Overbruggingsregering

IK ERGER ME TE PLETTER aan de schijnbare gelatenheid waarmee de sluipende Belgische regeringscrisis voortkabbelt. Ik ben niet ingewijd. Misschien staan de discrete informateurs wel aan de rand van de doorbraak. Maar het lijkt me toch dat het de beleidspartijen aan sense of urgency ontbreekt. Het is bijna alsof de leidende politici geen zin hebben om hun fundamentele beroepsplicht te vervullen: het vinden van een federaal compromis.

Het is natuurlijk makkelijk dat te schrijven in een column vanaf de zijlijn. De bipolaire Belgische democratie heeft geen makkelijke puzzel gelegd. Maar de kernvraag is simpel en intussen systemisch: kunnen de N-VA en de PS samenwerken? Alleen via hun samenwerking is een federale meerderheid denkbaar die niet een van de regio’s electoraal kielhaalt.

DE N-VA HEEFT AL veel water in de Vlaams-nationale wijn gedaan. Ze heeft het separatisme feitelijk verlaten, ze is ontbolsterd tot een legitieme Belgische bestuurspartij en in Vlaanderen compleet gedomesticeerd, en ze heeft met de vluchtelingencrisis de prijs van het compromis betaald. Hoe je het draait of keert: de N-VA is minder extreem en meer centrum geworden. Vooralsnog.

De PS daarentegen is niet gelouterd door het compromis, maar opgefokt door de federale oppositie en opgejaagd door communisten. Immuun voor alle corruptieschandalen, ongegeneerd door de Franse omwenteling onder Emmanuel Macron, doofstom voor alle zorgen over immigratie en integratie, maar opportunistisch met migrantenstemmen in Brussel. De PS doet aan feitelijk confederalisme door een regering met de N-VA principieel te verwerpen en door de liberalen in Brussel te weren.

HOOGMOED KOMT DOORGAANS voor de val. Met extreme sociaaleconomische standpunten en bikkelharde communautaire veto’s effent de PS de weg naar de verdere uitholling van België. Het kan niet anders dan dat een staatshervorming uiteindelijk op tafel komt als de leidende partij in Wallonië niet wil praten met de leidende partij in Vlaanderen.

Ondertussen tikt de budgettaire klok ongenadig. Ik suggereer een tijdelijke overbruggingsregering met een beperkt programma: begroting, besparingen en belastingen. Pensioenmaatregelen, gezondheidszorg, fiscale hervorming, overheidsuitgaven en ambtenarij. Er is meer dan bandbreedte voor een compromis. Men kan zelfs kiezen voor maatregelen die uitdoven en dus geen hypotheek leggen op de volgende volwaardige regering.

ER ZIJN NOGAL WAT werven half afgewerkt: de pensioenen, het beheer van de gezondheidszorg, de fiscale hervorming. We kunnen tijdens de overbrugging grondig strategische keuzes voorbereiden voor over meerdere legislaturen. Daar hoort ook een communautaire reset bij. De tijd is overrijp voor een hertekening, zodat het beleid de democratie kan volgen. We kunnen in België niet eeuwig in een spreidstand stilstaan. Daar betalen we echt een hoge prijs voor, in welvaart en in welzijn.

Zowel de N-VA als de PS moet deel uitmaken van de overbruggingsregering. Misschien kunnen ze elkaar zelfs verrassen. Het is niet ondenkbaar om genereus sociaal beleid, in het bijzonder voor wie moeilijk rondkomt, te combineren met een verstandig economisch beleid en verantwoord budgettair bestuur. De wisselmunt heet belastingen. Die moeten we vooral diepgaand hervormen met een perspectief op middellange termijn, voor meer welvaartspotentieel, meer efficiëntie en meer effectiviteit. Daarin kunnen ook selectieve tijdelijke belastingverhogingen op korte termijn passen.

EEN OVERBRUGGINGSREGERING kan een of twee jaar aanblijven. Tijd genoeg voor een groot akkoord of een total loss. In het eerste geval lonkt een beter bestuurd België met een betere democratie. In het tweede geval wordt het een noodregering, een minderheidsregering en nieuwe verkiezingen. Eén zaak is zeker: we moeten ophouden met het schimmenspel. België verkeert in een diepe politieke crisis tegen een achtergrond van economische zwakte, demografische neergang, kwetsbare sociale zekerheid en geopolitieke onzekerheid. Actie!