Overheidspapier voorop

De Europese Unie (Aaa, stabiel; AA+, stabiel) duikt stilaan in een recessie, die gepaard gaat met deflatie. Ondanks alle pogingen van de Europese Centrale Bank (ECB), ondanks de opgelegde bezuinigingen, kampt elke lidstaat met dezelfde problemen: de werkloosheid neemt toe en de groei vertraagt aanzienlijk, terwijl de overheidstekorten opzwellen. Zoals altijd voorspellen de economen beterschap vanaf volgend jaar. De groei zou terugkeren en 1,2 % bereiken (tegenover 0,8 % vandaag). We kunnen dat moeilijk geloven, als geen afstand wordt gedaan van het suïcidale beleid dat de Europese Commissie de lidstaten oplegt.

Het begrotingstekort van de hele zone stagneert op 2,6 % van het bruto binnenlands product (bbp). De prestatie is hoofdzakelijk te danken aan het historisch lage rentepeil, dat de schuldenlast verlicht heeft. Alleen Duitsland boekt nog een overschot, maar dat krimpt langzaam in en stemt overeen met slechts 0,4 % van het bbp van het land. 11,5 % van de beroepsbevolking van de Europese Unie is werkloos. Het reële cijfer ligt vermoedelijk fors hoger. Opvallend is dat de landen die hun werkloosheid in toom wisten te houden, stilaan beginnen te bezwijken.

De euro (EUR) kon weinig vruchten plukken van het beleid van de ECB. Hij verstevigde op het einde van het jaar door de inzinking van de grondstoffenprijzen. Er is geen sprake dat hij snel herrijst. Daarvoor zijn de groeiperspectieven te broos. Hij kan daarentegen zelfs een chaotische ontwikkeling meemaken. Dat bijna de hele wereld door een groeivertraging wordt belaagd, zal de deviezenoorlog aanwakkeren. De lage rentestand in de eurozone bevoordeelt speculatieve kapitaalbewegingen (carrytrade) die de munt fors kunnen verstoren, als ze plots afgesloten moeten worden.

Voor de obligatiebelegger blijft de EUR de referentie. Dankzij de dalende renteontwikkeling – de schaal staat ongeveer 1 % lager dan zes maanden geleden – hebben de meeste stukken in EUR puike prestaties voorgelegd. Overheidsobligaties spannen de kroon, met koerswinsten die gemakkelijk 30 % overschreden. Het stijgingspotentieel is nog niet volledig verdwenen. Zeker als de ECB als onderdeel van haar relanceprogramma’s overheidspapier op de markt begint te kopen. Ze veroorzaakt daardoor een zekere krapte, wat onvermijdelijk tot hogere koersen moet leiden. Ook de labiele toestand van het bankwezen zal de vraag naar overheidspapier blijven ondersteunen. En aangezien zulk papier als maatstaf dient voor de interestvergoeding van de andere leningen, kan het moeilijk anders dan dat die eveneens puike prestaties zullen voorleggen.

Alleen een ontsporing van de financiële wereld, die gepaard gaat met een plotse rentestijging, zal een einde maken aan die kunstmatige toestand. En dat zou wel eens in de loop van 2015 kunnen gebeuren.