ON LINE WINKELEN

Internet-goeroes spreken over de komst van een “frictieloze” economie, waar transactiekosten bijna nul, instap- en concurrentiedrempels afwezig en de markten perfect doorzichtig zijn. Scherpere prijzen en gelukkige consumenten met andere woorden.

Helaas, meldt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) in een zopas vrijgegeven studie, de eerste resultaten wijzen niet in die richting. De prijzen voor boeken, cd’s en software zijn niet lager op het Internet dan in de “echte” handel en ze liggen ook niet dichter bij elkaar, zoals de vermeende toegenomen concurrentie zou laten vermoeden. De studie vergeleek prijzen van 337 titels bij 52 verkopers – 8 in boeken, 9 in cd’s en 35 in software. Het ging zowel om populaire als om “niche”-producten. De periode was februari-maart 1997. Zelfs zonder verzendingskosten bleken cd’s on line gemiddeld 12,7 percent duurder te zijn en boeken 4 percent. De prijsverschillen waren het kleinst voor software – de meest “rijpe” on line-markt – waar ze ook vaker werden aangepast.

Begin 1997 was de verkoop via het Internet nog pril, geeft de Oeso toe. Maar de studie stipt ook andere redenen aan waarom Internet-prijzen hoger kunnen zijn. On line-kopers zijn typisch drukbezette, welgestelde, hoogopgeleide mannen tussen 25 en 39 (volgens een studie van Goldman-Sachs), die de service op het Internet waarderen (sneller en beter overzicht van het aanbod, meer keuze, thuisbestelling). Het Internet verleidt meer tot impulsaankopen, die hogere prijzen mogelijk maken. De on line-handelaar kan het gedrag van zijn klanten in zijn winkel ook analyseren en zijn klanten via e-mailmarketing veel beter segmenteren. Hij kan zelfs zijn prijzen laten variëren in functie van de klant.

Kortom, zegt de studie, het is wat voorbarig of misschien zelfs fout om te stellen dat het Internet de machtsbalans verschuift van producent naar consument. En de mogelijkheid om producten te prijzen à la tête du client, kan vragen van consumentenbescherming oproepen.

Dat de gegevens waarop de Oeso zich baseert al een jaar oud zijn, wettigt voorbehoud over de conclusies van de studie. Sindsdien hebben Internet-boekhandels als Barnes & Nobles en Amazon hun commerciële slagkracht verveelvoudigd. Een methodologische zwakte van het onderzoek is verder dat het zich grotendeels ook voor de prijzen in de “fysieke” winkels baseert op wat die handelaren aan prijzen op het Internet publiceren (zonder daar te verkopen). In vele gevallen werden de prijzen dus niet ter plekke opgenomen. Voor de studie verliet de Oeso zich op het werk van Joseph Bailey, die aan het Massachusetts Institute of Technology ( MIT) doctoreerde over bemiddelaars in elektronische handel (“cybermediaries”).

Oeso, Electronic Commerce. Prices and consumer issues for three products: books, compact discs and software. On line in Acrobat-formaat op http://www.oecd.org/dsti/sti/it/ec/prod/ie98-4.pdf.