De Brusselse rechtbank sprak zich uit over het conflict tussen de NMBS en de (inmiddels failliete) dwarsliggerproducent Betonac-Beton. De spoorwegen lieten willens en wetens slecht materiaal produceren. Maar ook Betonac maakte fouten. De partijen moeten de schade delen.
Acht jaar na de eerste dagvaarding sprak de rechtbank van eerste aanleg zich uit over het geschil tussen de NMBS en het Truiense Betonac-Beton. Die firma zou volgens de spoorwegen slechte dwarsliggers hebben geproduceerd, wat tot breuken leidde. Volgens de rechtbank hebben de spoorwegen zelf een bepaald procédé opgelegd, terwijl ze wisten dat zoiets kon foutlopen. Dus is de NMBS ook aansprakelijk.
Betonac-Beton eiste voor de rechtbank van eerste aanleg in Brussel in november 1996 afgerond 24 miljoen euro (onbetaalde facturen, gederfde bestellingen, reputatieschade) van de NMBS, nadat die het contract had opgezegd. Dat was gebeurd na de vaststelling van breuken op verschillende lijnen.
De schade was echter aan de opdrachtgever te wijten, redeneert Betonac, omdat de firma de dwarsliggers volgens de NMBS-normen produceerde, meer bepaald met een bepaald type staal. Zelfs nadat de spoorwegmaatschappij op de hoogte was van de oorzaak van eerder geleden schade (de door de NMBS opgelegde manier van lassen en de hardheid van het staal, geleverd door fabrikant FLB), verzuimde ze Betonac op de hoogte te brengen. Dat leidde tot nog meer breuken.
De rechter volgt Betonac in deze redenering. “De NMBS is op zijn minst nalatig tewerk gegaan in haar contractuele relatie met Betonac-Beton,” aldus de rechtbank. En elders: “Betonac-Beton werd volledig in de waan gelaten door de NMBS nopens de problematiek van het gerecycleerd railstaal dat gebruikt werd door FLB om koppelstaven te fabriceren.” De spoorwegen voerden het contract dus niet te goeder trouw uit.
Na nieuwe breuken (Bertrix, 1992) vroeg Betonac de NMBS of het ander staalmateriaal mocht gebruiken. De NMBS weigerde, dus produceerde Betonac verder volgens de regels van het lastenboek. Met als gevolg: nog meer breuken.
“Manifest gedesinteresseerd”
Betonac had volgens de rechtbank echter zelf onderzoek moeten verrichten naar de oorzaak van de schade. Blijven fabriceren “alsof er geen probleem was” “druist in tegen de algemene voorzorgsplicht van een gespecialiseerde aannemer”. De “manifest gedesinteresseerde houding” van Betonac droeg bij tot de nieuwe breuken. Het bedrijf moet nu opdraaien voor de helft van de contractuele schade. Een expert moet de schade onderzoeken die Betonac leed.
Een betrokken jurist, die liever anoniem blijft, spreekt van “een juridisch raadsel”. “Het is vreemd dat Betonac ook de helft van de schade moet betalen voor de breuken die werden veroorzaakt in de periode dat het totaal niet op de hoogte was van de problemen met FLB-staal. Dat staal werd overigens pas een jaar na Ber-trix geschrapt door de NMBS.”
Ook vinden geraadpleegde juristen het vreemd dat een fabrikant die op uitdrukkelijk verzoek van zijn klant op een bepaalde manier werken uitvoert, toch deels aansprakelijk wordt gesteld voor schade die hieruit voortvloeit. Terwijl het niet-uitvoeren van die werken hem waarschijnlijk een dagvaarding wegens wanprestaties zou opleveren.
In februari 1997 ging Betonac failliet (zodat de curatoren de NMBS wilden laten opdraaien voor het nettopassief, zo’n 7,1 miljoen euro). Drie weken ervoor had gedelegeerd bestuurder Hilde Cuyckx tegen Trends gezegd: “Eigenlijk zijn we te klein voor een procedureslag. De NMBS kan de zaak rekken, terwijl wij het geld dringend nodig hebben. Als dit te lang aansleept, worden wij gekraakt.”
Wanneer we Cuyckx inlichten over het vonnis van de Brusselse rechtbank, zegt ze ietwat grimmig: “Ik ben blij dat we uiteindelijk toch voor het grootste deel gelijk hebben gekregen. Maar wat baat het? Betonac-Beton valt niet meer te redden. We zijn kapotgemaakt door de NMBS.”
Hans Brockmans
“Betonac-Beton valt
niet meer te redden.
We zijn kapotgemaakt door de NMBS.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier