No-nonsenseman wapent Niko tegen reuzen

De domoticagroep Niko uit Sint-Niklaas neemt het Zwitserse familiebedrijf M. Züblin over. Daarmee is CEO Jo De Backer aan de derde buitenlandse overname toe.

M. Züblin maakt energie-efficiënte verlichtingssystemen op basis van led en bewegings- en aanwezigheidssensoren. De acquisitie brengt Niko 20 miljoen euro extra omzet en 15.000 klanten, hoofdzakelijk in Zwitserland, Duitsland en Oostenrijk. M. Züblin mikt veeleer op de residentiële markt en is complementair met de overnames van Servodan in 2008 en Unotech in 2013, die sensoren en lichtsturingen leveren voor kantoor- en winkelverlichting in vooral de Scandinavische markt. In vakbondskringen is er lof voor de acquisitie van M. Züblin. “Het is een springplank naar meer groei”, luidt het daar. De overname past in de expansie in domoticaoplossingen zoals Niko Home Control en in de uitbreiding naar diensten, waarmee Niko zich verdedigt tegen reuzen als Schneider, Legrand, Siemens, ABB en GE.

Aan het hoofd van de familiale groep uit Sint-Niklaas staat Jo De Backer. Als lid van de derde generatie volgde hij in 1993 zijn oom Leo De Backer op. Vijf jaar voordien was de familie hem op zijn 29ste komen halen voor de baan. De licentiaat toegepaste economie was op dat moment aan de slag voor Télémécanique in Frankrijk, dat net door Schneider Electric was overgenomen. “Ik stond op het punt voor de waterkranenfabrikant Friedrich Grohe naar de Verenigde Staten te vertrekken, toen de familie vroeg of ik interesse had. Er was een selectieprocedure geweest. Het is niet zo dat de rode loper voor mij is uitgerold”, vertelt De Backer.

Eigen productie

Hij zette de traditie voort om veel werk binnenshuis te houden. “Bij de oprichting in 1919 was Sint-Niklaas een textielstreek met weinig toeleveranciers. Het zit in onze cultuur veel zelf te doen. Automatisering liet de fabriek sinds de jaren zeventig groeien met een vrij constante personeelsbezetting”, zegt De Backer. De zelfvoorziening is wel over haar hoogtepunt heen, geeft hij toe. “Onze automatisering zit in het klassieke elektrische materiaal. Daar besteden we niet uit. Competitief blijven in elektronica daarentegen is soms heel moeilijk.” Niko werkt nu samen met onder meer imec en het Microsoft Innovatie Centrum.

Onder druk van de Chinese concurrentie en de opkomst van led stopten de Waaslanders eind 2012 met de productie van zwakstroomtransformatoren voor halogeenverlichting bij EREA in Wijnegem. “Soms zijn er realiteiten die je moet aanvaarden”, zucht De Backer. Het Niko-filiaal fifthplay gaat ondanks de verliezen wel stug door met de ontwikkeling van medische telemonitoring en van energiebeheer via web en smartphone. “Dat is een startende activiteit. Technologie is daar belangrijker dan de juiste verdeelsleutels.” De Backer omschrijft de positie van fifthplay als “proberen op een rijdende trein te springen”.

Onafhankelijke bestuurders

Jo De Backer heeft via de holding Vidal bijna 24 procent van de overkoepelende Niko Group in handen. Die is nog 100 procent familiaal. “Er zijn nu veertien aandeelhouders. Dat is nog overzichtelijk. Wij kennen elkaar allemaal nog bij de voornaam”, zegt hij. Hij is het enige familielid met een operationele functie.

Vijf van de acht bestuurders zijn onafhankelijk. Dat zijn Philippe Lambrecht (CFO, ex-Cobepa), Jo Mariëns (ex-Filmnet, ex-UPC), Erik Dejonghe (ex-Barco), Koen Verhaert (Verhaert New Products & Services) en voorzitter Rudy Mattheus, een voormalig ziekenhuisdirecteur die nu in woon-zorgcentra investeert. Als gedelegeerd bestuurder is De Backer de coördinator van de groep. Daaronder hebben de drie takken Niko, Servodan en fifthplay elk hun gedelegeerd bestuurder.

“De Backer is een no-nonsenseman die de dingen graag simpel en effectief houdt”, vindt Koen Verhaert. ‘Supervriendelijk’ en ‘gemakkelijk in de omgang’ zijn andere epitheta voor de topman, die bekendstaat als een fijne kok in de Franse traditie. Voka Antwerpen-Waasland nam De Backer vorig jaar op in zijn Galerij der Prominenten. Erik Dejonghe apprecieert vooral zijn humor. “Geen enkele boodschap verliest aan belang door een kwinkslag, vindt hij.”

De geconsolideerde opbrengsten van Niko daalden vorig jaar lichtjes tot 132 miljoen euro, met een betere nettowinst van 7,9 miljoen en ruim 600 voltijdsequivalenten aan personeel, een daling met 10 procent sinds de afstoting van EREA. Opmerkelijk was de belastingvoet van bijna 50 procent. De Backer: “Niko en de familie zijn altijd begaan geweest met hun omgeving. Belastingen horen daarbij. Met Luxemburgse constructies loop je er de kantjes af.”

Komt er een vierde generatie De Backer? “Dat moet nog blijken. Ik heb twee zonen, maar die zijn zeven en tien. Je moet ergens beginnen.”

BRUNO LEIJNSE, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS

“Er zijn nu veertien aandeelhouders. Wij kennen elkaar allemaal nog bij de voornaam”