Na Fortis komen Dexia en KBC

Hopelijk kan op 8 en 9 april – de vermoedelijke data van de algemene vergaderingen van Fortis – de bladzijde definitief omgeslagen worden. Vorige week vrijdagnacht werd eindelijk een akkoord bereikt tussen de overheid en BNP Paribas. Fortis Holding krijgt 75 procent van Fortis Verzekeringen en moet minder geld aandragen in het Special Purpose Vehicle (SPV) voor de rommelkredieten. De intrinsieke waarde van het Fortis-aandeel ligt nu rond 2,4 euro.

Deze deal moet vele aandeelhouders over de streep kunnen trekken. De eerste reacties waren positief. Advocaat Mischaël Modrikamen blijft zich wel obstinaat verzetten. Dat mag uiteraard, maar hij zou moeten weten wanneer het gevecht verloren is. Dreigen met rechtszaken is voor een advocaat misschien niet onlogisch, maar Fortis heeft nu vooral rust nodig om zich te kunnen concentreren op de toekomst.

Die ziet er nog niet rooskleurig uit. De zware internationale bankenstorm raast voort. Overheden blijven maar bijspringen om banken te redden van de ondergang. In de VS wordt meer en meer gepraat over nationaliseringen. De Europese bankensector, en dus ook Fortis, is niet uit de problemen. Het grote voordeel van de deal met BNP Paribas is dan ook dat de Belgische overheid niet het volledige risico draagt en dat er een industrieel project is. Fortis Bank is bij de professionals van BNP Paribas in betere handen dan bij de Belgische overheid.

De overheid blijft wel een gedeelte van het risico dragen. De staat waarborgt 4,36 miljard euro van de lening die Fortis Bank aangaat voor de financiering van het SPV. Fortis Bank krijgt ook bijkomende staatswaarborgen. Er blijven nog 21,2 miljard euro rommelkredieten (van de betere soort weliswaar) bij Fortis Bank. De overheid dekt het eindverlies op die pot (vanaf een verlies 3,5 miljard euro en met een limiet van 1,5 miljard euro). De staat engageert zich ook om de kapitaalpositie van Fortis Bank te ondersteunen. Ook dat met een limiet: 2 miljard euro. Dat betekent alles samen voor 7,8 miljard euro engagementen.

Het hoofdstuk Fortis is dus nog niet echt afgesloten. Bovendien mag worden gevreesd dat er nog nieuwe dossiers geopend worden. Dexia als eerste. Dat boekte in het vierde kwartaal van 2008 een verlies van 2,6 miljard euro. De bank kampt met veel problemen: de rommelkredieten in dochter FSA, waardeverminderingen op de beleggingsportefeuille in de verzekeringstak en een onzekere liquiditeitsvoorziening. Vorige week kreeg het aandeel weer ongelooflijk zware klappen op de beurs en benaderde het even de status van pennystock.

En dan is er KBC. Ook deze bank ging vorige week kopje-onder op de beurs. KBC heeft een stevigere basis, maar vooral zijn blootstelling in Oost-Europa dat aan de vooravond staat van een stevige recessie, brengt de bank in de problemen.

Nieuwe overheidsinterventies zijn zeker niet uit te sluiten. Wordt nationalisering een optie? België mag alleszins niet al zijn banken aan het buitenland verkopen (zie Opinie, blz. 8). Dexia is kandidaat nummer één voor een nationalisering. Nu al is de overheid via allerlei kanalen (federaal, regionaal en lokaal) aandeelhouder van de bank. Bovendien is Dexia vanwege zijn financiering van de gemeenten een cruciale bank voor de overheid.

Toch is nationalisering niet de beste optie. Ze kan een commerciële scheeftrekking op een nog altijd labiele bankenmarkt teweegbrengen. Stel dat Dexia genationaliseerd wordt, dan verzeilt de overheid in een delicate spreidstand. Ze is immers partij in de drie banken, maar steeds op een andere manier. Bij Fortis Bank als aandeelhouder (25 %) en borggever. Bij KBC is de overheid hoofdzakelijk bijgesprongen met kapitaal dat geen stemrecht heeft opgeleverd. Bij Dexia zou ze in het geval van een nationalisering de enige aandeelhouder zijn. Meer marktaandeel voor Dexia ten koste van Fortis (al zal de markt misschien meer vertrouwen schenken aan BNP Paribas dan aan de overheid) of KBC zou in dit scenario voor de overheid een succes met een wrange nasmaak zijn. De overheid aan het stuur bij Dexia, betekent bijgevolg rijden met de handrem aangetrokken.

Daarom is de strategie die de Vlaamse regering bij KBC heeft gevolgd en de Nederlanders bij ING, de beste: kapitaalsteun tegen een stevige vergoeding, maar die het belang van de bestaande aandeelhouders niet verwatert. Hopelijk kunnen we met dit scenario uit de bankencrisis geraken. (T)

Guido Muelenaer De auteur is hoofdredacteur.