Naar het paradijs

Het Maleise eilandenrijk, het magnum opus van de Britse wetenschapper Alfred Russel Wallace, is de avontuurlijke neerslag van zijn acht jaar lange expeditie in Maleisië, Borneo, Indonesië en Nieuw-Guinea.

Tijdens zijn lange verblijf bij de Heuvel-Dajaks in Borneo zocht de Engelse natuurkundige Alfred Russel Wallace (1823-1913) aanvankelijk tevergeefs naar de oorzaak van het geringe aantal geboorten. Dan ziet hij de vrouwen aan het werk. Van bij de ochtendschemering sloven ze zich uit op de akkers, ‘s avonds zwoegen ze met zware lasten groenten en brandhout en stampen zowat een uur lang rijst met een kolossale houten hamer. Daar komen niet veel kinderen van, concludeert de excentrieke Brit.

Voor natuurliefhebbers en verstokte Azië-reizigers was Wallaces turf uit 1869 al lang een klassieker. Pas nu kwam er ook een Nederlandstalige editie, meteen een fraaie, gebonden uitgave, verlucht met oorspronkelijke zwartwittekeningen. Als wetenschapper interesseerde Wallace zich vooral voor het in kaart brengen van de vele dierensoorten. Maar ook de vele volkeren en culturen beschrijft hij nauwgezet. Zonder erover te bluffen, doorspekt hij zijn monumentale werk ook met tal van avontuurlijke anekdotes. Dat kan ook moeilijk anders in een gebied met zovele vulkanen, wouden, roofdieren, zeerovers en koppensnellers.

Terwijl Wallace zich een pad hakte (lees : liet hakken) en het hard te verduren kreeg van mieren, muskieten en bloedzuigers, schreef zijn confrater Charles Darwin gauw zijn spraakmakende The Origin of Species. Darwin vermoedde dat Wallace dat anders wel zou gedaan hebben na diens omzwervingen. Deze laatste droeg Het Maleise eilandenrijk wel aan Darwin op. Voor de geïnteresseerden is dit werk ook vandaag een parel, voor anderen hooguit een bizar boek. Atlas, 675 blz., 1400 fr. We signaleren nog drie boeken met een focus op Zuidoost-Azië. In Eilanden van vroeger reist de Nederlandse Aya Zikken terug naar de Indonesische eilanden waar ze haar jeugd doorbracht. Atlas, 197 blz., 800 fr. . Ongerept Thailand van Belinda Stewart-Cox is een prachtige inventarisatie van de sterk bedreigde Thaise fauna en flora. Van Reemst, 208 blz., 1195 fr. . Droomreizen verkent niet enkel Azië, maar zowat 40 oorden, van Montmartre tot Kathmandu. Schuyt & Co, 224 blz., 1500 fr. .

LUC DE DECKER