PACLAN. Zelfrijzende verpakker

Sinds begin dit jaar leiden twee Vlamingen en een Nederlander een Europese groep van kunststofverwerkers. Met de overname van de Nossener Papierfabrik (Duitsland) pakt het Houthalense Paclan Oost-Europa in.

Als Jean Steegen in Zaventem landt, stapt Jan Gielen op het vliegtuig naar het Oostduitse Dresden. Daar schoeien de nieuwe gedelegeerd bestuurders van de Paclan Groep hun jongste aanwinst het ex-staatsbedrijf Nossener Papierfabrik op westerse leest. Beide Limburgers weten van aanpakken. Op 20 jaar tijd hebben zij uit het niets een Europees concern van huishoudelijke verpakkingsmaterialen opgebouwd met een gekonsolideerde omzet van 2,4 miljard frank en een totaal personeelsbestand van 260 medewerkers (zie cijfertabel).

DUITS-NEDERLANDSE WORTELS.

In ’74 richtten de Duitse kunststofverwerker Lakufol (van Heinrich Oggesen) met het Nederlandse groothandelsbedrijf Lantau (van Paul Lantau) een gemeenschappelijke dochter voor de produktie van huishoudelijke verpakkingen op : Paclan, een kontaminatie van “packaging” en “Lantau”. Als lokatie kozen zij het geografisch centraal gelegen Houthalen. Limburg lag in het hartje van Europa tussen de moedermaatschappijen in, stond bekend omwille van een goede arbeidsetiek en genoot een fiskaal voordelige expansiewetgeving.

Op 1 april ’75 trad Jean Steegen, toenmalig general foreman bij Ford Genk, als eerste werknemer Paclan binnen. De kersverse direkteur keeg de opdracht het bedrijf van nul op te starten. In de jaren zeventig was high density-polyethyleen (HDPE) een gat in de markt. Tot dan hergebruikten de huishoudens hun verpakkingen. Geleidelijk schakelden zij echter over op plastic wegwerpmateriaal dankzij de ekonomische voordelen van plastic : licht, gemakkelijk en goedkoop. De doorbraak van de konsumptiemaatschappij zorgde voor de rest. Op twee decennia groeide Paclan (samen met Melita en Polylina) uit tot de Europese top in de sektor van kunststofverpakkingen voor gezinsgebruik.

Jean Steegen : “Van bij de start legde het bedrijf zich toe op de warenhuisketens. Dat is een goede keuze geweest. Dankzij de sterke ontwikkeling van de grootdistributie konden wij meeëvolueren. Vandaag produceren wij nog altijd 80 % voor huismerken, de zogenaamde private labels. Tot onze belangrijke klanten behoren Aldi, GB, Makro, Eda, Colruyt, Delhaize,…). Slechts 20 % wordt onder eigen naam verkocht. ” Het eerste jaar slaagt de industrieel ingenieur elektromechanika erin een omzet van 22 miljoen frank te realizeren. Twee decennia later staat hij samen met zijn kompaan van het eerste uur, Jan Gielen, aan het hoofd van een internationale groep met zetels in België, Nederland, Frankrijk, Duitsland, Rusland, Polen en Tsjechië. Jaarlijks rollen zo’n 28.000 ton huishoudfolies (papier, plastic of aluminium) van de band in vier produktie-eenheden (Houthalen, H’Feld bij Nurnberg, Wroclaw in Polen en Nossen in Oost-Duitsland). Tevens bezit de groep een eigen recyclagebedrijf.

Sinds 10 december ’92 is de Duitse Delton-holding van Stefan Quandt wiens familie 48,1 % van BMW bezit hoofdaandeelhouder. Hij heeft begin dit jaar de twee Vlaamse bedrijfsleiders Steegen en Gielen benoemd tot gedelegeerd bestuurders van de Paclan Groep. Samen met de Nederlander Christ Van Lieshout, verantwoordelijk voor de verkoop, vormen zij het triumviraat van het concern. Na West-Europa palmen zij nu het Oosten in. En ook de verovering van het Zuiden wordt voorbereid : op dit ogenblik lopen onderhandelingen met Franse en Spaanse kollega’s omtrent een eventuele overname.

EXPANSIE.

Het gamma van Paclan varieert van boterhampapier over vuilniszakken en aluminiumfolies tot reinigingsprodukten. Jaarlijks rijden meer dan 3000 vrachtwagens de poorten van het centraal magazijn in het europark van Houthalen uit, elk met 15 europaletten, goed voor zo’n 15.000 ton polyethyleen (PE) en 6000 ton aluminium. De 60 in-line-produktielijnen werken volkontinu. Zij produceren 60 meter per minuut of 10 miljoen zakken goed voor 5184 km lengte per dag. Naast de Limburgse vestiging bezit Paclan fabrieken in H’Feld bij Nurnberg (Duitsland) en in Wroclaw bij Praag (Polen), die de Oosteuropese markt bevoorraden met respektievelijk 2500 ton aluminiumfolie en 500 ton HDPE. Sinds februari ’95 is de groep ook eigenaar van de Nossener Papierfabrik, een voormalig staatsbedrijf uit Dresden (Oost-Duitsland).

Stapsgewijs schakelde Paclan over van een arbeids- naar een kapitaalintensieve struktuur. Onder druk van de konkurrentie uit de lage-lonenlanden voerde de onderneming vanaf ’85 een verregaande automatizering in. Samen met de plaatselijke konstrukteur Trupo (nvdr in ’88 overgenomen door Paclan zelf en omgevormd tot Trupac, thans geïntegreerd in Paclan Belgium) en Omron Engineering, specialist in besturingssystemen, ontwikkelde Paclan een eigen volautomatisch machinepark. Financieel manager Gielen : “In het begin verliep het produktieproces in verschillende stadia. Tot ’78 moesten we zelf de grondstoffen in de onmiddelijke omgeving bevonden zich belangrijke leveranciers van de kunststofgranulaten, zoals DSM, Dow en Borealis op de rug uit de vrachtwagens lossen. Iedereen hielp mee, van laagste arbeider tot hoogste direkteur. Vandaag voeden 11 computergestuurde silo’s (met een totale kapaciteit van 750 ton) een 60-tal aan elkaar geschakelde produktielijnen, zonder dat daar nog één hand aan te pas komt. Op 20 jaar tijd werd de produktiviteit van 2 naar 130 ton per arbeidskracht opgevoerd”.

Tegelijk breidde Paclan haar assortiment voortdurend uit. Na de oorspronkelijke boterham- en diepvrieszakken in HDPE beslaat het gamma nu aluminiumfolie (sinds ’86), vershoudfilm, pedaalemmerzakken, afvalzakken, reinigingsartikelen, handschoenen en tenslotte ook papierprodukten (zoals koffiefilters). Hiervoor nam het bedrijf de Nossener Papierfabrik over. Steegen : “In Oost-Europa is nog een markt voor bakpapier. Bovendien dromen we er al jaren van ons assortiment te vervolledigen met koffiefilters, maar een papiermachine kost waanzinnig veel geld (nvdr tussen 1 en 1,5 miljard frank). Op dit ogenblik bedraagt de produktiecapaciteit in Nossen 3500 ton per jaar. Dat hopen we op korte termijn te kunnen opdrijven naar 10.000 ton. Hetzelfde geldt voor onze Poolse fabriek, waar we naast de reinigingsprodukten zoals doekjes en sponsjes onze HDPE-produktie tegen eind ’97 willen vervijfvoudigen tot 2500 ton per jaar”.

FINANCIERING.

Door de snelle groei heeft Paclan permanent nood aan middelen om de expansie te kunnen financieren. Tot eind de jaren tachtig vormde dat geen probleem. Met autofinanciering zorgden de eigenaars telkens voor de nodige middelen.

Maar na 18 jaar investeren er werden geen dividenden uitgekeerd wilden Oggesen en Lantau ook eens een gedeelte van de opgebouwde meerwaarde realizeren. Dit verlangen werd gesterkt door de overnamewind, die op dat ogenblik door Europa waaide. Het geld lokte. Buitenlandse beleggers betaalden soms tot 15-maal de cash flow. Bovendien stak de opvolgingsproblematiek de kop op : geen van beide stichters had kinderen die enige interesse toonden om het bedrijf te gaan leiden.

Steegen en Gielen namen toen zelf het heft in handen en stelden een management buy-out voor, maar hun voorstel werd afgeketst wegens gebrek aan liquide middelen. Wel kregen zij de opdracht aktief te zoeken naar een rijke minderheidsaandeelhouder. Uiteindelijk daagde een industriële partner op : de Delton-holding van Stefan Quandt (BMW), die in het raam van z’n diversifikatie op zoek was naar een meerderheidsparticipatie in de verpakkingssektor. Na jarenlange onderhandelingen ondertekenden de betrokken partijen op 10 december 1992 een overeenkomst. Delton nam 51 % van de Paclan Holding. Tijdens de overgangsperiode namen Oggesen en Lantau het management waar. De groep werd geherstruktureerd en breidde uit met vestigingen in Moskou, Polen, Tsjechië en onlangs nog Oost-Duitsland. Begin dit jaar droegen de stichters dan de leiding over aan het nieuwe triumviraat, dat nu, na de verovering van West- en Oost-Europa, het zuiden van het kontinent in het vizier neemt.

ERIC POMPEN

JEAN STEEGEN, JAN GIELEN, CHRIST VAN LIESHOUT (PACLAN) In Houthalen rollen dagelijks 5184 km plastic en aluminium huishoudrollen van de band.