mogelijk moet zijn grotere, Europese bedrijven warm te maken voor dit unieke recept”, stelt Herreweghe. Waarop hij hardop begint na te denken: “Waarom maken we geen cd met de livemuziek van ons festival? Die moeten we toch kunnen doen financieren door een groot bedrijf uit pakweg Londen?”.

AART DE ZITTER & FOTOGRAFIE THOMAS DE BOEVER

“Mijn plan is simpel: ik breng alleen muziek die ik zelf mooi vind, en laat die spelen door bevriende musici”