Nederlands loonakkoord verscherpt Belgische loonhandicap

Een definitief loonakkoord hebben de Nederlandse vakbonden en werkgevers nog niet afgesloten, maar de vakbonden toonden zich al wel bereid geen reële loonstijgingen te eisen. Sterker nog: de vakbonden zien er geen graten in om de lonen slechts met 0,5 procent te laten stijgen. Dat is minder dan de inflatie, die in Nederland 1 procent bedraagt. Het is dus zelfs geen loonstop die wordt afgesproken. Als de lonen daadwerkelijk minder stijgen dan de toenemende levensduurte, zijn de Nederlandse vakbonden bereid om in deze crisis loon in te leveren. In elk geval is die 0,5 procent ver verwijderd van de 3,5 procent die tijdens het najaarsoverleg van 2009 werd vooropgesteld. Toen gingen de Nederlandse sociale partners ervan uit dat de inflatie in 2009 zou oplopen tot 3,5 procent. Een cijfer dat al snel achterhaald bleek te zijn toen de economie in het laatste kwartaal van 2008 stilviel.

Het scenario van looninlevering valt in België voorlopig niet te bewandelen omdat ons land een systeem kent van automatische loonindexering. Vorig jaar kwamen de sociale partners op interprofessioneel niveau overeen om de lonen dit jaar slechts de inflatie te laten volgen en daarbovenop eventueel een reële loonstijging toe te kennen, 125 euro netto dit jaar en nog eens 125 euro volgend jaar. Die reële loonstijging moet net als de indexaanpassing integraal worden doorgevoerd, zo hebben de vakbonden al duidelijk gemaakt.

De Belgische loonkostenhandicap ten opzichte van Nederland zal in 2009 nog toenemen. En die handicap met de noorderburen was al zeer sterk opgelopen. De loonkosten per eenheid product zijn in België tussen 2005 en 2009 met 8,2 procent gestegen. In Nederland slechts met 4,3 procent. België ontwikkelde de voorbije jaren dus een loonkostenhandicap van 4 procent ten opzichte van Nederland. Die zal in 2009 nog verscherpen omdat België dus de – zij het beperkte – inflatie volledig zal doorrekenen in de lonen.

Experts zien nog andere redenen waarom de Belgische loonkostenhandicap zal toenemen. Begin 2009 werden in verschillende sectoren nog indexaanpassingen doorgevoerd die gerelateerd zijn aan de hoge inflatie van 2008. België bevindt zich ook in een wat vreemde situatie omdat de lonen aangepast worden aan de gezondheidsindex waarin de nu dalende olieprijzen niet zijn opgenomen. Die gezondheidsindex daalt daardoor dezer dagen minder snel dan de gewone index.

Volgens een rapport van het IMF zal de inflatie in België in 2009 ook wat hoger oplopen dan het gemiddelde van de eurozone. Dat zal zich laten voelen in de indexaanpassingen. Het IMF raadt België dan ook aan om de lonen eens minder snel te laten stijgen dan de index.

De analyses van onder andere het IMF ondergraven de stelling dat België met zijn gematigd interprofessioneel akkoord de loonkostenhandicap de komende twee jaar voor een deel zal kunnen afbouwen. Door de loonmatiging in onder andere Nederland dreigt het omgekeerde te gebeuren.

De loonkostenhandicap ten opzichte van Nederland is wel niet zo groot is als die ten opzichte van Duitsland, Belgiës belangrijkste handelspartner. Daar zijn de loonkosten in de periode 2005-2008 zelfs met 0,7 procent gedaald. Duitsland koos de voorbije jaren voor een slimme competitieve devaluatie door de socialezekerheidslasten te verlagen en anderzijds de btw te verhogen.

A.M.