PENIBELE SITUATIE

MEDIABELEID GEWENST.

In haar Witboek uit 1993 voorspelde de Europese Kommissie dat de audiovisuele sektor 2 miljoen extra banen zou scheppen tegen het jaar 2000. Wishful thinking, dat staat nu zo goed als vast. “Ten eerste is de sektor zo’n onontwarbaar kluwen, dat niemand precies weet hoeveel mensen erin aktief zijn, ” zegt Caroline Pauwels, vorser aan het Centrum voor Studies over Media, Informatie en Telekommunikatie (VUB). “Bovendien toont België uitstekend aan dat er naast de aangroei, veroorzaakt door de komst van de commerciële televisie, ook banen verdwijnen. “

De Vlaamse audiovisuele televisieproduktie verkeert volgens Caroline Pauwels trouwens in een “penibele situatie”. Ze genereert niet alleen “weinig produkten” maar vooral “weinig exportgerichte produkten”. Die malaise schrijft professor Jean-Claude Burgelman (VUB) rechtstreeks toe aan het gevoerde mediabeleid. “Vlaanderen begrijpt nog altijd niet dat de audiovisuele sektor niet alleen een kultuurzaak is, maar ook een industrie, een ekonomisch instrument dat een lange-termijnstrategie vergt. VTM werd alleen gecreëerd voor de geschreven pers, niet in funktie van de audiovisuele sektor. VT4 zal dan wel een goudmijn zijn voor de aandeelhouders, maar de investeringen zijn zo goed als nihil. Voor eigen produkties trekt het station naar Nederland. “

De scheefgroei ontstond in 1989, het jaar waar de openbaarrechtelijke omroep afstand deed van zijn produktiemonopolie. Caroline Pauwels : “De overheid heeft toen onder impuls van Europa de onafhankelijke produktiesektor in de VS als voorbeeld genomen. Daarbij heeft ze volledig uit het oog verloren dat in de VS een volledig andere situatie heerste. In de VS werden de netwerken al op een ogenblik waar er nog geen konkurrentie bestond, verplicht hun prime time-programmering uit te besteden aan onafhankelijke producenten. Het netwerk dat met de onafhankelijke produktiefirma co-produceert, krijgt de eerste uitzendrechten, maar stelt deze daarna opnieuw aan de producent af. Waardoor deze kan leven van zijn produkt. “

“Hier heeft men op één en hetzelfde ogenblik uiteenlopende doelstellingen nagestreefd die niet per se kompatibel zijn : er werd niet alleen een tot dan toe onbestaande konkurrentiesituatie geschapen tussen commerciële en openbaarrechtelijke omroep, maar men wilde ook de eveneens onbestaande onafhankelijke produktiesektor stimuleren. In de praktijk zag men al vlug dat de onafhankelijke producent zijn rechten afstond aan de zender. Bovendien is er binnen de kortste keren een koncentratiebeweging op gang gekomen : heel wat produktiehuizen zijn volledig afhankelijk geworden van een omroep. Op die manier kunnen de zenders de ekonomische voorwaarden bepalen. Wat telt voor hen is dat er zo goedkoop mogelijk wordt uitbesteed. En dat is dan weer de rechtstreekse oorzaak van het precair sociaal statuut van veel werknemers. “

CAROLINE PAUWELS (VUB) “De Vlaamse audiovisuele televisieproduktie genereert niet alleen weinig produkten, maar vooral weinig exportgerichte produkten. “