OVERHEERSING

Boeren in de tang.

Ten westen van St. Louis bereiden de boeren hun zaaiseizoen voor. Zij zijn ongerust over de schaalvergroting van de agro-multinationals. De toezichthouders ontdekken de gelijklopendheid tussen de overheersing van Microsoft in de operating systems van computers en de controle van de life sciences-ondernemingen over de zaadtechnologie.

De volledige overname van Pioneer Hi-Bred door DuPont illustreert de consolidatie van de chemiebedrijven, de biotechondernemingen en de zaadleveranciers aan de ene kant, terwijl deze nieuwe conglomeraten aan de andere kant akkoorden sluiten met de graanhandelaars en de voedingsbedrijven. DuPont koopt zaadbedrijven omdat het nonsens is 10 tot 20% van de omzet te stoppen in onderzoek en ontwikkeling zonder volledige kans om de resultaten op de akkers te krijgen. DuPont specialiseert zich in planten met nieuwe outputkenmerken – zoals bijvoorbeeld een hoger olie- of proteïnegehalte – eerder dan in planten met nieuwe inputkenmerken – zoals bijvoorbeeld weerstand tegen ongedierte.

Het licentiëren van de technologie bezorgt de biobedrijven veel kopzorgen en weinig geld. Dus integreren zij stroomafwaarts. Het belangrijkste voorbeeld is Monsanto dat in de voorbije vier jaar voor 8 miljard dollar de zaadbedrijven Delta, Pine Land en Holden Seeds kocht. Monsanto controleert daardoor 80% van de Amerikaanse katoenzaadproductie (het ministerie van Justitie onderzoekt wat afgesplitst zal moeten worden om Monsanto geen dominante positie te laten innemen). Ook het Duitse AgreVo, een dochter van Hoechst, koopt zaadbedrijven.

Monsanto en DuPont verschijnen rechtstreeks of onrechtstreeks op de akkers. Monsanto heeft afspraken met de megagraanhandelaar Cargill om aan de boeren zijn zaad te leveren en de opbrengst te oogsten. Een vijfde van de Amerikaanse landbouwers ondertekende totnogtoe dergelijke teeltcontracten en de verwachting is dat dit percentage zal stijgen. Monsanto zet kwaad bloed door haar klanten-landbouwers te verbieden om hun oogst te recycleren om zodoende het gen-zaad te recupereren en de kosten te drukken. Een inbreuk op zijn octrooien noemt Monsanto dat en het vraagt aan de boeren om mekaar in de gaten te houden. Meer nog, het stuurt detectives rond om gevallen van re-seeding op te sporen. De life science-bedrijven willen de waardeketen van A tot Z beheersen voor hun nieuwe en dure zaadvariëteiten. De landbouwer wordt een schakel voor een onderneming die de inputs levert en de outputs koopt. De kippenboeren, varkenskwekers en groentenboeren zijn de maïs- en sojaboeren voorgegaan.

Frans Crols