De Vlaamse gemeenten hebben een portefeuille van 170 miljard frank, groter dan die van de Generale Maatschappij. Zijn de gemeenten daarmee de grootste verankeraars van Vlaanderen, zoals Jos Ansoms, voorzitter van Intermixt, beweert ? Of zijn er andere genieters van het Vlaamse gemeentefortuin ?
“De gemeenten zijn de grootste verankeraars van Vlaanderen, ” zegt Jos Ansoms, CVP-senator en voorzitter van Intermixt (dat de gemengde intercommunales in België groepeert). “Onze portefeuille is groter dan die van de Generale Maatschappij. De gemeentebesturen kennen te weinig hun ekonomische slagkracht. “
Jos Ansoms, burgemeester van Wuustwezel, komt scherp uit de hoek. Hij verfoeit de kritiek van Vlaamse regeringskringen tegen de gemengde intercommunales (zie kader : Telenet Vlaanderen), die in tegenstelling tot hun “zuivere” tegenvoeters met een privé-partner, zoals Electrabel of andere Tractebel-dochters, opereren. “Electrabel en de gemengde intercommunales moeten vandaag te veel energie steken in de verdediging van hun bestaansrecht, ” verklaart hij. “Terwijl de gemeentelijke aandeelhouders van intercommunales in de energiesektor hét typevoorbeeld zijn van een weerbare publieke overheid. Nergens is de Vlaamse verankering van een nutsbedrijf zo sterk. Wij zijn geen sukkelaars. De burgemeester van een kleine gemeente heeft dezelfde etiek en sérieux als een Luc Van den Brande. ” (zie kader : Geen Electragusta)
Omgerekend naar hun aandeel beheren de gemeenten voor 36,4 miljard installaties in de energiedistributie (privé-sektor : 39,6 miljard). Het publieke aandeel in de gasleveringensinstallaties is eerder klein (9,7 miljard) in vergelijking met het private aandeel (24,5 miljard). Verder schat Ansoms dat de Vlaamse lokale besturen voor 15 miljard belangen hebben in de energieproduktie. In de kabeldistributie bezitten ze een aandeel van 11,4 miljard (Electrabel : 1,8 miljard).
“Als Intermixt-voorzitter wil ik het Iveka-model in heel Vlaanderen invoeren, ” vertelt de burgemeester, die voorzitter is van deze grote energiecommunale uit de provincie Antwerpen. “We verruimden in enkele jaren het publieke aandeel tot 60 %. Zo verhogen we onze macht én de gemeentelijke inkomsten. “
Jos Ansoms wil ook de macht van de Vlaamse gemeentelijke en provinciale aandeelhouders van het Gemeentekrediet en Omob versterken. Omgerekend heeft de bank voor 27,5 miljard Vlaams kapitaal. En de Vlaamse helft van Omob bestaat uit 70 miljard reserves, die moeten belegd worden.
Zo komen we op een gezamenlijke portefeuille van 170 miljard (Generale Maatschappij : 132 miljard). “Die willen we valorizeren (Ansoms). “
Grimmig verwijst hij naar Omob, “een Waals bedrijf, dat het netwerk van bedrijven rond André Cools in stand hield en amper de Vlaamse ekonomie stimuleert”. Ook het Gemeentekrediet moet het ontgelden. “De tweede bank van België investeert vooral buiten Vlaanderen, ” meent hij.
ANKER VAN ELECTRABEL.
De Intermixt-voorzitter wil zijn leden ook betrekken bij de elektriciteitsproduktie en de gaslevering. Jos Ansoms : “De gemeenten hebben hard gevochten voor de 25 % Distrigas-aandelen. We hebben een vinger in de pap om te verhinderen dat het wettelijke monopolie wordt uitgebuit. “
Dat geldt ook voor de mogelijke 5 %-participatie in Electrabel. “We wensen die participatie om een stem te hebben bij de producent, ” argumenteert Ansoms. “Net zoals de Waalse intercommunales dat doen in SPE, dat een wettelijk monopolie heeft voor 15 % van de produktie. SPE weigert die te delen. Ik kan niet aanvaarden dat Vlaamse publieke overheden buiten de elektriciteitsproduktie blijven. Wij willen bij Electrabel op de eerste rij zitten om te vermijden dat onze distributie gevaar loopt. “
Jos Ansoms is wel erg ambitieus. Denkt hij dat de gemeenten met een participatie van 5 % en 25 % méér kunnen verwezenlijken in Electrabel/Distrigas, dan met hun 100 %-participatie in het Gemeentekrediet ? “Intercommunales die aktief zijn in de energie bewezen weerbaar te zijn, ” replikeert hij. “In Iveka, bijvoorbeeld, verlopen de aanbestedingsprocedures bijna zoals voor de overheid. Het gebeurt meer dan eens dat we dossiers van Electrabel terug naar afzender sturen. Of dacht je nu echt dat de gemeenten er zetelen om cadeaus te geven aan dochters van Tractebel en Electrabel ? De wet verplicht de intercommunales trouwens om twee derde van de mandaten te reserveren aan gemeentelijke afgevaardigden. Electrabel is op het gebied van toeleveringskontrakten transparanter dan om het even welk Vlaams privé-bedrijf. “
WIE VERSTERKT WIE ?
UIA-professor Aviel Verbruggen, een autoriteit op het gebied van energie, sprak dit onlangs tegen. Volgens hem is Tractebel “het echte beslissingscentrum in de Belgische elektriciteitssektor” omdat de onderneming “niet wordt gekonfronteerd met een echt overheidsbeleid, noch oppositie, en het weet hoe het moet omspringen met het Kontrolekomitee voor Gas en Elektriciteit”. In dat komitee zien de vakbonden, het patronaat, de federale overheid en (sinds kort) de gewesten toe op een korrekt verloop van de energiemarkt.
WIE VERSTERKT WIE ?
Cynisch noemt Verbruggen het “een gerespekteerd instituut dat bijna alle beslissingen unaniem goedkeurt” zodat monopolist Tractebel over een zeer grote vrijheid beschikt. Door de overname van Distrigas “groeit het monopolie van Tractebel” en met de gemeentelijke deelname in Electrabel zal “de greep op de distributie nog verstrakken”.
Als we deze redenering doortrekken, versterken de miljarden van de gemeenten in feite de macht van niet-Vlaamse groepen (net zoals dit gebeurt in Omob en het Gemeentekrediet). Met andere woorden : de 170 miljard van de “Intercommunale Maatschappij van Vlaanderen” onze Generale dreigen zich tègen de Vlaamse verankering te keren.
Bestaat er een remedie tegen de verdere monopolizering ? Verbruggen pleit voor een grotere konkurrentie op de markt door een “volledige scheiding van de drie hoofdfunkties produktie/invoer, transport en distributie”.
Jos Ansoms : “Vroeger was er meer konkurrentie. Intercommunales konden een beroep doen op Intercom, Ebes én Unerg. In 1989 smolten die samen tot Electrabel. Dat konden we niet tegenhouden. Het Kontrolekomitee doet, in tegenstelling tot wat Verbruggen zegt, zijn job. En onze aanwezigheid in Distrigas en Electrabel versterkt die kontrole nog. “
Een strengere mededingingswetgeving zou het Tractebel-kartel tot een ontbundeling van Electrabel kunnen dwìngen. Als de wet eist dat Tractebel activa afschuift naar andere privé-partners, kan de markt opnieuw regeren.
“Ik sta buiten deze diskussie, want kartelwetgeving is geen gemeentelijke bevoegdheid, ” reageert Ansoms, CVP-senator. “Het is echter de vraag of dit gewenst is. Je kan toch moeilijk élke kandidaat-elektriciteitsverdeler leidingen laten aanleggen. Je mag een elektriciteitscentrale niet vergelijken met een koekjesfabriek. Elektriciteit en gas zijn een natuurlijk monopolie. “
Ansoms is fier dat de intercommunales konden meewerken aan de versterking van Electrabel. Hij legt uit : “De Vlaamse regering vraagt dat de gemeenten hun ekonomische macht aanwenden opdat kleine bedrijven uitgroeien tot serieuze ondernemingen. Electrabel deed dat. Elektriciteitsproducenten waren vroeger kleine, lokale bedrijfjes. Vandaag is Tractebel een wereldbedrijf. Als Philipe Bodson zegt dat hij door z’n stevige Belgische verankering kansen kreeg op de wereldmarkt, is dat aan de intercommunales te danken. Jonge Vlaamse Electrabel-ingenieurs werken in Thailand of Argentinië. Dat is toch positief ? “
Nochtans is het beslissingscentrum van Tractebel allesbehalve Vlaams. “Er zijn te weinig Vlamingen aan de top van Electrabel of Tractebel, ” geeft Ansoms toe. “Maar het verbetert. De Vlaming Jean-Pierre Depaemelaere presideert Distrigas. En hoewel Electrabel-topman Jean-Pierre Hansen een Waal is, spreekt hij perfekt Nederlands. De tijden van de De Keersmaekers zijn voorbij. “
Met deze uitspraak verwijst Ansoms naar de Generale-strategie om politici, zoals gewezen CVP-ministers Paul De Keersmaeker en Gaston Geens, als bestuurder aan te trekken. Dit zou het Vlaamse imago van de Generale versterken. Jos Ansoms : “Ik erken dat die politici niet echt gewogen hebben op de besluitvorming. Er is echter een nieuwe generatie in aantocht. “
HANS BROCKMANS
JOS ANSOMS (INTERMIXT) De versterking van Electrabel is te danken aan de intercommunales. Het is een bewijs dat we bijdragen aan de verankering.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier