Nieuwe technieken in de loonvorming

In de volgende dagen moeten de werkgevers en de vakbonden van de metaalsector hun goedkeuring geven aan de ontwerp-CAO die begin maart werd bereikt. Opvallend is de voorzichtige evolutie naar een all-in-formule.

Begin maart 2003 bereikten de werkge- versfederatie Agoria en de vakbonden uit de metaalsector een ontwerpakkoord rond een collectieve arbeidsovereenkomst voor de arbeiders voor de periode 2003-2004. Traditioneel is dit een zeer belangrijke CAO. Niet alleen wegens zijn omvang – 150.000 arbeiders worden erdoor gedekt – maar vooral door de voorbeeldfunctie die ervan uitgaat.

De ontwerp-CAO bevat twee belangrijke luiken. Ten eerste worden vanaf 1 januari 2004 alle carenzdagen betaald aan arbeiders. Carenzdagen zijn de eerste ziektedagen die niet betaald worden door de werkgever. Het tweede luik omvat de loonstijging. In 2003 komen er geen loonsverhogingen buiten de indexaanpassing. Voor de beide jaren wordt die geschat op 3,1 %. Vanaf 1 januari 2004 is er een envelop van 1 % van de loonmassa waarover op ondernemingsvlak onderhandeld moet worden. Bedrijven die nu al carenzdagen vergoeden, kunnen die marge optrekken tot maximaal 1,3 %. Vanaf 1 oktober 2004 worden de lonen dan verhoogd met 1 %. Dat brengt de totale loonsverhoging op 5,1 tot 5,4 % (inflatie 3,1 % + 1 à 1,3 % + 1 %).

Maar nu volgt de nieuwigheid. Als de inflatie in de periode 2003-2004 hoger of lager uitvalt dan 3,1 %, dan zal dat verschil verrekend worden met de 1 % loonsverhoging op 1 oktober. Een voorbeeld. In 2004 versnelt de inflatie en komt ze uit op 3,7 % voor de hele periode. Dat is 0,6 % meer dan voorzien en dus valt de loonsverhoging op 1 oktober terug van 1 naar 0,4 %.

Zo’n formule is een voorzichtige stap naar een zogenaamde all-in-formule. Dat zijn formules, die de werkgevers verdedigen, waarbij vanaf het begin bepaald wordt hoeveel de lonen mogen stijgen, los van de indexeringen. Als bijvoorbeeld vastgelegd wordt dat de lonen mogen stijgen met 4 % en de inflatie stijgt naar 5,5 %, dan wordt er slechts 4 % toegepast. In het nu voorliggende saldomechanisme is die correctie beperkt tot de 1 % verhoging van oktober 2004.

Toch ligt het saldomechanisme bij de vakbonden moeilijk. Bij de werkgevers verlopen de consultaties ook niet eenvoudig. Daar is de afschaffing van de carenzdag principieel moeilijk verteerbaar. Toch bepleiten de toplui van Agoria het akkoord. Gedelegeerd bestuurder Pol Soete: “Het is het beste wat we konden bereiken.”

G.M.

Nieuw voorstel neigt naar een all-in-formule, waarbij vooraf wordt bepaald hoeveel de lonen mogen stijgen, los van de indexeringen.