Museum voor democratie

Nu India herstelt, krijgen de oppositiepartijen het moeilijk om Narenda Modi in toom te houden.

75 jaar klinkt misschien oud, maar voor een natie is het een tienerleeftijd. India, dat op 15 augustus zijn 75 jaar onafhankelijkheid viert, is ontegenzeggelijk een oeroud land. Toch is het als democratie nog een puber. Met meer energie dan zelfbedwang wordt het heen en weer geslingerd tussen elegantie en onhandigheid, verlegenheid en schaamteloosheid. Zijn 1,4 miljard inwoners strompelen 2022 binnen met een gevoel van onbehagen dat niet veel verschilt van de mengeling van angst en ongeduld die gepaard gaat met de onstuimige snelle overgang naar volwassenheid.

Hun ongerustheid heeft goede gronden. De afgelopen jaren zijn hard geweest. Niet alleen door covid-19, waarvan de deltavariant in het voorjaar van 2021 als een tyfoon door het land raasde. Met tussen 3 en 4 miljoen doden zijn meer Indiërs aan de ziekte overleden dan inwoners van enig ander land. Door de gebrekkige registratie, te strikte criteria voor de doodsoorzaak en politici die de crisis bagatelliseerden, zullen we de echte dodentol misschien nooit kennen.

Voor de Indiërs werd dat emotionele trauma nog erger door een aanslag op hun portemonnee die veel harder was dan in rijkere landen. Door lockdowns moesten grote bedrijven sluiten en gingen veel kleinere failliet. Daardoor blijft de economie even groot als in 2019 toen de kiezers Narendra Modi een tweede termijn als premier bezorgden. Hij had toen gezworen om het bruto binnenlands product (bbp) in vijf jaar te verdubbelen. In plaats daarvan stortte de crisis miljoenen mensen opnieuw in de armoede, daalden de investeringen en de arbeidsparticipatie, die al de laagste van Azië was, vooral voor vrouwen.

Spanningen en protesten

De Indiase economie is groot, gediversifieerd en veerkrachtig. Wanneer het vaccinatieprogramma eindelijk succes zal hebben, is de kans groot dat ze in 2022 weer de trend van een gezonde groei op de lange termijn zal voortzetten. Maar de welgestelde goed opgeleide Indiërs maken zich minder zorgen over het bbp en covid-19 dan over de gezondheid van hun democratie.

In de onophoudelijke cyclus van lokale, deelstaat- en nationale verkiezingen die de Indiase politici aan een dans zonder einde kluistert, heeft de BJP, de hindoe-nationalistische partij van de premier, geleerd dat ze makkelijk wint door de angst van de hindoemeerderheid voor de moslimminderheid van 14 procent aan te wakkeren. Tijdens zijn eerste ambtstermijn heeft Modi een onverholen sektarisch beleid vermeden. Maar nu zijn meerderheid is verstevigd, zijn de aanvankelijk geruisloze stappen om hindoe-nationalistische ideologen sleutelposities te geven, overgegaan in een algemenere en openlijkere poging een kleurrijk land in een monochrome hindoestaat te veranderen. De regering maakt schaamteloos misbruik van de staatsmacht om critici te intimideren met invallen van de belastingdienst, gefingeerde aanklachten en afluisterpraktijken. Dat heeft niet alleen minderheden en belangengroepen zoals boeren van haar vervreemd, maar ook veel van haar eigen aanhangers.

Maar de spanningen en protesten waartoe dit geleid heeft, zijn van weinig belang zolang ze Modi niet schaden in de peilingen. Uttar Pradesh, de deelstaat met de grootste bevolking en het grootste politieke gewicht, houdt verkiezingen in februari. De afgelopen vijf jaar zijn de 220 miljoen inwoners bestuurd door Yogi Adityanath, een onstuimige hindoepriester die door Modi is geïnstalleerd. De arme en door sektarisch geweld getekende deelstaat werd ook zwaar getroffen door covid-19. Als een groep kleine oppositiepartijen de krachten kan bundelen om Adityanath naar huis te sturen, kan dat de aankondiging zijn van een nederlaag voor de premier bij de algemene verkiezingen van 2024. Maar die kans is erg klein. Er is maar één nationale oppositiepartij, de Congrespartij. Die is er niet in geslaagd een brede coalitie te vormen tegen Modi en is geneigd tot innerlijke verdeeldheid en stuurloosheid. Als de Congrespartij zich het komende jaar niet kan verenigen, is het misschien te laat om Modi nog af te houden van een derde ambtstermijn. Dat zou betekenen dat zijn hindoestaatprogramma wordt geconsolideerd en dat onafhankelijke instellingen, zoals rechtbanken en de pers, verder worden ondermijnd.

Make-over Delhi

Alsof hij het allesbepalende karakter van het komende jaar wil benadrukken, heeft Modi 15 augustus als deadline afgekondigd voor de voltooiing van zijn grootste hobbyproject: een make-over van het door de Britten ontworpen administratieve hart van de hoofdstad Delhi. De plannen maken het noodzakelijk ministeries te verwijderen van de heuvel die ze delen met het kantoor van de premier. Bovendien hevelen ze het parlement met zijn 545 zetels over van zijn iconische ronde gebouw naar een nieuw driehoekig blok waarin plaats is voor het onhandige (maar misschien buigzamere) aantal van 888 parlementsleden. Het oude parlementsgebouw zal worden omgebouwd tot een Museum voor Democratie. Veel symbolischer kan het niet.