Omkopen wordt duur

Bedrijven die zich schuldig maken aan corruptie, krijgen wereldwijd zware boetes. Zo zwaar dat het kantoor Freshfields er een internationale advocatenpraktijk over bouwt.

Alcatel-Lucent onderhandelde onlangs een boete van 10 miljoen dollar met het Amerikaanse gerecht. De telecomgigant had een gewezen pre-sident van Costa Rica omgekocht om een contract van 149 miljoen binnen te rijven. In december raakte bekend dat de voormalige topmannen van Siemens, Heinrich von Pierer en Klaus Kleinfeld, 7 miljoen boete betalen aan Duitsland wegens het wereldwijd uitdelen van 1,3 miljard steekpenningen. Het defensiebedrijf BAE Systems worstelt dan weer met een corruptieproces in het Verenigd Koninkrijk voor mogelijke malversaties in het Midden-Oosten.

“Overheden pakken ondernemingen aan die ergens in de wereld corruptie bedrijven”, becommentarieert de Londense advocaat Geoff Nicholas van Freshfields Bruckhaus Deringer. “De wetgeving die buitenlandse corruptie bestrijdt, zoals de Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act, bestaat natuurlijk al langer. Maar de straffen zijn strenger dan ooit. Belgische bedrijven die in de VS actief zijn, houden daarmee best rekening. Omkoperij wordt niet meer beschouwd als een normale manier van zakendoen.”

Ter illustratie: het Amerikaanse gerecht sloot in 2009 voor 600 miljoen dollar dadingen in corruptiedossiers. In de eerste twee maanden van 2010 stond de teller al op 1,2 miljard. “Een op de drie van de verdachte bedrijven in de VS is buitenlands. De minste link met Amerika is voldoende om het gerecht te attenderen. Zo vermijdt het gerecht dat correcte ondernemingen in de VS nadeel lijden van buitenlandse wanpraktijken. Niet alleen corruptie op zich wordt veroordeeld. De books and records-regels vereisen dat alle vennootschapstransacties, zoals giften, accuraat in de boekhouding terechtkomen”, zegt Nicholas.

Een manier om een en ander te omzeilen, is het inschakelen van tussenpersonen, lokale fixers die politici en ambtenaren omkopen. “Ook deze praktijk wordt aangepakt”, weet Nicholas. Het Verenigd Koninkrijk wil zijn wetgeving op dat vlak verstrengen. De hoofdzetel moet opdraaien als ‘geassocieerde personen’ zich (zelfs in het buitenland) hebben schuldig gemaakt aan corruptie.” Alcatel-Lucent heeft dat al begrepen. Volgens Business WeekOnline zou een contract van 348 ‘consultants’ om die reden zijn beëindigd. “Het gaat echt niet op om corruptie te outsourcen.”

Net om een antwoord te bieden op dit soort onderzoeken, opende Freshfields een afdeling Fraud Investigations, met 60 vennoten in dertien landen. Aan het hoofd staan Nicholas en een Amerikaanse collega. “Ondernemingen die een misdrijf begaan aan de ene kant van de aardbol worden aan de andere kant vervolgd en voelen de financiële en andere gevolgen op de hoofdzetel. Wij zijn het eerste kantoor van de Britse advocatentop (of Magic Circle) die hierop een geïntegreerd en multinationaal gecoördineerd antwoord geeft. Dit gaat immers niet alleen over zuiver strafrecht, maar het aangeklaagde bedrijf heeft dikwijls ook nood aan wereldwijd advies in verband met fiscaliteit, conflictbehandeling, vennootschaps-, mededingings-, arbeids- en vennootschapsrecht. De corruptie-onderzoeken waren de belangrijkste aanleiding. Maar we zullen het ook inschakelen voor andere fraudedossiers, zoals kartelboetes en fiscale fraude.”

Topadvies kan renderen

Dit soort van interne fraudedepartementen is een recent fenomeen dat ook opduikt bij Belgische advocatenkantoren (zie kader Begeleiding van fraudeslachtoffers). Maar het is tot op vandaag ongehoord dat kantoren van de Magic Circle, die toch erelonen vragen tot 500 euro per uur, zich erover buigen. Die werken vooral voor de grotere bedrijven, meestal alleen voor grote dossiers (zoals een fusie, een overname of een collectief ontslag). Is er voldoende vraag in de niche corruptie en fraude om een hele ploeg advocaten aan het werk te houden? “Omdat de boetes ongekende hoogtes aannemen, kan een investering in topadvies echt wel renderen.”

Welke raad heeft Nicholas voor ondernemers die in een land niet aan de bak komen als ze geen corruptie plegen? “Begin er niet aan. Heb geduld, want ook de concurrentie zal ermee moeten stoppen. Grote economieën, zoals de Amerikaanse, Europese en Chinese, maken immers strenge regels om deze praktijken te bestrijden.”

Door Hans Brockmans

“Omkoperij wordt niet meer beschouwd als een normale manier van zakendoen”