“Nyrstar was tot voor kort een orkest zonder dirigent”

Eind april wordt het nagelbijten. Nyrstar presenteert dan zijn resultaten van het eerste kwartaal. De zinkverwerker kreeg het buitengewoon zwaar te verduren. Kersvers topman Roland Junck – een Luxemburger met een kwarteeuw ervaring in de staalindustrie – heeft er het volste vertrouwen in. Maar hij beseft dat Nyrstar gigantisch veel huiswerk heeft. En de toekomst? First things first, zegt Junck.

Het kantoor van Roland Junck ligt in hartje Londen. Vanop de vierde verdieping zien we het beeldige pleintje met het statige herenhuis waar de Wallace Collection – Rubensen en ander fraais – te kijk hangt. Gratis. Moet je zeker bezoeken straks, moedigt Junck ons aan. De industrieel houdt van kunst. Al snel wordt duidelijk dat fotografie zijn grote passie is. Zonder aarzelen stelt hij de strategie van de meegekomen fotograaf – een zenuwachtig type van Associated Press – in vraag. “Welke lens gebruikt u daar? Ach zo, jaja. Hmmmm. 200 Asa? Oei! Is dat wel een goeie keuze voor portretfotografie?” De fotograaf, van Aziatische afkomst, blijft glimlachen. Lichtjes krampachtig. Hij zegt dat Junck een beetje met zijn romp moet draaien, maar wél met zijn ogen in de camera moet blijven kijken. Bulderlach. “Whát?! Are you serious?” De kersverse topman van Nyrstar tuurt na veel vijven en zessen enigszins bedenkelijk in de lens, nog steeds mummelend van onder zijn snor. Roland Junck heeft er dan ook al een rist tentoonstellingen van eigen fotografisch werk op zitten, met onder meer vernissages in Brussel en Berlijn. Die uit de hand gelopen hobby is nu op de achtergrond geraakt, want er vallen andere katten te geselen.

TRENDS. Hoe heeft u uw eerste weken aan het hoofd van Nyrstar ervaren?

ROLAND JUNCK. “Het gaat hier niet om een bedrijf dat ik nog nooit gezien had natuurlijk. Ik was al bestuurder bij Nyrstar. Maar goed, de voorbije weken zijn interessant geweest. Nyrstar is een erg jong bedrijf, maar moet nu al een doorgedreven transformatieproces doormaken. Het is een uitdagende job om dat in goede banen te leiden. De marktomstandigheden zijn verschrikkelijk op dit ogenblik. De zinkprijs staat op een historisch laag peil, en de inkomsten van Nyrstar zijn mee gedaald.”

Is het dan geen vergiftigd geschenk om net op zo’n moment aan het hoofd van het bedrijf te komen?

JUNCK. “Het was mijn eigen keuze om ‘ja’ te zeggen toen de raad van bestuur me vroeg. Ik had ook ‘nee’ kunnen zeggen. Om eerlijk te zijn, eigenlijk had ik andere plannen. Meer in de richting van aluminium. Toch ben ik de uitdaging bij Nyrstar aangegaan. Ik geloof in het bedrijf. Er is heel veel positieve energie aanwezig en het heeft veel sterktes. Nyrstar heeft bijvoorbeeld geen schulden en de cijfers van het eerste kwartaal zien er veelbelovend uit – hoewel ik je nu nog geen details kan geven. Maar het is een feit dat we de lage zinkprijs goed weten te weerstaan. En daarbij, de zinkprijs heeft de bodem bereikt. Er is zelfs al een lichte stijging merkbaar.”

Wat zijn uw plannen met Nyrstar?

JUNCK. “Toen het bedrijf gecreëerd werd in 2007 was er een kloof tussen zijn ambities en de werkelijkheid. Dat betekent niet noodzakelijk dat de ambities te hooggespannen waren, maar wel dat je eerst je huiswerk moet maken. Als je wil groeien, moet je eerst het recht om te groeien verdienen, het huis op orde krijgen. Stroomlijnen op alle vlakken. Kortom, noodzakelijke maatregelen die nog niet genomen waren, zijn we nu aan het doorvoeren.”

Wil dat zeggen dat u zich niet kon vinden in de strategie van uw voorganger, Paul Fowler?

JUNCK. “Nee. De strategie van Nyrstar tot nu toe was er eentje die werkt in een mooie wereld met hoge zinkprijzen. Het maximaliseren van de output is in zo’n geval het enige wat telt. En dan ga je ook voor consolidatie. Maar die strategie is niet langer de juiste omdat de marktomstandigheden zo fel verslechterden. Kun je nog gewag maken van consolidatie als je aandelenkoers zakt van 20 naar 2 euro?

“Nyrstar paste zich niet snel genoeg aan die dramatische situatie aan. Een kwestie van too little too slow. Vergelijk het met kleiduifschieten: als je een doelwit wilt raken, moet je het vóór zijn. Zoniet lukt het je nooit. Proactiviteit wordt bij ons een sleutelwoord. Een goede timing is uiterst belangrijk. Ik vergelijk een bedrijf soms met een orkest. Nyrstar was tot voor kort een orkest zonder dirigent. Of nee, een vliegtuig dat op automatische piloot aan het vliegen was. Vroemvroem, wat er ook gebeurde in de wereld.”

Misschien wilde Paul Fowler geen onpopulaire maatregelen nemen, en was dat de reden voor zijn vertrek?

JUNCK. “Het was zijn persoonlijke beslissing om te vertrekken. Waarom precies? Ik denk dat de spanningen opliepen, omdat de strategie van het bedrijf niet werd aangepast aan de omstandigheden. Voor meer details moet je bij onze bestuursvoorzitter zijn.”

Er is – zeker bij analisten – nogal wat twijfel over de toekomst van Nyrstar. Kunt u uitleggen hoe u het bedrijf weer op het juiste spoor krijgt?

JUNCK. “Eerst en vooral moeten we ons afvragen wat we écht nodig hebben om efficiënt zijn. Dan heb ik het bijvoorbeeld over onze interne structuur, die zeer complex is. Vooral op het niveau van de kaderleden zijn er veel onnodige dubbels die ik wil wegwerken. Onbegrijpelijk dat vroeger kaderleden buiten schot bleven en er altijd bij de arbeiders werd gesnoeid. Het senior management is intussen al afgeslankt. Niet iedereen was daar gelukkig mee, nee. Er zijn er die intussen niet meer bij Nyrstar werkzaam zijn. Maar goed, met een log beslissingsapparaat kun je geen bedrijf runnen.

“We willen slank en flexibel zijn, ook door aan de nodige kostenreductie te doen. De dalende zinkprijs moet op de een of andere manier gecompenseerd worden, zodat we kunnen overleven. Kortom, we moeten interne verbeteringen doorvoeren. En daaraan gekoppeld: het managen van onze portfolio. Nagaan of alle activiteiten van Nyrstar de return opleveren die we graag zouden zien. Indien niet, dan moeten we knopen doorhakken. In een notendop: we moeten de juiste beslissingen nemen, op de juiste manier, en op het juiste moment. Dát is efficiëntie.

“Daarnaast is ook een duidelijke focus heel belangrijk. Vroeger werd er bij Nyr-star onderzocht wat er zou gebeuren als de een of de andere Australische mijn niet langer in staat zou zijn om aan ons te leveren in 2020. Zulke dingen hebben niks te maken met een bedrijf dat wil overleven in moeilijke omstandigheden. Dat is onze focus en die mogen we niet uit het oog verliezen! De bedoeling is namelijk dat we waarde creëren – voor onze aandeelhouders, voor onze klanten, voor iedereen – ook als niet alle indicatoren gunstig zijn. En daarom moeten we consistent zijn, ook in onze communicatiepolitiek. Dat is in het verleden een zwak punt geweest. Er bestond verwarring over de vraag wat Nyrstar nu eigenlijk deed, en dat werd op een onbegrijpelijke manier uitgelegd aan de buitenwereld. Waardoor iedereen nog méér in de war was.”

U heeft er dus alle vertrouwen in dat u al die twijfelende analisten te slim af zult zijn.

JUNCK. “Er zijn er die dachten dat Nyr-star dit jaar failliet zou gaan. (cynisch) Quite interesting. We moeten ervoor zorgen dat analisten een beter begrip krijgen van wat Nyrstar doet en hoe Nyrstar zich gedraagt in de huidige omstandigheden. Wat betekent het precies als de zinkprijs daalt? En hoeveel potentieel is er om te knippen in onze kosten, en in ons werkkapitaal? Let wel er zijn veel analisten die dat allemaal wél begrijpen. Het is alleen voor sommige extreme gevallen dat we extra inspanningen moeten leveren op het vlak van communicatie.”

Bedoelt u Belgische analisten?

JUNCK. “Geen commentaar.”

Misschien helpt het als u iets concreter wordt over de strategie die u wilt volgen?

JUNCK. “Daarover kunnen we waarschijnlijk pas in juni meer duidelijkheid verschaffen. Eerst moeten we nog een aantal vraagstukken oplossen.”

Zoals?

JUNCK. “Nyrstar is een pure zinksmelter. Is dat een duurzaam model, of niet? We kijken ook naar mogelijkheden om te groeien. Wat zijn de beste opties? Waar zit het meeste potentieel?”

Wat denkt u er zelf over?

JUNCK. (glimlacht) “Dat vertel ik je in juni. Maar alles wat waarde creëert voor Nyrstar is goed. Er zijn geen taboes. We zijn niet wat we zijn omdat Jezus Christus het zo beslist heeft. Onze twee moederbedrijven wel, ja (Umicore en het Australische Zinifex, nvdr). Maar dat wil niet zeggen dat Nyrstar altijd hetzelfde moet blijven.”

U zoekt diversificatie?

JUNCK. “Er is een waaier aan mogelijkheden! Je kunt toenadering zoeken tot andere zinksmelters, je kunt ze upstream of downstream integreren. Er zijn samenwerkingsverbanden, joint ventures, noem maar op. Je kunt zelfs verder gaan dan zink. Nyrstar produceert ook zilver en andere edelmetalen. Al die opties moeten we tegen het licht houden, en maken dat we klaar-staan als de economie weer aantrekt. We moeten hier niet mee wachten tot de crisis achter de rug is.”

Is het mogelijk dat Nyr-star verder kijkt dan alleen maar grondstoffen?

JUNCK. “Te vroeg om te zeggen. Niet alle grondstoffen zijn hetzelfde, maar we kennen de globale markten. Het is iets wat we begrijpen, in tegenstelling tot pakweg software. We zullen dus niet zo stom zijn om zomaar ergens aan boord te springen. Eerst moeten we precies weten wat we willen, en dán pas kunnen we groeien.”

Is Nyrstar in dat opzicht een jager, of eerder een prooi?

JUNCK. “De vraag is: welke strategie is steekhoudend voor de aandeelhouders? Stel dat een bedrijf geld verliest door de crisis. Moet het in dat geval per se een jager willen zijn, tien andere bedrijven overnemen, en de miserie met tien vermenigvuldigen? Mijn doelstelling is om van Nyrstar een succesvol bedrijf te maken. Geen prooi. Als je een prooi wordt, dan betekent dat dat er binnen het bedrijf geen projecten meer te vinden zijn die waarde kunnen creëren – op een duurzame manier. Hetzelfde geldt voor het inkopen van eigen aandelen. Dat doe je alleen als er geen enkel project meer te bespeuren is dat een betere return kan geven aan de aandeelhouders.”

Was het inkopen van eigen aandelen niet op het lijf van Nyrstar geschreven, toen de koers kelderde?

JUNCK. “Wat zou dát hebben uitgehaald? Een koersherstel? Misschien voor een maand, ja. En dan? Stel dat we voor 100 miljoen euro aan eigen aandelen hadden ingekocht. Dan waren we die 100 miljoen nu kwijt en was er aan de koers wellicht weinig of niks veranderd. Vergeet niet dat onze koers mee evolueert met de zinkprijs. Typisch voor de grondstoffenbusiness.”

Begin dit jaar kocht de Zwitserse industriegroep Glencore een Nyrstar-belang van 7,8 procent. Er wordt gespeculeerd over een volledige overname.

JUNCK. “Voor zover ik weet, is het niet de bedoeling van Glencore om zijn belang in Nyrstar op te drijven. Of ze van plan zijn om ons over te nemen? Dat zou je aan hen moeten vragen. Maar het is niet iets wat ik in dit stadium zie gebeuren.”

Wat zijn uw vooruitzichten voor de Belgische vestigingen van Nyrstar?

JUNCK. “Nyrstar moet deze crisis kunnen overleven, dus we kunnen het ons niet veroorloven om cash te verbranden als de zinkprijzen laag staan. Nyrstar heeft nu eenmaal geen greep op de zinkprijs, hoewel we een grote, globale speler zijn. Het crisisprogramma dat door Paul Fowler werd opgestart voor de vestiging in Balen was dus absoluut noodzakelijk. Het break-evenpoint van de vestiging lag veel te hoog, en moeten we dus naar beneden zien te krijgen. Details daarover wil ik niet kwijt, want onze concurrentie is er zeer benieuwd naar. Hoe dan ook, de nodige maatregelen werden genomen.”

Wanneer denkt u de vestiging in Balen te kunnen heropstarten?

JUNCK. “Zolang de zinkprijs laag blijft, is dat onmogelijk. Een exacte timing kan ik er op dit ogenblik niet op plakken, omdat ik niet weet hoe de zinkprijs zal evolueren. Als hij op een duurzame manier begint te stijgen en we slagen erin onze kosten op dezelfde manier te doen dalen, dan is de tijd rijp om over te gaan tot de orde van de dag.”

Bestaat de mogelijkheid dat er nog meer mensen hun baan verliezen dan eerder werd aangekondigd?

JUNCK. “Die mogelijkheid is er altijd, maar mensen zijn slechts een deel van de kosten die we hebben. Dat is het beste wat ik je nu kan vertellen.”

Zou het kunnen dat Balen definitief de deuren moet sluiten?

JUNCK. “Ik kan je verzekeren dat dat een strategische beslissing is die we alleen maar zullen nemen als alle andere creatieve opties niet werken. Noem het een worstcase- scenario, dat trouwens geldt voor alle vestigingen van Nyrstar. En voor alle duidelijkheid: ik houd er niet van om fabrieken te moeten sluiten. Herstructureren is evenmin mijn favoriete bezigheid, maar het moet gebeuren. Anders wordt het toch alleen maar uitstel van executie, en dan zit je wellicht met veel grotere problemen.”

Bent u optimistisch over de toekomst?

JUNCK. “Ik ben van nature een optimist. En de toekomst? Die kan ik niet voorspellen. Wat ik wil bereiken, is een situatie die me toelaat om tevreden te zijn – hoe de toekomst er ook mag uitzien. Nog erger zal de crisis niet worden, denk ik. Want dat zou het einde van de industrie betekenen.” (T)

Door Celine De Coster in Londen / Fotografie Reporters