Opleiding. Nooit meer slim genoeg

Hoe maak je de goede mensen voor de 21ste eeuw ? Doe je dat in de scholen, aan de universiteit, in de werkplaats of later met veel geld middels het exploderende opleidingswezen ?

“Management Development Interbrew” lees je op het naamkaartje van Jacques Tibau. Bij de nationale bierreus spijkert hij de kaderleden bij. In “Op weg naar groei” pleit het VEV, zie ook vorige week, voor het versterken van de praktijkkomponent voor hogere kwalifikaties. Tibau gelooft veeleer in lerend management. Zo luidt ook de titel van een boek van professor Herman Van den Broeck (De Vlerick School voor Management), waaraan hij meewerkte.

Tibau waarschuwt vanuit zijn dagelijkse ervaring voor een té praktijkgericht onderwijs : “De snelle ontwikkelingen in de bedrijven maken praktische kennis al even snel achterhaald. Het onderwijs moet het leervermogen van mensen aanwakkeren, om op lange termijn produktiever te zijn. Tot glorie van henzelf en van hun organizatie. De vertrouwde begrippen, flexibiliteit en polyvalentie, zullen in veel méér omstandigheden hun nut afwerpen. ” Moet de universiteit dus hoofden volproppen om die te laten leeglopen op het moment van een eksamen ? “Mensen met talenten moeten inderdaad een zeker assimilatievermogen verwerven. Een te enge focus op de praktijk is alleszins negatief. “

Tibau heeft vaten vol energie gestopt in het aanhalen van de banden met de eminente buur, de Leuvense universiteit, de Alma Mater : “We gaan nu de goede richting uit. Maar tussen pure academici en practici gaapt een diepe kloof. ” Hij ziet wel toonbeeldjes van samenwerking groeien tussen die twee werelden : “Zinvolle banden worden gesmeed. Voor het samenspel met de industrie heeft de KU-Leuven stafmedewerkers met een apart statuut. Die genieten een zekere graad van vrijheid, om intensief te kunnen kennismaken met bedrijven, en om zichzelf te organizeren als een bedrijfje, een profit center. Een eerste aanzet is Leuven Language Learning. De universiteit overweegt om dit initiatief verder te ontwikkelen via Leuven Research & Development. “

Maar gaan die afdelingen dan weer niet té weinig akademisch, en dus té commercieel worden ? “Het ideaal is het beheersen van een dualiteit : als universiteiten hun autonomie niet behouden, dan worden zij waardeloos voor bedrijven. “

ARBEIDSMARKT.

Het verbeteren van de arbeidsmarktoriëntatie van ons onderwijs geldt volgens Tibau vooral voor de aanwerving : “Het is begrijpelijk dat bedrijven, onder druk van de krisis, mensen verkiezen, die snel inzetbaar zijn in een eerste funktie. Maar die eerste faze duurt pakweg 3 tot 5 jaar. Daarna gaan kaderleden andere wegen uit. Dan moeten zij uit ruimere vaardigheden kunnen tappen. Ons onderwijs kaatst de bal mis, wanneer het zich blind staart op het verhogen van de afzetkansen. Dan vrees ik voor verenging. ” Enerzijds moet het onderwijs zijn pupillen over de bedrijfsdrempel helpen. Anderzijds hen vaardig maken om door te groeien. Algemene attitudevorming verdient in het onderwijs dus een versterkte aandacht. Daarvoor pleit Tibau sterk : “Dat is één van de héél belangrijke parameters, waarmee vandaag geen rekening wordt gehouden. “

Moeten de gebreken van het onderwijs opgevangen worden door navorming, dure opleidingen allerhande ? Een vrije en blije wildgroei is bezig. Hoe scheidt een verantwoordelijke voor personeelszaken in opleidingsland het kaf van het koren ? Hoe dat aanbod optimalizeren ? Hoe kaderleden naar een residentieel seminarie sturen met ernstiger bedoelingen dan hen er eens een weekje tussenuit te hebben ? Tibau, niet zonder trots : “Bij Interbrew definieren wij duidelijk opleidingsnoden en koppelen die aan precieze meetindicatoren. We sturen geen mensen naar seminaries, zonder zo goed mogelijk te achterhalen, wat wij daarvan verwachten. We meten het effekt van die programma’s en sturen bij waar nodig. De voor- en nazorg van bijscholing is erg belangrijk. Veel bedrijven verwaarlozen dat. “

Moet het opleidingsaanbod verruimd worden, zoals het VEV stelt ? “Mijn geinformatizeerde database, om mijn weg te blijven vinden in het aanbod, is géén luxe. Het overaanbod en de afwezigheid van reglementering je moet op die markt aan geen enkele vereiste voldoen gaan ons vroeg of laat parten spelen. Wij zijn alleszins erg waakzaam. En de belangrijkste brok blijft toch learning on the job. Daarvoor zijn goede managers onmisbaar als coach. ” En het stelsel van het betaald educatief verlof ? “Natuurlijk dient dat niet voor hobby-opleidingen. Maar mensen moeten wel voldoende vrij blijven om via die weg in de organizatie een richting te vinden, die hen het meest aanspreekt, ” zo meent Tibau.

SCHAAL.

Twee faktoren verkleuren de visie op de kwaliteit van onze scholing. Vooreerst de dimensie van een onderneming. Tibau geeft toe dat hij kijkt door de bril van een groot bedrijf. Dat kan de betere kandidaten aanwerven, het nec plus ultra van wat de universiteit aflevert : “De recessie zorgt voor een overaanbod van afgestudeerden. Daardoor komt de lat bij selekties steeds hoger te liggen. Echter, moeten we, omwille van recessie en strukturele tendensen op de arbeidsmarkt, waarop we nog geen vat hebben en waardoor alleen de zeer begaafden begerenswaardige jobs kunnen bemachtigen, evolueren naar elitescholen ? Het onderwijs heeft een niet te onderschatten sociale opdracht. Die mag door de groeiende eisen van het bedrijfsleven niet overschaduwd worden. “

BDB

JACQUES TIBAU (INTERBREW) “Het onderwijs mag mensen niet verengen, zodat ze flexibiliteit missen om door te groeien”.