NIEUWE BAZEN

Van ivoren naar glazen toren

Stilaan krijgen participatief management en democratisch leiderschap een nieuwe inhoud. Onder druk van de turbulente omgeving zijn creatieve personeelsleden nodig die verantwoord kunnen omgaan met de hun toegemeten autonomie. Daarom worden werknemers bij voorkeur medewerkers. De strategische bakens zijn weliswaar uitgezet door de ondernemer, maar de implementatie gebeurt op basis van overleg. Betrokkenheid en empowerment, zo luiden de buzzwoorden. Tot daar het gekende refrein. Maar de leidinggevende die enerzijds roept dat hij partner wil zijn van alle medewerkers en tegelijkertijd prijs blijft stellen op zijn overdekte parkeerplaats pal voor de hoofdingang, is al snel ongeloofwaardig. Die kloof tussen de managementsermoenen en de praktijk vormt de inzet van het wat schrale, maar daarom niet minder boeiende Confrontatie als medicijn. De ondertitel is directer : De roep om nieuwe bazen.

Ronald Meijers en Hans Kops baseren hun bevindingen op een onderzoek van het Nederlandse filiaal van Krauthammer International, een adviesbureau uit de Wolters Kluwer Groep met thuishaven in Zwitserland. Sinds 1994 organiseert de dochter in Noordwijk jaarlijkse gespreksrondes met leidinggevenden uit alle geledingen van het bedrijfsleven, de overheid en de not-for-profit-sector. Met de eerste conclusies brouwden de auteurs al het boek De Hollandse ziekte (1995). Daarin toonden ze aan dat moderne organisaties de manier van denken en doen van hun medewerkers moeten kunnen doorgronden én beïnvloeden. Men moet elkaar ook met de bijwijlen harde werkelijkheid durven confronteren. Juist dat laatste levert een groot probleem op voor organisaties die voortkomen uit de Nederlandse traditie van zorgzaamheid en rechtvaardigheid.

Alhoewel ook in Confrontatie als medicijn alle gegevens voortspruiten uit de Nederlandse praktijk, mag de uitgave in België niet ongeopend blijven. De uitspraken, dilemma’s en tendensen hebben een vrij universeel karakter. Die indruk krijgen we vooral omdat vele vaststellingen sterk doen denken aan de besluiten van de Amerikaan William Bridges en de Brit Charles Handy, die constateren dat we op weg zijn naar een jobloze organisatie. In dat (nabije ?) toekomstbeeld wordt de medewerker nog slechts ingehuurd voor het uitvoeren van een project. Wellicht blijft er een vaste kern, maar daarnaast cirkelen freelancers en interimarissen.

Het interessante aan dit Nederlandse boek is nu net dat deze duale evolutie bevestigd wordt (de kiemen zijn er), maar dat niemand in Nederland (lees : Europa) er al rijp voor is. In De Hollandse ziekte lag de nadruk daarbij nog op de medewerkers, nu blijkt dat ook de leidinggevenden nog een hele weg te gaan hebben. In de nieuwe organisaties moeten ze hun angstige machtsdenken opzij zetten. Ze zullen zich niet meer kunnen vastklampen aan hun onaantastbare positie (ivoren toren), maar zich moeten bewijzen door hun kritisch becommentarieerde competenties (glazen toren). Dat is niet eens een verre toekomstopgave. Nu al maken mensen steeds meer het verschil. Daarvoor zijn nieuwe bazen nodig.

LDD

Ronald Meijers & Hans Kops, Confrontatie als medicijn De roep om nieuwe bazen. Kluwer, 107 blz., 840 fr.