PAS OP VOOR DE BANKIERS VAN HIER

“People of the same trade seldom meet together, even for merriment and diversion, but the conversation ends in a conspiracy against the public, or in some contrivance to raise prices. ” Doet u mee aan de quiz ? Sprak Louis Tobback, partijchef, deze woorden uit in een anglofiele bui ? Staan ze op bladzijde 363 van de Engelse vertaling van Das Kapital van Karl Marx ? Is het een hoogdravend geformuleerde waarneming van de progressieve Amerikaanse ekonoom John Kenneth Galbraith ? Driemaal mis. Niet de progressieven zijn aan het woord. De tekst is een citaat van de vader van de ekonomie. Adam Smith, de boksbal van links.

De norse Schot was een voortreffelijk mensenkenner. Hij verdacht zijn medeburgers van een dierlijke drang om het eigenbelang na te streven. Adam Smith, een moralist, prees hoegenaamd niet het ongenadige jagen op de eigen voordelen. Hij ontdekte wel dat het eigenbelang een dynamische ekonomische kracht is. (De rol van waarnemer is een andere dan die van verdediger, en in deze laatste funktie wordt Adam Smith steeds afgeschilderd.) In de “Wealth of Nations” toont Smith hoe de vernietigende kracht van het eigenbelang gekanalizeerd wordt naar het algemeen belang.

Hoe beletten we dat grijperige producenten van goederen en diensten, ze zijn niet slechter dan u en ik, het zit in hun natuur, zoals in de uwe en de mijne , hun verkoopprijzen verhogen of hun verkoopprijzen beschutten voor verlagingen ? Door veel wedijver. Alles wat de wedijver afremt geen tot zwakke konkurrentie, prijsafspraken, kartelvorming, bevoordeling , speelt in de kaart van de samenzwering der producenten.

Fred Chaffart van Generale Bank, Etienne Mangé van De Post en Jean-Pierre Gerard van Royale Belge zijn verstandige lui. Zij kennen het bovenstaande citaat van Adam Smith. Zij zullen dus niet verbaasd zijn als de fraterniteit van de Belgische bankiers en verzekeraars ontstelde geluiden moet en zal maken over hun afspraken. Achter de hand is de fraterniteit echter best tevreden dat het trio de hongerige, bekwame ING Groep een hak zet. Want dat is er gebeurd. Het Nederlandse ING is een beginneling in België, onafgezien van dochter De Vaderlandsche. ING zou dan ook alles op alles gezet hebben om marktaandeel af te pakken en dat lukt het makkelijkst door polissen en diensten te verkopen aan lagere prijzen dan die van de bestaande aanbieders. Denk aan Crédit Lyonnais en zijn invloed op de Belgische banken. De grijperigheid van de enen wordt tegengewerkt door de grijperigheid van de anderen.

Er is unfair gespeeld in dit dossier. Zelfs als de klassering van het raadgevende bedrijf Bain & Co niet waterdicht was, gaf ze dwingende aanduidingen. Goedkoop gevit op de Ollanders, zoals men dat mocht lezen van de Belgische topbankier in het dossier, is in dat verband bizar. Kredietbank heeft bijvoorbeeld ook ondervonden hoe “open, bekwaam en breedgeschakeerd” de selektie van De Post was. Het is gemakkelijk als topman van De Post schamper te verwijzen naar de ontbrekende Vlaamse verankeraars, maar als de leidende verankeraar (Kredietbank) op haar vraag om inlichtingen bij De Post maandenlang niks hoort, en dan afgescheept wordt met een Franstalige (van hoffelijkheid gesproken) brief, dan heeft men een idee over het peil van het beslissingsproces dat De Post dreef naar Generale Bank en Royale Belge. De Belgische minister met het engelachtige gezicht maar met de keiharde Franstalige belangenbehartiging bestendig voor ogen, Philippe Maystadt, heeft, en daar zijn de meeste partijen het over eens, een sturende rol gespeeld. Hij beïnvloedde bestuurders van De Post om tot de genomen keuze te komen. De Vlaamse federale ministers stonden erbij en keken ernaar. Ze bleken niet te weten wat ING in Nederland en internationaal betekent en wisten bovendien amper wat ING deed voor de modernizering van de Nederlandse post. Treurig.

Bevordert de overeenkomst de Franse ekonomisch-financiële belangen in België ? Ja. Generale Bank en Royale Belge zijn een mengeling van autonomie en afhankelijkheid. Zij zijn toegespitst, op vraag van hun Franse hoofdaandeelhouders, op de Benelux-markt. Dat doen zij met gunstige resultaten. De algemene strategie waarin ze passen, ontsnapt aan hun kontrole. De jongste dagen zette de intensiteit van de samenwerking tussen Suez (via Generale Maatschappij voogd over Generale Bank), UAP en BNP opnieuw een stap vooruit. Op de Parijse beurs verschoven vijf miljoen aandelen van Suez naar BNP, een Franse staatsbank die een kruisparticipatie bezit in UAP. Men hoeft geen spoken te zien om hiervoor grote aandacht te hebben en daaruit voor België besluiten te trekken. De Franse olievlek breidt uit naar de 1636 Belgische postkantoren. Hier is werk aan de winkel voor verdedigers van de vrije markt, voor de waakhonden van de mededinging, voor de bewonderaars van Adam Smith.

F. Cr.