NOOIT MEER SOKKEN STOPPEN

De mens is duurder dan zijn sokken

Mijn moeder behoorde tot de laatste generatie vrouwen die nog sokken stopte. De huidige generatie vrouwen is daarmee gestopt. Mannen laten ook hier gaten vallen, zoals wel vaker het geval is. Het niet meer stoppen van sokken is één van de vele voorbeelden die aantonen dat het belang van huishoudelijk werk afneemt. Internationaal bekeken doen vrouwen steeds minder uren huishoudelijk werk en mannen iets meer.

Gemiddeld besteden vrouwen nu per week zes uur minder aan huishoudelijk werk dan in de jaren zeventig, en mannen drie uur meer ; per saldo betekent dit dus drie uur minder. In dezelfde periode is ook de gemiddelde arbeidstijd gedaald, zodat de mens meer echte vrije tijd heeft om te niksen. De vakantie moet tenslotte érgens vandaan komen.

JAN STEEN.

Waarom worden er geen sokken meer gestopt ?

In de eerste plaats is het gat in de sok nu meer maatschappelijk geaccepteerd dan vroeger. We zijn toleranter geworden tegenover mensen met gaten in hun sokken. De sociale normen zijn een heel eind opgeschoven richting huishouden van Jan Steen. Niemand verwacht nog dat ramen elke week worden gezeemd en dat de stoep elke dag wordt geveegd.

Er zijn evenwel ook goede economische redenen om geen sokken meer te stoppen. De mens is duurder dan zijn sokken. Het is goedkoper een nieuwe sok te kopen dan een oude te repareren.

GROTE TEEN.

Er bestaan goedkope sokken en dure sokken. De duurste herensokken die ik vorige zaterdag bij het winkelen gezien heb, droegen een prijskaartje van 450 frank maar het kan nog erger. De gemiddelde prijs is 200 frank.

Vergelijk dat met de kosten van het stoppen. Het meest voorkomende gat in de sok zit ter hoogte van de grote teen (hier spreekt jarenlange ervaring). Je kan zo’n sok laten repareren. Navraag in een reparatiewinkel leerde mij dat er nauwelijks klanten zijn voor het stoppen van sokken.

Ik heb het over de degelijke, zichtbaar gestopte sok ; niet over het professionele onzichtbare stoppage-werk in een dure wollen damesjurk. De mevrouw van de reparatiewinkel vertelde dat het heel soms wordt gevraagd voor extreem dure sokken of voor sokken met sentimentele waarde (bijvoorbeeld het paar dat hij aanhield toen ze het voor het eerst deden ; mannen zijn onverbeterlijke romantici).

In het voorkomende geval is de prijs voor het stoppen afhankelijk van de grootte van het gat : tussen 100 en 300 frank. Niet zo duur als het stoppen van een gat in een dijk, maar wel gemiddeld de prijs van een nieuwe sok.

BOEING 747.

Je kan de gaten ook zelf stoppen. Daarvoor heb je stopgaren nodig en vooral tijd. De mens is sterfelijk en tijd is het ultieme schaarse goed. Elke minuut (en zoveel heb je er niet) kan je maar op één enkele manier besteden. Als je een minuut doorbrengt met het stoppen van sokken, laat je meer opwindende alternatieven liggen.

De economische prijs van een minuut aan de sok wordt bepaald door de waarde van andere dingen die je in die minuut had kunnen doen. In plaats van achter de geraniums gaten te zitten stoppen, kan je carrière maken als luchtvaartpilote op een Boeing 747 of je kan werk zoeken.

In het eerste geval krijg je een uurloon als luchtvaartpilote en is je netto uurloon een indicatie voor de waarde van je tijd. In het tweede geval krijg je van de overheid een uitkering om werk te zoeken en moet je sollicitatiebrieven schrijven in plaats van sokken te stoppen.

FLINK GAT.

Het minste dat je werkend of werkzoekend per uur verdient of krijgt, is het minimumloon. Het netto minimumloon is afhankelijk van je belastingaangifte ; 300 frank per uur is een redelijke schatting.

Als het stoppen van een flink gat in een sok 32 minuten duurt, kost dat 160 frank aan tijd. Tel daar 39 frank bij op voor een klosje stopgaren, en een zelfgestopt gat rond de grote teen kost 199 frank.

Voor dat geld koop je nieuwe sokken. Je bent gek als je oude sokken repareert. Het enige tegenargument zou kunnen zijn dat sokken stoppen beter is voor het milieu maar sokken vormen niet echt een serieuze milieubedreiging.

CONCLUSIE.

Een verrassend aspect van deze analyse is dat bij een verlaging van het minimumloon meer sokken gestopt worden. Misschien is dat iets voor het volgende debat over de verlaging van het minimumloon ?

De belangrijkste conclusie is natuurlijk dat huishoudelijk werk terugloopt omdat het niet kan concurreren met de markt : zelf breien verliest het van de zomertrui in de aanbieding, er komt steeds meer uit het diepvriesvak en de magnetron, spaghetti alla puttanesca verschuift van de eigen keuken naar het tafeltje voor twee bij de Italiaan.

In tegenstelling tot de arbeidsmarkt veroorzaakt deze concurrentie geen werkloosheid, maar echte vrije tijd en vooral nieuwe schone sokken.

JULES THEEUWES

Dr. Jules Theeuwes is hoogleraar economie aan de Rijksuniversiteit Leiden.